Tripel

Op de clubavond van februari heb ik een presentatie en proeverij gehouden over Tripel. Dit artikel zal nog wat verdere diepgang aan dit onderwerp geven.  Twee soorten bier komen qua karakter dicht bij elkaar. Dat zijn de Sterke Blonde en de Tripel. Een voorbeeld van het eerste type is de Duvel; van de tweede soort de Westmalle tripel. Een Sterke blonde is herkenbaar aan de DMS (dimethylsufide) en is een erg bleek bier. De Tripel is meer kruidig en de kleur is blond tot amber.

Historie

De typeaanduiding Tripel komt uit Vlaanderen. De oorsprong van de term is onbekend. De twee belangrijkste theorieën zijn dat het woord Tripel de sterkte van het bier weergeeft. Hoe meer kruisen, hoe sterker het bier.  Mogelijk verwijst het naar het alcoholpercentage, respectievelijk 3, 6 en 9%. Volgens Michael Jackson is de eerste Sterke Pale Ale die geassocieerd kan worden met deze aanduiding,  gebrouwen in de vroege jaren 1930 door Hendrik Verlinden van “De Drie Linden”  brouwerij  te Brasschaat.  In die tijd zochten brouwers naar een bier om te concurreren met de bleke lagers uit Zuid Duitsland. In 1932 heeft Verlinden voor eigen brouwerij een Sterke Pale Ale geproduceerd onder naam Witkap Pater. Dit bier is nu bekend onder de naam Witkap Tripel van brouwerij Slagmuylder in Ninove. Deze brouwer heeft het merk overgenomen na sluiting van de brouwerij “de Drie Linden” . Verlinden adviseerde in die tijd de paters van Westmalle, en zij kwamen met hun Tripel onder de naam Superbier. Het was een sterk blond bier en was zeer waarschijnlijk gebaseerd op een blond bier van de monniken. In 1956 werd het recept aangepast door broeder Thomas, de toenmalige het hoofdbrouwer van Westmalle. Er werd meer hop toegevoegd en het kreeg toen de naam Tripel. Het recept is sinds die tijd ongewijzigd gebleven. De stijl van Westmalle Tripel’s en de naam is op grote schaal gekopieerd, bijna iedere brouwer heeft een bier van dit type in zijn programma. Westmalle stond aan de basis en wordt wel “de Moeder van alle Tripels “ genoemd.

Technische eigenschappen Tripel

• Gisting       Bovengistend
• Alcohol      7,5 tot 9,5 vol.%
• SG            1065 – 1080 g/cm3
• Kleur         10-25 EBC, blond tot amber
• Bitterheid   25-35  EBU

Ingredienten en recept

Mout

• 66 gew% pilsmout 3,5 EBC
• 13 gew% tarwevlokken 4 EBC
• 4 gew% Munich mout 20 EBC (dit geeft de  kleur!)
• 17 gew% kandijsuiker of rietsuiker

 Maisch: 3 liter per kilogram inmaischen.

• 52 °C - 10 minuten
• 63 °C - 30 minuten
• 73 °C - 20 minuten
• 78 °C – 5 minuten

Koken: Kooktijd 75 minuten.

• Hop: Duitse hopsoorten Tettnang, Saaz, Hallertauer of Goldings
• In drie maal toevoegen, bij aanvang koken 14 gram 5% α, na 30 minuten 18 gram 5% α en als laatst na 60 minuten Saaz hop 9 gram 5% α als aroma hop toevoegen.
• De kruiden 5 minuten voor einde koken toevoegen, ½ pitje kardemon ( niet meer!!), 1 gram sinaasappel rasp (gedroogde schil mag ook) en natuurlijk de koriander 4 gram. Alle hop en kruiden zijn voor  10 liter.
• Vergisting: Wyeast 3944 Begian White, 3787 Trappist High Gravity , 3522 Belgian Ardennes (La Chouffe)

Voetnoot

In het boek van Michael Jackson “Grote Belgisch Bieren” kwam ik een opmerkelijke passage tegen over de vergisting van de Westmalle Tripel. De tripel heeft  na de hoofdvergisting een tweede trage vergisting van vijf weken op een temperatuur van 8 tot 10 °C. Dit zou een belangrijk onderdeel van het productieproces zijn. Het bier wordt gefilterd, gesuikerd en opnieuw gegist. De suiker komt er dus pas in deze fase van het proces bij! In beide fasen wordt dezelfde gist gebruikt, dus het nut van filteren is beperkt, overhevelen zou dus ook kunnen volstaan. Na bottelen volgt nog een gisting op fles  van drie weken.