Gezamenlijke brouwdag: Milk Stout
Za. 15 februari 2025
09:00 - 15:00
Turfspoor 57, Lisserbroek
Martijn Aartsma

Op de gezamenlijke brouwdag van 15 februari gaan we een Milk Stout brouwen. Opgeven voor deze dag via de website. De mogelijk bestaat om in Lisserbroek gezamenlijk te gaan brouwen of om het pakket op te halen en dan thuis te brouwen. 

Om iets meer diepgang aan deze dag te geven hier enige lectuur die  verplicht is voor de deelnemers. Stout is een donker bier van het Ale type, gemaakt met behulp van geroosterde mout of gersthop, water en gist. Stouts werden van oudsher de verzamelnaam voor de sterkste en krachtigste Porters, meestal 7% of 8%. Er zijn een aantal varianten waaronder de Baltische Porter, Dry stout, en Imperial Stout. De naam Porter werd voor het eerst gebruikt in 1721 om een donker bier aan te duiden dat populair was onder de kruiers in Londen. Het was gemaakt met geroosterde mout. Ditzelfde bier is later ook bekend geworden als Stout. De geschiedenis en de ontwikkeling van Stout en Porter zijn met elkaar verweven.  

Geschiedenis

De geschiedenis van Porter gaat terug tot 1730 waar het in Londen werd gebrouwen en gedronken. Het werd zeer populair in Groot-Brittannië en Ierland, en was verantwoordelijk voor de trend dat grote regionale brouwerijen met "gebonden" pubs ontstonden. Met de komst van pale ale is de populariteit van donkere bieren afgenomen, met uitzondering van Ierland, waar de brouwerijen van GuinnessMurphy's en Beamish in omvang groeiden door de internationale belangstelling voor het Iers (of dry) stout. "Voedende" en zoete "milk" stouts werd populair in Groot-Brittannië in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, echter deze populariteit daalde aan het eind van de 20e eeuw - met uitzondering van een paar brouwers- zoals in Glasgow met Sweetheart Stout, en in Jamaica met Dragon Stout. Door schrijvers zoals Michael Jackson is er vanaf de jaren 70 een wereldwijde opleving gekomen in de speciaal bier markt voor stouts en Porters. Oorspronkelijk betekent het Engelse bijvoeglijk naamwoord Stout "trots" of "moedig", maar later, na de 14e eeuw verschoof de betekenis naar "sterk". Het eerste bekende gebruik van het woord stout voor bier was in het Egerton Manuscript in 1677. De aanduiding stout Porter werd gebruikt in de 18e eeuw voor een sterke versie van de Porter, en door Guinness van Ierland in 1820. Hoewel Guinness Porters brouwde sinds 1780, was het van oorsprong een Ale brouwer vanaf de oprichting in 1759. Met Stout werd  bedoeld "sterk" en het kan worden gerelateerd aan elk type bier, zolang het maar sterk was: in het Verenigd Koninkrijk was het mogelijk om een "Stout Pale Ale" aan te treffen. Later werd stout uiteindelijk alleen nog maar geassocieerd met de Porteren werd een synoniem van donker bier.Tijdens het laatste deel van de 19de eeuw kreeg de Stout Porter de reputatie een gezonde en versterkende drank te zijn, zodat het werd gebruikt door atleten en zogende moeders, terwijl de artsen vaak aanbevolen om het herstel te bevorderen.

Soorten Stout

Stouts zijn er in een groot aantal variëteiten.

Dry of Iers Stout

Iers Stout of Dry Stout (in het Iersleann dubh, "zwart bier") is erg donker ofwel rijk aan kleur en het heeft vaak een geroosterde of koffie-achtige smaak. Het meest bekende voorbeeld is Guinness gevolgd door Murphy's en Beamish. Maar er zijn tegenwoordig meer brouwerijen die zich toeleggen op het produceren van stout. Het alcohol gehalte en het "droge" karakter van een Dry of Iers stout zijn beide matig tot laag.

