Delirium, augustus 2016

Water

Wij hobbybrouwers weten natuurlijk als geen ander wat er in bier gaat. Een heel belangrijk ingrediënt waaraan relatief weinig aandacht wordt geschonken is het water. In Nederland is het de normaalste zaak van de wereld dat er schoon water uit de kraan komt. Helaas is er in enkele gemeenten wat gerommeld met het water waardoor het daar naar bijvoorbeeld chloor smaakt. Dat zal wel een goede reden hebben en zonder dit chloor zou het misschien wel heel anders smaken. Niet noodzakelijkerwijs lekkerder!

Kortom bijna overal kan de hobbybrouwer het water uit de kraan één op één gebruiken om er een bier mee te maken. Als je aan wedstrijden meedoet en je een heel specifiek biertje wilt maken, is het tegenwoordig zelfs relatief eenvoudig om je water te veranderen. Hiervoor zijn mineralen, zouten en zuren te koop. Het bewust veranderen van dat standaard kraanwater zou je bijvoorbeeld ook kunnen doen om een kopie van een bier te maken uit een ander land of een andere streek waarvan bekend is dat het water er nogal anders smaakt. Het water dat gebruikt wordt voor het origineel kun je dus óók kopieren.

In feite doet Heineken niet anders: voor zover ik weet wordt het spul overal ter wereld plaatseljk gebrouwen en om dat goed te kunnen doen, wordt het water eerst ontdaan van alle zaken die de smaak beïnvloeden. Noem wat je dan overhoudt een 'leeg' water. Hieraan voegen ze vervolgens alles toe om het op Amsterdams water te laten lijken. Daarmee kunnen ze dus overal ter wereld hetzelfde Heineken biertje maken. Wellicht had Heineken er beter aan gedaan om dat niet te doen en eens een rondje te gaan proeven van de lokale Heineken brouwsels over de hele wereld met onveranderd lokaal water om daaruit een beter biertje te kunnen kiezen. Maar nee, het moest Amsterdams water worden.

Nu is er ineens iets bijzonders aan de hand in Nederland. Men heeft ontdekt dat het hier af en toe regent. En dat regenwater wordt nu gebruikt om bier van te brouwen. Het begon allemaal met Joris Hoebe. Deze Joris is, naast ondernemer, ook hobbybrouwer. Toen het weer eens regende van de zomer, ‘en dan bedoel ik dat het “met bakken” uit de hemel kwam’, volgens Joris, dacht hij: 'één en één is twee' (waarom hij dat dacht vertelt het verhaal niet). Vervolgens is hij 'zijn pannen gaan pakken om het regenwater op te vangen en daar heb ik mijn eerste biertje mee gemaakt.'

Denk je eens even in hoe lang het toen geregend moet hebben. Weet je wel hoe groot de pannen zijn waar wij hobbybrouwers mee werken? Dat is niet een kwestie van een kwartierje buiten in de regen zetten en vol. Áls het al flink regent valt er bijvoorbeeld 75mm/m² en dat verdeeld over een dag. Dus óf Joris heeft heel veel pannen en heeft ze ook allemaal buiten gezet om regenwater op te vangen, óf hij beschikt nog over een oud koelschip of een een ligbad of zo. Maar dit zal wel beeldspraak geweest zijn, toch? Ik denk het wel, want het verhaal vertelt verder: 'maar de hobby liep uit de hand. Inmiddels wordt het regenwater op meerdere daken in Amsterdam opgevangen en er een speciaalbiertje van gebrouwen bij een echte brouwerij.' Ik begin me nu wel af te vragen wat de hobby nu eigenlijk is, bier brouwen of regenwater opvangen.

Die echte brouwerij die genoemd wordt is overigens De Prael. Het Parool heeft er het volgende over te vertellen 'Bierbrouwer Hemelswater besloot gebruik te maken van het klimaat en brouwde bier van regenwater. Vanaf dit weekend is Code Blond verkrijgbaar, volledig gebrouwen van in mei aan de Wibautstraat opgevangen regenwater.' Blijkbaar is er een aparte virtuele brouwerij Hemelswater voor opgericht. Uit een artikel in 'The Guardian' haal ik dat 'Code Blond' geïnspireerd is door de 'weer kleurcodes' die tegenwoordig aan allerlei soorten weer hangen. Het recept dat gebruikt werd door De Prael is dat van Bitterblond en het enige wat anders is bij 'Hemelswater' is dat daarvoor dus regenwater is gebruikt. De manier waarop vermeld wordt dat het water betreft, opgevangen aan de Wibautstraat in Amsterdam, doet vermoeden dat water opgevangen aan bijvoorbeeld de Mauritskade geen match is voor eerdergenoemd Wibautstraatwater. Laat staan water opgevangen in Hoofddorp of bijvoorbeeld Houten.

Dan gaat het verder met een artikel in het AD: 'Het lijkt vreemd, maar in de Middeleeuwen brouwden mensen ook al bier van regenwater. Brouwerijen stonden toen vaak naast kerken en kathedralen om het water van de daken op te vangen.' Dat is allemaal mooi en aardig, maar neem nou zo’n stad als Delft. In de middeleeuwen en op het hoogtepunt waren daar zo’n 200 brouwerijen actief. Die stonden voornamelijk aan de grachten en haalden hun water uit diezelfde grachten. Overigens haal ik deze wijsheid van de www.wikidelft.nl. Want zeg nou zelf, voor 200 brouwerijen water opvangen met die paar kerken die daar toen stonden? Onmogelijk! Dan zou het toch wel iedere dag hebben moeten regenen en ik wil wedden als je dit opvraagt bij het KNMI, dat dit niet zo geweest zal zijn.

Verder dan: Hoebe garandeert dat het regenwater schoon is. 'Het bier wordt gekookt zodat alle bacterieën doodgaan. Er zijn veel problemen met kraanwater, waar hormonen en drugsrestanten in gevonden zijn. Met regenwater kunnen we schoner bier maken.' Wat mij betreft is dat is dus eigenlijk best jammer, want als we zo doorgaan, dus met teruggewonnen water dat al eerder gebruikt werd, ofwel met ons rioleringssysteem, gaat er een moment komen dat je een bier drinkt en dat het effect dan is dat je én dronken én stoned wordt! Jammer… gemiste kans!

Maar nu even alle gekheid op een stokje. Dit lijkt nu voor Nederland heel bijzonder, terwijl we hier normaal gezien best over veel regenwater beschikken. Dat voeren we dus het liefst ongebruikt af, terwijl dit regenwater zich waarschijnlijk veel makkelijker laat reinigen, dan het door ons hergebruikte rioolwater. Maar, jullie weten ongetwijfeld dat wij een vriend hebben die op het eiland Hawaii woont? Welnu, hoe denk je dat zij (Marcel en z’n vrouw) aan water komen? Juist! Die hebben gewoon een grote tank (ik meen 8000 gallon) in de tuin, die gevuld wordt met regenwater opgevangen door het dak. Je kunt hem zelfs op google maps op de satelliet foto zien staan. En als je denkt dat hij dan heel bijzonder is? Nee, hoor, dat doen er daar heel veel. Aan de oostelijke kant van het eiland is dit de normaalste zaak van de wereld. En dat water wordt voor alles gebruikt. Oh, en het smaakt uitstekend! Dus brouwen met dit water mag geen probleem zijn.

Peter