Cijfers

In de Volkskrant schrijft Ionica Smeets (wiskundige en hoogleraar Wetenschapscommunicatie te Leiden) regelmatig over zaken als statistiek, grote/kleine getallen, misvattingen, enz. met betrekking tot getallen/cijfers. Door haar aangespoord kijk ik vaak kritisch naar gegevens in kranten. Eén zo’n geval was een Enorme Olieramp in e.o.a. woestijngebied.

“Wel 2000 are was verontreinigd met aardolie !” Hè? 2000 are, dat is 200.000 m². Een km², vierkante kilometer, is 1000 x 1000 meter is 1.000.000 m². Verontreiniging van 2 hectare met aardolie, zèlfs in een verlaten woestijngebied is niets niks, maar om dan te spreken van een ‘Enorme olieramp’ is wat overdreven. Een e-mail naar de redactie leverde op dat het ging over 2.000.000 m², ofwel 2 vierkante kilometer. Ja, dat is dan toch andere koek, maar dan nog niet in verhouding met een ‘echte’ olieramp, zoals die in de Golf van Mexico.

Nu weer de gevaren van alcohol. Wat is de mededeling: "Eén glas alcohol, bier, jenever, wijn, e.d. per dag, bekort ons leven met een half uur". Nou, dat is nogal wat. Dus gaan we maar even rekenen. De berichten nopen mij ertoe.

Zoals ik al eerder wel eens verteld heb, maakte ik eerst ca. 25 jaar wijn, totdat ik in Gouda kwam wonen. Daar werd het, na ca. 6 jaar, bier brouwen. Van die wijn dronk natuurlijk ook en stel: één glas per dag (soms twee, maar goed.) Met bierbrouwen begon het ‘zware’ drinken van wel één flesje per dag.

Elke dag één glas alcohol, levert per maand 30 x ½ uur, ofwel 15 uren korter leven. Een jaar lang dit slechte gedrag, 12 x 15 uren is 180 uren waarmee je leven afneemt. Dat is afgerond 7½ dag, ook afgerond één week. Een beetje ongenuanceerd: ik drink dan ca. 30 jaar elke dag wel een glas alcohol (en oh! dat smaakt zo lekker). Dat zou betekenen dat ik nu 30 weken korter leef dan wanneer ik géén alcohol zou hebben gedronken. Nou, oh jee !, ik haal mijn 100^ste verjaardag niet!

De wetenschappers, die dit onderzocht hebben, neem ik heus wel serieus. Maar… niet iedereen heeft hetzelfde gestel. Ik ken genoeg mensen die ouder zijn dan ik en lichamelijk meer presteren; ook omgekeerd: mensen die veel jonger zijn (waren) dan ik en nu niet meer over deze aardbol rondlopen. Dat waren mensen die gezond leefden. En het plezier om je tijd leuk en nuttig door te brengen met vrienden om bijvoorbeeld bier te brouwen en het gezamenlijk op te drinken, telt dat ook mee in je leven?

Goed, het oude advies: 1 glas alcohol per dag is goed voor je gezondheid, geldt dan wel niet meer, maar ik drink ook niet voor mijn gezondheid. Ik drink omdat ik het lekker vind en daar ga ik vooral mee door.

Naschrift

Een week later neemt de krant gas terug: “Gevarenzone begint pas bij tien glazen in de week”.

Dat bericht over: “1 glas alcohol en een half uur korter leven”, was gebaseerd op statistisch onderzoek. Wat geldt in deze zaak?: “Je hebt leugens, grove leugens en statistieken”. Wat blijkt: uit die statistieken kon slechts héél eenzijdig die conclusie geperst worden. Kortom: “de bewering is uit de lucht gegrepen” en heeft alleen in de verre verte enige grond.
 
“Proost, neem er nog eentje”.