Imperial Stout

Imperial Stout, ook wel bekend als 'Russian Imperial Stout" of "Imperial Russian Stout", is een sterk donker bier dat in de 18de eeuw gebrouwen werd door de Thrale Brouwerij in Londen voor de export naar het hof van Catharina II van Rusland. In 1781 ging de brouwerij over in andere handen en het bier werd bekend als Barclay Perkins Imperial Brown Stout. Toen de brouwerij werd overgenomen door Courage, werd het bier omgedoopt tot Courage Imperial Russian Stout. Het heeft een hoog alcoholgehalte - 9% tot 10%. Dit hogere alcoholgehalte was nodig om te voorkomen dat het bier tijdens het vervoer bevroor als gevolg van de lage temperaturen in de Oostzee. Guinness maakt een 7,5%-versie welke ze de Foreign Extra Stout noemen. De Boston Beer Company (Samuel Adams) maakt een 9,2% versie, aangeduid met Imperial Stout.

Porter

Er bestaat een groot meningsverschil over dit onderwerp. Op een bepaald moment werd de Porter beschouwd als een alternatieve naam voor Stout. Het werd oorspronkelijk gebruikt in de 18e eeuw. Historisch gezien zijn er geen verschillen tussen Stout en Porter, hoewel er een tendens zichtbaar is dat brouwerijen hun sterkere donkere bieren onderscheiden met de woorden "extra", "dubbel" en "stout". De term stoutwerd aanvankelijk gebruikt om een sterkere Porter van een brouwerij te typeren.

Baltic porter

Een versie van de Porter, die wordt gebrouwen in DenemarkenFinlandEstlandLetlandLitouwenPolenRusland en Zweden. Het heeft een hoger alcoholgehalte dan gewone Porters. In de 18de eeuw werden Export Ales vanuit Groot-Brittannië ingevoerd in de Baltische landen. Deze bieren werden vervolgens ook lokaal geproduceerd maar de invloed van de regionale bierstijlen was hierin wel merkbaar. Het bovengistende bier is nu vooral gebrouwen met een ondergist in de Slavische en Baltische brouwerijen.

Milk Stout

Milk Stout (ook wel zoete stout of crème stout) is een Stout die lactose bevat. Lactose is melksuiker. Omdat de lactose niet vergistbaar is door biergist, geeft dit een zoetheid, body en calorieën aan het bier. Men beweerde dat Milk stout voedzaam zou zijn, en het werd gegeven aan jonge moeders die borstvoeding gaven. Dit gold ook voor andere stouts, zoals de Guinness. Een klassiek voorbeeld van Milk Stout is Mackeson's, waarvan de oorspronkelijke brouwers beweerden "elke pint bevat de energiegevende koolhydraten van 10 gram pure koemelk". In de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen voedsel nog op rantsoen was, gebood de Britse regering de brouwers om het woord "melk" te verwijderen van etiketten en advertenties.

