Amateur-brouwer wordt materiaalfreak

Er was eens een amateur-brouwer in ruste, die door pech achtervolgd en buiten zijn schuld na het nuttigen van enkele Wieckse Witjes het zwart voor de ogen kreeg en vervolgens in het VU-ziekenhuis wakker werd. De kwetsuren heelden snel, maar toch sloeg de verveling van het nietsdoen toe. Tijd was er in overvloed om na te denken over hobby's, de biercultuur incluis. Hij was pas verhuisd naar een nieuwe woning, met daarin mogelijkheden om weer bier te gaan brouwen. Alles in het pand is gelijkvloers, dus geen gesjouw met pannen en mandflessen de trap op en af De patiënt -dat ben ik dus- heeft van de Roerstok gehoord, een van de grootste amateur-brouwers verenigingen van Neder land. Iemand van die vereniging gebeld met het verzoek om lid te worden. Hij wimpelde het verzoek af met de mededeling dat ik in Hoofddorp bij de zojuist opgerichte vereniging 't Wort Wat! aan mijn trekken kon komen. Op de clubavond van november '94 ben ik lid geworden. De avond is gezellig verlopen en de aanwezigheid van een inkoopcommissie heeft ook wat meegeholpen, want veel spullen had ik niet meer, en zeker geen verse mout, hop en gist. Twee bokbierpakketten heb ik gekocht om daarmee de draad weer op te pakken.

Thuisgekomen ben ik maar eens gaan zoeken naar de hardware die ik nog had staan. Een schrootmolen, een gistingsvat, een wasketel, een zak, voorzien van een stuk horrengaas, twee mandflessen, een s.g.-meter en nog wat klein spul was alles dat ik nog had. Genoeg om mee te beginnen.

Een koelspiraal had ik niet, dus van tevoren heb ik zo’n drie kilo ijs gemaakt om de wort mee te koelen in het traject tussen de 70°C en lager, want dat moet zo snel mogelijk verlopen. De wort is op het balkon gekoeld in een pan zonder deksel erop tot aan 80°C. Deksel erop en wat later het ijs erbij, want ik heb de wort wel laten inkoken om rekening te houden m.et de verdunning. De rest van de koeling werd verzorgd door de winterbries die bijna altijd recht op het balkon staat. Dit proces duurt toch nog zo'n vier uur. Gelukkig verkocht Mark van Bommel enkele maanden later een oude koelspiraal. Dit is een prima aankoop gebleken.

Flessenspoelapparaat

Flessen reinigen en steriliseren is een crime. Saai, saai, saai. Het moet toch gebeuren. Toen verscheen Renco Cuperus aan mij, met medevoering van een flessenspoelapparaatje dat veel indruk heeft gemaakt. Het geval heb ik meteen besteld, en ik ben er nu nog steeds heel blij mee. Dit zal wel aan mij liggen, want ik zie enige parallellen met de vreugde die de aankoop van een afwasmachine mij verschafte, nu zo’n vier jaar geleden. Men zegt wel eens: "Bezit is het einde van 't verlangen" maar dat gaat voor mij niet op voor spullen die met afwassen te maken hebben.

Hooikist

De technische commissie is nog eens een middagje wezen snijden en zagen om de brouwende goegemeente te voorzien. van een mooie hooikist om het maischproces te stroomlijnen en te verbeteren. Deze heb ik nagebouwd. Het is een onweerstaanbaar leuk, lomp hebbedingetje geworden van 54 bij 54 bij 54 cm, waar nu mooi een ketel in past, dus om nu te zeggen dat de hobby weer meer ruimte kost, nee!

Wortkoelers

Het koelen met een spiraal die je in de wort moet hangen en steeds moet bewegen werkt wel, maar 't gaat op den duur vervelen.Theo van de Voorde maakte melding van een tegenstroomkoeler, die hij uit de VS had laten komen. Deze koeler zag er prima uit, dus ik heb er maar een besteld. Het gebruik van een tegenstroomkoeler betekent een grote vooruitgang voor iedere serieuze armateur-brouwer. Met serieus bedoel ik dat je wel heel goed moet kunnen reinigen. Een opgerolde koperen buis van vijf meter lengte kan veel vuil bevatten. Momenteel maak ik gebruik van het ontsmettingsmiddel jodofoor om de schone tegenstroomkoeler mee te vullen als hij niet wordt gebruikt. De jodium doodt alles en tast het koper niet aan.Vóór gebruik goed doorspoelen met water van ongeveer 60°C is voldoende. Er is weer een mooi dingetje toegevoegd aan de verzameling.

