Van de Gadgetcommissie, februari 2025

tww februari 2025

Door: Peter van den Bosch

Niet voor de muizen...

We zijn ‘du moment’ bezig met een aantal projecten, waarvan twee met elektronica te maken hebben en nieuws daaromtrent komt via andere kanalen, zoals bijvoorbeeld de website of een nieuwsflits. Dit artikel gaat over een wat eenvoudiger project, maar wel iets wat op handzame wijze mogelijke ongemakken kan oplossen. Gewoon praktisch!

Velen van ons gebruiken de – op 1 rol aangedreven – Gorilla grainmill walsenmolen om te schroten. Op zich een fijn apparaat en vele malen beter dan een handmolentje met zo'n slingertje. Of – zoals hier - zonder slingertje, want daar krijg je een lamme arm van… 😊. Aardig om mee te beginnen, maar dat ‘kreng’ schoonmaken. Wat een críme!

Zo'n walsenmolen schroot veel sneller, ook veel gelijkmatiger en is afstelbaar voor een optimaal resultaat. Want de ene mout is qua formaat de andere niet. Denk maar 's aan het verschil tussen 6 rij-ige Maris Otter mout en de 2 rij-ige versie Golden Promiss. Of aan zwaar gebrande mouten die daardoor in omvang wat krimpen.

En om die mouten optimaal te benutten is goed schroten – niet te fijn en wel flink kneuzen – belangrijk. Fijn gemalen meelpoeder verstopt je filter snel en hele graankorrels laten minder enzymen los. Dan ga je bij het samenstellen van de stort voor het maischbeslag al fout uit de startblokken. Dat maak je later niet meer goed en is dan te zien aan een lagere start SG van het wort.

De Gorilla walsenmolen (met slinger)

Nou zul je je afvragen: “Hoe zit het nou met die muizen?” Nou, daar is een verklaring voor. Deze walsenmolen heeft een vulbak waar 2 à (maximaal) 2,5 kilo mout in past. Da's een beetje weinig, zelfs als je 10 liter brouwt. Want reken maar uit: met de basisnorm van 1 kilo mout op 3 liter water, zit je op 3 – 3,5 kilo moutstort en dat past er al niet in. Sommige lichtere bieren zitten op 2,5 à 3 kilo op 10 liter water en zelfs dan is die ondergrens van 2,5 kilo nog steeds ‘volle bak’.

In de praktijk is gebleken dat er bij dit formaat vulbak regelmatig gemorst wordt. Een deel verdwijnt dan in de opvangbak eronder en die vind je in de geschrote mout echt niet meer terug. Maar hele korrels in de stort, dat wil je niet. Dan kun je het hele spul wel opnieuw schroten, maar dat heeft dan weer een slecht schroot resultaat tot gevolg met veel te veel gruis.

En een deel wordt ook ernaast gemorst tot genoegen van de muizen. Dat veeg je wel op en gooi je uiteraard niet weer terug, want da's qua hygiëne van de vloer niet zo fris. Maar heb je alles wel? Of zitten onze grijze vrienden 's nachts toch nog te peuzelen? Genoeg over die harige gluiperds, die willen we niet bij de graanopslag en in de brouwruimte. Maar de boodschap is duidelijk, mout morsen is gewoon zonde.

En als je batch uit meer liters bestaat dan die 10 is dat bakje helemaal te klein. Nou zul je denken: “Wat maken die gasten van de commissie zich druk, je kan toch bij blijven vullen”. Maar feit blijft dat dat vulbakje onhandig krap is, tot morsen leidt en daar wilden we een eenvoudige oplossing voor. Om niet te hoeven morsen en schoon te kunnen werken, want dat blijft belangrijk. En dat is dit prototype geworden met een los opzetstuk op de bestaande vulbak.

Ons doel was om de rand ca. 15 cm te verhogen en omdat je in de breedte naar 2 kanten qua formaat ‘uitwaaiert’ neemt het volume met meer dan factor 4 toe. Ga je dat nog hoger maken, is er het risico dat het hele spul met inhoud topzwaar wordt en omkiepert. Dan zijn de muizen pas echt blij, maar jij niet … ☹.