Oatmeal Stout

Oatmeal Stout is een stout met haver, normaal gesproken een maximum van 30%. Een grotere hoeveelheid haver kan leiden tot een bittere of wrange smaak. Tijdens de Middeleeuwen was haver werd een algemeen gangbaar ingrediënt in bier, in verhoudingen tot wel 35%. Het gebruik van haver was vanaf de 16e eeuw geheel verdwenen op enkele gebieden in Scandinavië na, dat nog steeds vasthield aan het gebruik van haver tot het begin van de 20e eeuw. Het verhaal gaat dat in 1513 Tudor zeemannen het haverbier weigerden te drinken vanwege de bittere smaak. Er was een opleving in het gebruik van haver tegen het einde van de 19e eeuw, toen zogenaamd herstellende, voedende bieren zoals de Milk Stout populair waren. Maclay uit Alloa produceerde een Original Oatmalt Stout in 1895 waarbij 70% havermout wordt gebruikt, en een Oatmeal Stout in 1909 met 30% havervlokken. In de 20e eeuw bevatten veel Oatmeal Stouts slechts een minimale hoeveelheid haver. Bijvoorbeeld, in 1936 gebruikt Barclay Perkins Oatmeal Stout slechts 0,5% haver. Omdat de Oatmeal Stout was parti-gyled (hier kom ik later op terug in een ander artikel) met hun Porter en standaard Stout, bevatten deze ook het dezelfde percentage haver. De naam lijkt gegeven vanuit marketing oogpunt. In de jaren 1920 en 1930 was Whitbread Londen Stout en Whitbread Oatmeal Stout identiek, alleen anders verpakt. De hoeveelheid haver die Whitbread gebruikte was minimaal, ongeveer rond de 0,5%. Een dergelijke kleine hoeveelheid haver zal weinig effect hebben gehad op de smaak of de textuur van deze bieren.Veel brouwerijen produceerden in de jaren 50 van de vorig eeuw nog Oatmeal Stouts, bijvoorbeeld Brickwoods in Portsmouth, Matthew Brown in Blackburn en Ushers in Trowbridge. Toen Michael Jackson melding maakte van de ter ziele gegane Eldrige Pope Oatmeal Stout in zijn boek uit 1977 The World Guide to bier, werd Oatmeal Stout niet meer gemaakt. Charles Finkel, de oprichter van Merchant du Vin, was nieuwsgierig genoeg om opdracht te geven aan Samuel Smitheen versie te produceren.Samuel Smith's Oatmeal Stout werd toen het voorbeeld voor andere brouwerijen. Havermout stouts hebben meestal niet specifiek een haver smaak.De soepelheid van havermout stouts komt uit het hoge gehalte aan eiwitten en vetten en de hoge viscositeit en body van het bier.

Chocolate stout

Chocolade stout is een naam die brouwers soms geven aan bepaalde stouts die een opmerkelijke donkere chocolade smaak hebben door het gebruik van donkere, meer aromatische mout, in het bijzonder chocolade mout. Deze mout is gebrand totdat hij een chocolade kleur krijgt. Soms, zoals bij Young's Double Chocolate Stout, en Rogue Brewery'sChocolate Stout, worden de bieren ook gebrouwen met een kleine hoeveelheid echte chocolade.

Koffie stout

Donker geroosterde mout, zoals zwarte patent mout (de donkerste geroosterde soort), kunnen een bittere koffiesmaak aan het bier geven.Sommige brouwers benadrukken graag de koffiesmaak en voegen gemalen koffie toe.Brouwers geven deze bieren namen zoals "Guatemala Coffee Stout", "Espresso Stout", "Breakfast Coffee Stout", enz. Het alcohol percentage van deze koffie stouts zal variëren van onder de 4% tot meer dan 8%.De meeste voorbeelden zijn droog en bitter, terwijl anderen melksuiker toevoegen en een zoete stout maken, dat dan een naam krijgt als "Coffee & Cream Stout" of gewoon "Coffee Cream Stout".Andere smaken zoals munt of chocolade kunnen ook worden toegevoegd in verschillende verhoudingen. 

Oyster stout

Oesters hebben een lange verhouding met stouts. Toen stouts waren ontstaan ​​in de 18de eeuw, waren oesters een alledaags voedsel. Het werd vaak geserveerd in pubs en bars. Het eerst bekende gebruik van oesters als onderdeel van het brouwproces van Stout was in 1929 in Nieuw-Zeeland, gevolgd door de Hammerton Brewery in Londen, Verenigd Koninkrijk, in 1938. Een aantal Britse brouwers gebruiken oesters in Stouts tijdens periode vlak na de Tweede Wereldoorlog. Moderne oester stouts kunnen worden gemaakt met een handvol van oesters in het vat. Vandaar de opmerking van de Porterhouse Brewery uit Dublin dat hun bekroonde Oyster Stout niet geschikt is voor vegetariërs. Andere zoals Marston's Oyster Stout gebruiken gewoon de naam met de vermelding dat het bier geschikt zou zijn om te drinken met oesters.  