Hevelfilter

Tijdens de strainmasterhype bij ‘t Wort Wat heb ik mij niet onbetuigd gelaten en na enig denkwerk een toestel gesoldeerd waarmee ik zowel kan klaren alsmede de hete trub kan scheiden van de wort na het koken. Het ziet er wel prettig uit, dat gesoldeerde roodkoper.

pH- meter

Op clubavonden wordt nogal eens gesproken over het gebruik van pH- meters en de noodzakelijkheid om de zuurgraad van brouwwater en wort te corrigeren. Aangezien mijn voorraad zuurmout was uitgeput door toedoen van kleine beestjes die ik met in mijn woning heb uitgenodigd, ben ik citroenzuur gaan gebruiken. Een pH-meter heb ik via mijn werkgever aangeschaft. Digitaal, op 0,1 pH-waarde nauwkeurig en zeer eenvoudig te ijken. De bieren zijn erop vooruitgegaan.

Beluchten

Vroeger roerde ik brouwsel na het aanstellen een paar keer flink door, zonodig ook nog op de tweede dag van de gisting. Vele discussies op de club, in bladen en bij enkele brouwerijen later ben ik toch maar een pompje gaan kopen met een goede keramische bruissteen die je kunt uitkoken, want ik was altijd erg bang voor infecties vanuit het steentje. Rena maakt goede bruisstenen. Een schakelklok doet de rest. Je moet het ding wel in de auto.stand zetten, want meer dan één uur beluchten geeft wel heel erg veel schuim dat toch zijn weg zoekt naar plaatsen die daar niet voor bedoeld zijn.

Thermometer

De kwikthermometer die ik gebruik is oud, maar zeer nauwkeurig. Ik ben er zuinig op, maar bij voldoende gebruik gaat dat ding geheid een keer stuk. Zijn digitale opvolger ligt te lonken op het schap. Koop mij! Aldus geschiedde. Natuurlijk was ik benieuwd naar de verschillen tussen de aangegeven waarden van de twee thermometers. In het hele brouwtraject verschilden de waarden niet meer dan ongeveer éénderde graad Celsius, voor zover afleesbaar op de kwikthermometer. Geen enkel brouwschema hoef ik dus aan te passen.

Diverse gemakken

Glaspareltjes zijn erg handig als je zonder geploeter met hevig spetterende borstels met loslatend handvat je mandflessen wilt reinigen. Leverbaar bij de betere laboratoriumgroothandel.

Als je vaak brouwt moet je mandflessen hebben van verschillende inhouden. De inkoopcommissie heeft ze kunnen leveren.

Ontsmetten doe je niet met chloorbleekloog of Sterinet, maar met iets geavanceerders zoals natriumdichloorisocyaanuraat, leverbaar onder de merknaam Stafilex. Te koop bij Rademaker in De Hoef.

Een rusteloze amateur-brouwer verlegt zijn grenzen en gaat vaak naar Bambcrg om ideeën op te doen. Veel van die ideeën worden geleverd in 25- en 50 kg-zakken en nemen dus ruimte in. De firma Rademaker in De Hoef levert mooie blauwe 30 liter-emmers met deksel. Zestien stuks gekocht. Gelukkig staan de meeste op de moutzolder van Brouwerij 'De Schans' in Uithoorn. In ruil voor de stalling mag Guus Roijen wel eens in de emmers graaien.

De freak gebruikt zijn spulletjes tot genoegen en hij kan zijn neigingen tot analyse en synthese van alles en nog wat toch niet bedwingen Het spelen met leuke spullen hoort daarbij. Ik heb ook nog een refractometer gekocht om het geklooi met s.g.- meters te vermijden. Hierover schijf ik een volgende keer.