Onze stappen

Brouwmaatje Martien van Stijn heeft eerst een kartonnen mal gemaakt.

En vervolgens aan zijn broer gevraagd of hij dat in metaalplaat vorm kon geven. Want die werkt als technicus en machinebouwer bij een levensmiddelenbedrijf. Nou had die broer net een stuk RVS plaat over liggen en hij heeft daarvan voor ons een prototype in elkaar gezet. Keurig netjes met verzonken bouten gemonteerd. Een knap stukje werk van voedselveilig materiaal. En dat opzetstuk zet je bovenop de walsenmolen. Een deel van de wand valt dan in de vulbak.

De gebruikte RVS plaat van dit prototype is robuust, maar nogal zwaar en we hebben daar in de gadgetcommissie over zitten brainstormen. Want er zijn nog een aantal kwesties en vragen:

Welk plaatmateriaal is geschikt in het kader van voedselveiligheid, reiniging, slijtage e.d. Aluminium, blik, gegalvaniseerd staal, kunststof (stegdoppel), plexiglas? *Hout (bijvoorbeeld triplex) is niet glad genoeg om grondig te reinigen.
Materiaalbewerkbaarheid en montagewijze.
Hoekbevestiging met schroeven of hoekprofiel i.c.m. montagekit
De kosten van plaatmateriaal
Het gewicht en de stevigheid van plaat.
Hoe duurzaam is het materiaal? (karton is bijvoorbeeld niet bruikbaar)

*Of juist wel een kartonnen ‘opzetkraag’, maar die dan eenmalig gebruiken
*Vergelijk met de eenmalige kartonnen kragen die bij de bloemenveiling worden toegepast voor lange bloemen.

Verkrijgbaarheid van plaat, hoekprofiel (bij kitten i.p.v. schroeven)
Bouwpakket aanbieden of alleen bouwtekening met aanwijzingen?
Heeft collectief materiaal of bouwpakketten aanschaffen voordelen?
Concept te gelde maken?
Of fabriceren (en monteren?) uitbesteden?
Alleen voor clubleden?

Kortom: hoe gaan we dit aanvliegen? Daar moeten we met elkaar nog even op broeden en we hopen z.s.m. met een voorstel of verhaal naar buiten te komen.

Dan is er nog een kleine kwestie qua aanpassing. De huidige Gorilla walsenmolen wordt aangeboden met 12 boutjes en lock-moertjes voor de vulbak. Die boutjes hebben een bolle kop en de bovenste vier zitten een opzetstuk wat in de weg. Die bolle kopjes hebben we in het proefmodel grotendeels weggeslepen tot een platte kop van 1 à 2 mm. Maar eenvoudiger is om die vier te vervangen door 4 mm boutjes met een verzonken (platte) kop en borgmoertjes.

Ook was er het vraagstuk of de grote hoeveelheid mout in de voorraadbak vlot door zou lopen en niet – door het gewicht erboven – zou gaan verstoppen. Maar ervaringen met een grotere voorraad in de bak bij de gezamenlijke brouwdag en bij één van onze commissieleden weerspreken die zorgen. Wat wel soms gebeurt is dat er een soort ‘blokkade” ontstaat omdat de mout niet goed doorzakt. Er ontstaat een kleine holte boven de walsenrollen door verstopping. Dan is een tikje tegen de vulbak of even licht de machine schudden genoeg om te zorgen dat de inhoud los komt en weer valt. Dat gebeurt bij de kleine voorraadbak al en is een bekend verschijnsel wat niet zal veranderen.

En uiteindelijk ontstaat dan deze opstelling. De aandrijfas is een 6 kantige stift en daar past een accuboormachine op. Raadzaam is overigens om voor dat tolletje een tweede volgeladen accu bij de hand te hebben. Vullen … en schroten maar!!

En – na reinigen – maak je er bij het opruimen met het opzetstuk een mooi compact geheel van, dat netjes op de plank past. Foto rechts. Wordt vervolgd … U hoort van ons!

Terug naar overzicht