Beschrijving van de Milk Stout

  • Algemene kenmerken, Milk (Sweet) Stout is een donkere Engelse stout. Zoet, zacht geroosterd. Bovengistend, met 3,0 tot
    5,0 Vol% alcohol.
  • Uiterlijke kenmerken, Erg donker tot zwart van kleur, meestal helder met soms een tweeschijn. Een romige beige tot bruine
    schuimkraag.
  • Geurassociaties, Een zacht geroosterde mout geur met soms koffie- en/of chocoladeaccenten. Een matige tot medium
    fruitigheid. Weinig hop in de geur.
  • Basissmaak , Zeer zoet tot zoet, bitterig.
  • Smaak, Zwart geroosterde granen en mouten overheersen de smaak (zoals in de Dry Stout). De hoppigheid is
    laag, maar het meest opvallend in de vergelijking is de zoetheid van een Milk Stout, vaak door
    toegevoegde lactose (melksuiker).
  • Body, Medium tot vol.
  • Mondgevoel, Romig met weinig tot matige hoeveelheid koolzuur. Plakkerig. Door het zoet, rond van smaak.
  • Nasmaak, Zoetig, karamel-achtig en toch droog door kleurmouten.
  • Opmerkingen, Een Milk Stout doet denken aan een espresso met suiker. Tegenwoordig wordt hij ook wel Sweet
    Stout genoemd. De zoetheid komt vooral door toegevoegde lactose, soms samen met een hoog
    restsuikergehalte.
  • Technische kenmerken
    Begin SG 1041 – 1059
    SVG 59 – 71%
    Alcoholpercentage 3,0 – 5,0 Vol%
    Kleur 200 – 450 EBC
    Bitterheid 21 – 35 EBU
    Koolzuurgehalte ca. 4,4 gr/ltr
    Voorbeelden Mackeson's Stout, De Prael, Samuel Adams Cream Stout, VandeStreek Milk Stout,
    Nr. BJCP style (2015): 16A

Recept

Left Hand Milk Stout - 5.9% Sweet Stout

IBU : 21
BU/GU : 0.3
Kleur : 137 EBC
SG voor koken : 1038
Begin SG : 1070
Eind SG : 1025

Batchgrootte : 10 L
Kookvolume : 16.5 L
Vol. na koken : 13 L
Maischwater : 13.72 L
Spoelwater : 4.96 L
Kooktijd : 60 min
Totaal water : 18.68 L
Maischrendement: 75%

Vergistbare ingrediënten
1.3 kg - Pale Ale 6 EBC (36.7%)
580 g - Pilsmout 7.9 EBC (16.4%)
350 g - Geroosterde gerst 1370 EBC (9.5%)
250 g - Chocolade 1240 EBC (7.3%)
250 g - Crystal mout 120 EBC (7.3%)
250 g - Munich 15 EBC (7.3%)
240 g - Melk Suiker (Lactose) 0 EBC (6.8%)
150 g - Gerste vlokken 3.3 EBC (4.4%)
150 g - Haver vlokken 2 EBC (4.4%)
Hop (20 g)
60 min - 5.2 g - Hallertau Magnum - 14% (16 IBU)
10 min - 15 g - East Kent Goldings (EKG) -...
Diversen
Maischen - 0.455 g - Calcium Chloride (CaCl2)
Maischen - 0.545 g - Magnesium sulfaat (MgSO4)
Maischen - 1.091 g - Gips (CaSO4)
Spoelen - 0.62 ml - Melkzuur 80%
15 min - Koken - 0.4 g - Gist voeding
Gist 1 pakje - Windsor

Maischprofiel
66 °C - 90 min - Temperatuur
78 °C - 15 min - Temperatuur

Waterprofiel
Ca 72 Mg 8 Na 4 Cl 34 SO 114 HCO 62
SO/CI verhouding: 3.4
pH maisch: 5.19
pH spoelwater: 5.8

Bron recept BYO, Left Hand Milk Stout