Terug naar overzicht

The London Beer Flood

tww november 2020
Door: Theo van Eijden

17 oktober 1814 was een donkere dag in een deel van Londen, dat bekend was als de Parish of St. Giles. Op die dag vond een incident plaats dat bekend werd als de London Beer Flood.

Bij de Meux and Company Brewery aan Tottenham Court Road brak een enorm vat met meer dan 135.000 imperial gallons (610.000 liter) bier, waardoor andere vaten in hetzelfde gebouw bezweken in een domino-effect. Als gevolg hiervan barstte meer dan 323.000 imperial gallons (1.470.000 liter) bier uit de brouwerij en gutste de straten in. De golf van bier verwoestte twee huizen en de muur van de Tavistock Arms Pub, waardoor de tienerwerknemer Eleanor Cooper onder het puin vastzat. Binnen een paar minuten waren de naburige George Street en New Street overspoeld met de alcoholhoudende drank, waarbij een moeder en dochter omkwamen die op dat moment aan het avondmaal zaten. De golf spoelde ook door een kamer met mensen die verzameld waren voor een wake. Omdat afwatering of riool ontbrak kon het bier nergens anders heen dan de huizen in.

De Meux’s Brewery Co Ltd., opgericht in 1764, was een Londense brouwerij die eigendom was van Sir Henry Meux. Meux kocht, zoals veel moderne brouwers, kleinere brouwerijen uit. Een van de brouwerijen die hij verwierf, was de Horse Shoe Brewery. Deze was opgericht door de heer Blackburn en beroemd om zijn ‘zwarte bier’, Deze was gelegen op de kruising van Tottenham Court Road en Oxford Street in Londen. In de brouwerij stonden verschillende grote vaten bier. De grootste was het portersvat - een 22 meter hoog monster dat 511.920 liter bier bevatte - werd bij elkaar gehouden door 29 grote ijzeren hoepels.

Om begrip voor de omvang te krijgen, een citaat uit The Times-rapport van 1 april 1785:

“Er is nu een vat in aanbouw bij de brouwerij van de heren Meux & Co ... waarvan de omvang alle geloofwaardigheid overtreft, ontworpen om 20.000 vaten porter te bevatten; de kosten voor het hele project bedragen meer dan £ 10.000.”

Het volgende verslag van het incident komt uit Historic UK:

“Op maandag 17 oktober 1814 eiste een vreselijke ramp het leven van minstens 8 mensen in St Giles, Londen. Een bizar arbeidsongeval leidde tot het vrijkomen van een biertsunami in de straten rond Tottenham Court Road.”

De Horse Shoe Brewery stond op de hoek van Great Russell Street en Tottenham Court Road. In 1810 had de brouwerij, Meux and Company, een 7 meter hoge houten gistingstank op het terrein laten installeren. Bij elkaar gehouden met massieve ijzeren ringen, bevatte dit enorme vat het equivalent van meer dan 3.500 vaten bruine porter ale.

Op de middag van 17 oktober 1814 brak een van de ijzeren ringen rond de tank. Ongeveer een uur later scheurde de hele tank, waardoor het gistende bier met zo'n kracht vrijkwam dat de achterwand van de brouwerij instortte. De kracht blies ook nog een aantal andere vaten open en voegde hun inhoud toe aan de vloed die op straat barstte. Meer dan 320.000 liter bier werd in het gebied geloosd. Dit was St Giles Rookery, een dichtbevolkte Londense sloppenwijk met goedkope woningen en huurkazernes die bewoond werden door armen, behoeftigen, prostituees en criminelen.

De overstroming bereikte binnen enkele minuten George Street en New Street en overspoelde ze met een stroom alcohol. De 4,5 meter hoge golf van bier en puin overspoelde de kelders van twee huizen, waardoor ze instortten. In een van de huizen zaten Mary Banfield en haar dochter Hannah aan het avondmaal toen de overstroming toesloeg; beiden werden gedood.

In de kelder van het andere huis werd een Ierse wake gehouden voor een 2-jarige jongen die de vorige dag was overleden. De vier rouwenden werden allemaal gedood. De golf spoelde ook de muur van de Tavistock Arms-pub weg en het tienerbarmeisje Eleanor Cooper raakte onder het puin bedolven. In totaal kwamen acht mensen om het leven. Drie brouwerijarbeiders werden gered uit de manshoge overstroming en een ander werd levend uit het puin getrokken. Al dit ‘gratis’ bier leidde ertoe dat honderden mensen de vloeistof opschepten in alle mogelijke containers. Sommigen namen hun toevlucht tot het gewoon te drinken, wat leidde tot meldingen van de dood van een negende slachtoffer enkele dagen later door alcoholvergiftiging.

