Terug naar overzicht

Vernieuwd hopmuseum in Poperinge

tww februari 2007

Poperinge, in de zuidwesthoek van West-Vlaanderen, is wellicht best bekend omwille van de hopcultuur: hopvelden lijnen sinds eeuwen het landschap van het Hoppeland uit. Toen in de middeleeuwen door burenruzie met lakenwevend Ieper de Poperingse handel in kwaliteitslaken verboden werd, betekende de hopplant de redding dankzij de monniken van de St.Bertinusabdij uit St.Omer (F), leenheer van Poperinge.

De hopplant, botanisch behorend tot de familie van de hennepachtigen, is een rechtswindende en doorlevende plant die langs de klimdraad een hoogte van 7m bereikt. De vrucht, de hopbellen, bevat een geelachtig poeder, lupuline, dat vooral in de brouwerswereld afzet vindt als smaakgever aan het bier en natuurlijk bewaringselement van onze nationale trots.

Na de oogst in september, met de hand tot in de jaren '50 en vanaf de 60'er jaren met de plukmachine, wordt hop gedroogd om de vochtigheidsgraad te reduceren en in balen geperst om de stockeerruimte optimaal te benutten. Vroeger werd de hop geleverd in de Stadsschaal en door beëdigde keurmeesters gecontroleerd, vervolgens gewogen, in balen geperst en opgeslagen voor levering aan de brouwerij. Gezien de vroegere activiteiten (wegen, keuren, persen) begin jaren ‘60 plaatsvonden op de hoeve zelf stond het Stadsschaal complex leeg.

In 1975 rijpte het idee voor een Hopmuseum in Poperinge, dat nog steeds met 36 telers instaat voor een oppervlakte van 184 ha, goed voor ¾ van de nationale hopoogst. Ingrijpende restauratiewerkzaamheden aan het gebouw en een intense speurtocht bij lokale hoptelers naar hoptuigen, fotografie zorgden ervoor dat het Hopmuseum in Poperinge vanaf 1980 bezoekers wegwijs maakte in de wereld van hop en mens. Het Stadsschaal-pand gold meteen als schoolvoorbeeld van industriële archeologie: het voegwerk ademde hoparoma's uit, de planken vloeren waren zowaar door het hopmeel geboend. De bezoekersomloop doorheen de 4 verdiepingen was didactisch van opmaak: introductie in de hopwereld en de vroegere activiteiten in het pand, de veldwerken doorheen de 4 seizoenen, de hopoogst in heden en verleden, de toepassingen van hop in de brouwkuip. Een tijdsdocument uit 1936 resumeerde in puur documentaire stijl het doorlopen circuit .

Gezien hop voornamelijk een afzet vindt naar de brouwketel rondde een streekeigen bier het museumbezoek af voor groepen. Het museum genoot in de eerste plaats veel bijval bij groepen in de brede zin des woords : schoolreizen hielden halt aan de museumpoort omwille van de didactische rondgang, socio-culturele verenigingen waren geboeid door de mysterieuze wereld van de hop en ook de degustatie bij het einde van het bezoek droeg in belangrijke mate bij tot bezoekerscijfers op jaarbasis van 20 tot 25 000.

Nieuwe musea scoorden goed want het hopmuseum behoorde met o.a. het Visserijmuseum, Tabaksmuseum, Vlasmuseum, Schoenen- en Borstelmuseum tot het netwerk van 7 ambachtelijke musea onder de noemer " 7 x Handwerkzaam". Ook tijdens de driejaarlijkse Hoppestoetzondag (volgende editie op zondag 21 september 2008) kraakte het museum uit zijn voegen en verwelkomde tot 1200 bezoekers tussen 10 en 15u.

Sinds 2003 daalde het bezoekersaantal lichtjes tot ongeveer 8000 bezoekers op jaarbasis. Het déjà vu - virus had toegeslagen en het was ofwel verder afbouwen of een nieuwe dynamiek geven aan een museum dat niet echt meer beantwoordde aan de verwachtingen van de museumbezoeker 21° eeuw want het museum oogde te folkloristisch, had beperkte openingsuren voor de individuele bezoeker die bij zijn bezoek diepgang miste door een eerder beperkte begeleidingsbrochure en minimale toelichting bij de collectiestukken, elk met hun verhaal.

