Terug naar overzicht | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verslag van de 't Wort Wat Excursie 2024 |
tww december 2024 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Door: Yoeri Sanstra | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
De excursieEnige weken voor de al aangekondigde excursie stond hij ineens online voor maar liefst €200 mocht je mee op excursie naar mouterij de Swaen en brouwerij de Roos. Dit was aanzienlijk duurder dan de vorige jaren, dus ik heb gevraagd of dit wel klopte? Het antwoord kwam snel, nee dat was een test prijs, even geduld nog. Wellicht een idee voor volgend jaar, maak er dan initieel €999 van, … Mouterij De SwaenVrijdag ochtend 11 oktober was het dan zover, zoals gewoonlijk om 09:00 scherp vertrok de bus van Doelen uit Hoofddorp, met dezelfde chauffeur als de vorige keer. Na een mooie rit (links de zon, rechtdoor de regen en rechts de regenboog) en dezelfde bureaucratische kronkel van een tachograafschijfwissel over de grens met België, kwamen we netjes op tijd bij Mouterij De Swaen aan in het Zeeuwse Kloosterlande. Aldaar stond de koffie en de lunch klaar, waarna de in tweeën gesplitste groep de site ging verkennen. Groep A kreeg de video over de historie van De Swaen (vroeger gewoon Zwaan, maar dat bekt niet lekker in de UK/US) en Groep B ging de mouterij rondleiding doen.
De videoDe mouterij is gestart in 1906, waarom in Kloosterzande? Omdat: a. Elk dorp zijn eigen mouterij/brouwerij had en b. Omdat gerst een van de weinige gewassen is die tolerant is voor zilte grond1 en het zelfs kan ontzilten volgens de mouters van De Swaen. Naast de mouterij die vanaf het begin op die locatie heeft gestaan was er een brouwerij in het dorp die na de 2e wereldoorlog door gebrek aan koperen ketels en de toegenomen industrialisering van de bierbrouwerij moest stoppen. Door een grotere behoefte aan mouten zijn in de jaren '50 de faciliteiten geüpgraded. Een groot gedeelte van de deze gebouwen is op dit moment nog in gebruik, bijv. de kiembakken, waar dan wel de apparatuur eens in de zoveel jaar vernieuwd wordt, maar het betonnen skelet nog dezelfde dimensies heeft als toen. In 2022 is een nieuwe eest geïnstalleerd achter het bestaande complex en zijn er wat procesverbeteringen doorgevoerd, zoals het “continue nat kiemen” het gekiemde daarna eesten in de nieuwe machine. i.p.v. het telkens drogen, verwarmen en weer bevochtigen van de kiembakken. Tijdens de historische inleiding werden enkele interessante weetjes gedeeld, bijvoorbeeld dat bruinbrood, bruin is door het toevoegen van mout, niet omdat er bruin graan of volkorenmeel o.i.d. gebruikt wordt. (Dit komt aan het eind nog een keer terug).