Het instorten van de muren van het brouwhuis en het vallen van zware houten balken droegen wezenlijk bij aan het verergeren van het onheil, doordat de daken en muren van de aangrenzende huizen beschadigden.”

The Times, 19 oktober 1814: “Vanwege de armoede in het gebied, stelden familieleden van de verdronken de lijken van hun families thuis tentoon en vroegen ze een vergoeding voor bezichtiging. In één huis kwamen echter te veel mensen naar binnen en de vloer begaf het en ze duikelden allemaal in een kelder die half was gevuld met bier. De stank van bier in het gebied hield daarna nog maanden aan. De brouwerij werd voor de rechter gedaagd vanwege het ongeval, maar de ramp werd als een overmacht beschouwd, waardoor er niemand verantwoordelijk voor gesteld kon worden.”

De overstroming kostte de brouwerij ongeveer £ 23.000 (ongeveer £ 1,25 miljoen vandaag). Het bedrijf kon echter de op het bier betaalde accijns terugvorderen, wat hen van een faillissement behoedde. Ze kregen ook ₤ 7.250 (₤ 400.000 vandaag) als compensatie voor de verloren gegane vaten bier.

The Times concludeerde:
“De emotie en menselijkheid waarmee de arbeiders doorgingen in hun pijnlijke taak wekte een sterke belangstelling op en verdient warme goedkeuring. The Meux Brewery Company werd voor de rechtbank gedaagd vanwege het ongeval, maar de rechter oordeelde dat, hoewel verwoestend, de overstroming een ‘daad van God’ was en dat de sterfgevallen eenvoudig te wijten waren aan het slachtoffer zelf. Met andere woorden: geen enkele partij had de schuld en het bedrijf bleef ondanks het incident inbedrijf.”

Blijkbaar was het enige ooggetuigenverslag van de overstroming van een Amerikaanse toerist die de verkeerde kortere weg koos: “plotseling merkte ik dat ik met grote snelheid voorwaarts werd gedragen door een stroom die zo plotseling op me uitbarstte dat me het bijna mijn adem benam. Geraas van instortende gebouwen en verstikkende dampen vulden mijn oren en neusgaten. Ik werd met grote moeite gered door de mensen die zich onmiddellijk om me heen verzamelden en van wie ik de aard van de ramp leerde kennen die mij was overkomen.”

Een immens vat dat toebehoorde aan een brouwhuis in Banbury Street, Saint Giles, en dat vier- of vijfduizend vaten sterk bier bevatte, was plotseling gesprongen en had alles ervoor weggevaagd. Waarom bewaarden ze bij de brouwerij zulke gigantische hoeveelheden porter in deze enorme vaten? Omdat de ervaring had geleerd dat porters die maandenlang in vaten werd bewaard een bijzonder gewilde smaak ontwikkelden. Opslag in echt grote vaten verminderde het risico op oxidatie (aangezien het oppervlak slechts in het kwadraat toeneemt en het volume in de derde macht). Deze gelagerde, platte en waarschijnlijk vrij zure oude porters werden vervolgens in vaten verzonden als ze klaar waren. In de pub werd dit vervolgens gemengd met porter die "mild" was, dat wil zeggen, fris en nog levendig, en waarschijnlijk nog een beetje zoet. Klanten konden de mate van mildheid of oudheid aangeven, waarbij ze deze naar hun eigen voorkeur konden laten mengen.

De algemene smaak veranderde in de 19e eeuw, de "muffe" porter raakte uit de gratie en tegen de jaren 1890 werden de grote vaten ontmanteld, het eikenhout waarvan ze waren gemaakt werd gerecycled tot toog. Mogelijk zijn er nu nog steeds pubs in Londen waarvan de toog is gemaakt van oude portervaten.

De brouwerij Meux (uitgesproken als 'mewks') stond tot het begin van de jaren twintig van de vorig eeuw op de hoek van Tottenham Court Road en Oxford Street, daarna werd de productie in 1921 verplaatst naar Nine Elms en de Horse Shoe-brouwerij werd vervangen door het Dominion Theatre. De naastgelegen Horseshoe Inn bleef open tot in de jaren negentig, maar sloot uiteindelijk. Je kunt nog steeds een drankje halen op de lokatie, aangezien een filiaal van Cafe Rouge nu de begane grond bezet, maar je kunt er helaas geen pint porter bestellen.

De Brewery History Society heeft geprobeerd een plaquette te plaatsen om de gebeurtenis te herdenken en de slachtoffers te eren, maar zonder succes. De Camden Historical Society , in wiens gemeente de site nu valt, nam het vreemde standpunt in dat “niet genoeg mensen stierven” om het de moeite waard te maken om een permanent monument te hebben.

Bronnen

Terug naar overzicht