Het Stadsbestuur Poperinge koos resoluut voor een ingrijpende vernieuwing om het volledige museum (gebouw + collectie) te vernieuwen teneinde ook een basiserkenning te bekomen als museum vanwege het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Beeldende Kunst en Musea : een niet onbelangrijk kwaliteitslabel!! Achter het bestaand gebouw werd in industriële stijl een annex aangebouwd waar de onthaalruimte zich situeert en die zal ingevuld worden met thematische tentoonstellingen. Het gebouw werd uitgerust met een nieuwe lift, klimaatregeling maakt museumbezoek haast het hele jaar door mogelijk en zorgt voor de bewaring in optimale omstandigheden van de collectie. De vroegere houten trappen over de diverse verdiepingen blijven omwille van het industrieel-archeologisch verleden bewaard en blijven zichtbaar maar zijn uit veiligheidsoverwegingen vervangen door metalen trappen aan de achterkant van het gebouw en harmonisch met de liftkoker geïntegreerd in de nieuwbouw in nauw overleg met de dienst Monumenten & Landschappen want het Hopmuseum is sinds 29 oktober 1980 een beschermd monument.

Ook de bezoekersomloop werd volledig herwerkt met oog voor de verhoogde belevingswaarde van een museumbezoek, de dienstverlening aan zowel individuele als groepsbezoekers, de volledigheid van het thema hop en mens in al hun aspecten en de geschiedenis van de hop en het museumcomplex. Net als de hopplant slingert de bezoekersomloop zich van de monumentale zolder naar het gelijkvloers. Geschiedenis is het thema op de zolderverdieping, hopteelt vult verdieping 2, hopoogst ontdek je op niveau 1 en de verwerking van hop is het thema op de gelijkvloerse verdieping. Maquettes, kijkkasten, fotografie, een schatkamer met historische documenten, een reeks hopwerktuigen en audio-visuele presentaties, audio-gidsen (beschikbaar in 4 talen) en viertalige tekstlegendes (NL - F - GB en D) illustreren en commentariëren de diverse thema's. Bovendien kan je op elke verdieping je opgedane hopkennis testen bij een interactieve hopquiz met keuze uit 2 niveaus : volwassenen en kinderen. De onthaalbalie nodigt tevens uit om in situ met de diverse aspecten van hop kennis te maken want hop is meer dan bier alleen: bouwkundig erfgoed, hopproducten, bezoekboerderijen, hopvelden, wandelen en fietsen... Dus : hop... hop... met z'n allen naar het vernieuwde hopmuseum in Poperinge!

 

Openingsuren vanaf 1 maart tot 15 december :

dinsdag tot vrijdag : 10 - 13u ; 14u - 17u30

zaterdag, zon- en feestdagen : 14u - 17u30

sluitingsdag : maandag

 

groepen : mits reservatie tot 23 december 06

Gidsvergoeding : € 30 per gids

 

Tarieven voor :

individuele bezoekers : € 5 voor volwassenen en € 2,50 voor kinderen tot 12 jaar

groepsbezoek met degustatie : € 6 voor volwassenen en € 3,50 voor kinderen

zonder degustatie : € 4 voor volwassenen en € 2 voor kinderen onder de 12 jaar

inwoners van Poperinge : gratis toegang op vertoon van de identiteitskaart

audiogids : gratis verkrijgbaar aan de onthaalbalie mits het afgeven van een waarborg

 

adres : Gasthuisstraat 69, 8970 POPERINGE

tel. 032 (0)57 34 66 76

www.poperinge.be/hopmuseum

 

Overzicht van de investeringen:

Bouwkundige restauratie o.l.v. architectenvennootschap L.P. Van der Veken, Mariakerke met advies door Monumenten & Landschappen, Brugge:

Ruwbouw en afwerking door Monument Vandekerckhove, Ingelmunster € 1 087 676,20

Lift door Thyssenkrupp Liften, Brussel € 53 071,81

Elektriciteit en detectie : EDF, Waregem € 75 694,56

Sanitair, brandbestrijding en HVAC : K-Tec, Gent € 93 569,91

 

Museale invulling o.l.v. Sien, Tienen

Tentoonstellingsopbouw en technieken (meubilair en grafische productie): Bruns, Bergeijk (NL) € 105 290,57

Grafisch ontwerp : Bruns, Bergeijk (NL) & Kiss The Frog, Delft (NL) € 19 251,10

Copywriting en vertaling : Personal Copy, Brussel € 11 827,75

Audiovisuals : Arendsoog, Brugge € 27 223,14

Museale belichting : Karma Design, Breda (NL) € 39 808,44

Maquettes : Minimus, Brugge € 18 513,00

 

vermelde prijzen zijn inclusief BTW

 

met dank aan :

de talrijke schenkers van collectiestukken

de technische dienst stad Poperinge voor de opstelling van de collectie

De Keteniers o.l.v. G.Vandermarliere voor het historisch advies

de werkgroep vernieuwde presentatie hopmuseum voor de begeleiding

 

met financiële steun van :

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), doelstelling 5b-Phasing out

Toerisme Vlaanderen

het Vlaamse Gewest

de provincie West-Vlaanderen

 

Terug naar overzicht