De RondleidingDe rondleiding van groep A begon met een juist volgeladen bag in container op een trailer. Hiermee kan zo’n 20 ton mout overzee naar bijvoorbeeld Azië verstuurd worden. Het gemorste mout zo’n 10-20 kg moest nog worden opgeruimd. Gelukkig hebben ze geen last van duiven, maar de ratten en muizen lusten ook graag mout, dus 1 keer in de week komt de ongediertebestrijding de vallen controleren en in de tussentijd proberen de medewerkers de gevallen korrels netjes op te vegen. Na op het oude logo gewezen te zijn gingen we eerst naar het labo. Hier wordt van alle mout een standaard wort gemaakt, welke dan geanalyseerd wordt op alle relevante waarden die voor mout belangrijk zijn (EBC, proteïne, watergehalte, …). Na het Labo gingen we via de bascule en voorpoetser (zeven, schoonblazen, wassen), waar het moutproces met krijt op de muur getekend was (zie hieronder) via de weekbakken naar de kiembakken/kiemstraat. Het gekiemde graan groeit werkelijk overal, in en op machines en tussen randjes en daarnaast ruikt het kiemende graan zeer sterk naar iets wat naar onze mening het meeste op een varkensstal leek. Zoeken op chemische processen in het kiem proces van gerst naar groenmout op Google geeft wat wetenschappelijke referenties7, maar ChatGPT was iets behulpzamer en gaf aan dat bij het kiemen van gerst de volgende processen plaatsvinden: enzym-activatie, zetmeel-destructie, proteïne-degradatie in peptidenen, aminozuren, aerobic respiration, hydratatie en groei, waarbij dan de volgende gassen vrijkomen: CO2, H2O en VOCs. Dat laatste staat voor aromatische verbindingen zoals aldehyden en ketonen, alcoholen en zwavelverbindingen.Daarna hebben we de rooster vanuit de control room nog even mogen bekijken. De eest moesten we overslaan omdat het daar te heet wordt tijdens het productieproces, en we met te veel mensen waren, om daar veilig rond te lopen. De rondleiding werd afgesloten in het moutersnest met een Scheldeschuum blond en een Struukenduuker tripel van brouwerij van Steenberge, bekend van o.a. de Guldendraak, Piraat, Fourchette, en nog een paar andere merken. Waarna wij stipt op tijd weer vertrokken met de bus. Het BierparadijsNa mouterij de Swaen hebben we ons wel 30 minuten lang mogen laven aan meer dan 1100 bieren (alfabetisch gesorteerd) bij het Bierparadijs in de Transportzone Meer, Hazeldonk, België, midden tussen Breda en Antwerpen. Tja, wat moet je daar nog meer over zeggen? Ze voorzien al 28 jaar in een behoefte, … Brouwerijmuseum de RoosNa wederom een korte busrit werden we vakkundig gedropt in het centrum van Bick (Hilvarenbeek), bij brouwerijmuseum de Roos. Hier werden we hartelijk ontvangen en kregen we in de kelder drie korte filmpjes te zien over het museum en de brouwerij (1877/ 2017), waarna de groep wederom in 2en gesplitst naar de brouwerij en/of naar het museum ging. De oude waterketels die vroeger vanuit buiten gestookt werden hebben een ingenieus systeem met luchtkanalen en schuiven, om zodoende als warmtewisselaar uit 1800 het water niet alleen onder de pan, maar ook langs te pan te kunnen verwarmen. In de brouwketel van 500 liter wordt op donderdag en vrijdag door de betaalde brouwer 2 keer een batch gebrouwen. De 1ste gaat met SafaleTM BE-2568 de vergistingstank in en de 2e batch wordt daar de volgende dag opgelegd. Na 1 week wordt het geheel doorgepompt naar één van de vier 100L lager tanks, waarna het gebotteld wordt met SafeAleTM F-29, waarna het 3 weken op fles narijpt. Omdat de brouwerij ook wel verhuurd wordt, wordt af en toe een batch Bickse Tripel bij brouwerij Anders in Halen gemaakt. De brouwmeester is verantwoordelijk voor het bier totdat er een kroonkurk opzit (zaterdag) waarna de 134 vrijwilligers van de Roos voor de labels en verder zorgen. Na de brouwerij kreeg groep A een rondleiding door het museum met een korte uitleg over het infusie proces in de gietijzeren brouwketel en het gebruik van een warmtewisselaar waarna we langs het koelschip naar de tapruimte werden gedirigeerd. Hier stonden 4 bieren klaar waar we een smaakprofiel van moesten invullen om daarna te besluiten welk bier geproefd hadden. Dat waren:
De smaakprofielen waren zoet, bitter, fruitig, nasmaak en, … Diacetyl infectie. De groep was zo groot, dat we niet met zijn allen aan de tafels pasten en er dus een groepje onder leiding van de buschauffeur dichter bij de tap had plaatsgenomen. Met het uitschenken van de 4 proefbieren was het handig om die 6 man dicht bij de tap eerst bier te geven en wij moesten bij het 4e bier concluderen dat de tapleiding niet schoon was, waardoor er minimaal 6 glazen met een diacetyl infectie uitgeserveerd waren. Nadat wij de barman de Bickse tripel met infectie hadden laten ruiken versus een verse Bickse tripel werd spontaan besloten om een 5e bier uit fles te tappen. Vandaar dat de 4 proefbieren er dus 5 zijn geworden. Via de brouwerijwinkel waar nog het e.e.a. gekocht werd, hebben we vervolgens onze excursie vervolgd. Eetcafé de MertAan de andere kant van de straat lag eetcafé de Mert waar we 2 tapbieren kregen en eten. De twee speciaalbieren op de tap waren Krab IPA en Hertog Jan bockbier. Verder waren er nog Hertog Jan Pilsener, Hoegaarden Wit, Franziskaner Hefe Weisse, Leffe Blond, Tripel Karmeliet, La Trappe Dubbel, en Liefmans op Fust. En bleek dat ze o.a. Three Demons van Happy Demons in blik hadden staan. We kregen meerdere borden met brood met smeersels vooraf en konden vervolgens kiezen uit Fish & Chips of Saté van kippendijen. En tot slot was er voor de liefhebber nog een extra biertje van het bestuur, welke overigens wel in vijf minuten achterover-geslagen moest worden, want die rijtijdenwet is onverbiddelijk. Gelukkig was de chauffeur al eerder zijn, op 15 minuten lopen afstand geparkeerde bus gaan halen, en konden we dus bijna voor de deur instappen, om tijdig aan de terugreis te beginnen. Wat doen we met nu met 1kg Gold Swaen Red?Het moutboekje van de Swaen geeft als gebruik aan: Red Lager, Red Ale, Altbier, Red IPA, Amber Ale, Bockbier, export beers en specialty beers. Nu ben ik recentelijk met AI aan het spelen, dus besloot ik Chat GPT eens te vragen: “Wat kan ik doen met één kg Gold Swaen Red met een EBC van 40-60, geef daarbij een commercieel voorbeeld en een recept.”
20 liter Irish RedRecept gegevens
Ingrediënten
Maischschema
Bijzonderheden
20 liter PolotmavyRecept gegevens
Ingrediënten
Maischschema
Bijzonderheden
Opmerkingen:
En daar kwam dit antwoord op: Ja, het is zeker mogelijk om gemalen mout zoals Gold Swaen Red in een keukenrecept te gebruiken! Mout kan een diepe, rijke smaak aan gerechten geven, vooral in brood, gebak of zelfs marinades en stoofpotten. De karamelachtige en geroosterde tonen van Gold Swaen Red passen heel goed bij hartige en zoete gerechten. Hieronder vind je een recept voor een smakelijk Ambachtelijk Moutbrood met gemalen Gold Swaen Red. Recept voor Ambachtelijk MoutbroodIngrediënten: Extra ideeën voor koken met mout:Moutpannenkoeken: Voeg een paar eetlepels gemalen mout toe aan je pannenkoekenbeslag voor een diepe, geroosterde smaak. Met deze veelzijdigheid kun je gemalen mout ook in andere gerechten gebruiken om smaak en kleur toe te voegen! Veel plezier met het bedenken wat jullie met de mout gaan doen 1 Zie o.a. https://edepot.wur.nl/27637 2 Zou dat wellicht Barones Christina Wijnanda Mara barones Collot d'Escury (1946) zijn https://nl.wikipedia.org/wiki/Collot_d%27Escury 3 https://www.zeeuwsarchief.nl/zoekgids/domeinen/ 4 Het hele proces staat ook beschreven op: www.hobbybrouwen.nl/artikel/mout.html 5 GoldSwaen©Aroma 6 BlackSwaen©ExtraBlack 7 Chemical Aspects of Germination, Wiley online Library, https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/j.2050-0416.1923.tb06594.x 8 SafAle™ BE-256 provides fruity flavors over different fermentation conditions, specially at higher densities and high fermentation temperatures. This yeast is ideal to brew strong and flavor rich Belgian ales. 9 SafAle™ F-2 brewing yeast has been selected specifically for secondary fermentation in bottle and in cask. This yeast assimilates very little amount of maltotriose but assimilates basic sugars (glucose, fructose, saccharose, maltose). It is characterized by a neutral aroma profile respecting the base beer character and settles very homogeneously at the end of fermentation. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Terug naar overzicht |