Terug naar overzicht

Van de Gadgetcommissie, april 2025

tww april 2025
Door: Peter van den Bosch

Vervolg opzetstuk voor walsenmolen

In het februarinummer is het eerste artikel verschenen, genaamd ‘Niet voor de muizen’ en we hebben in de commissie daarna gesproken over het prototype van een opzetstuk voor de vulbak. En dan met name over “Hoe gaan we hier een vervolg aan geven?” We hebben besloten dat we de aanwijzingen voor zelfbouw gaan verlenen, de commissie gaat niet collectief spullen aanschaffen, want de keuze is reuze in materialen en we willen ook geen assemblagebedrijf worden. Dus sturen we aan op zelfbouw door de leden, mede ook omdat we eenieder daarmee de keus geven met welk materiaal te bouwen en hoeveel men daarvoor uit wil trekken. Ingewikkeld is het niet om dit te maken en we gaan dat nu stap voor stap door nemen.

De afmetingen

Voor de Gorilla walsenmolen, die hier als voorbeeld wordt gebruikt, hebben we twee kartonnen mallen gemaakt en daarop staan de afmetingen vermeld, zie beide foto's.

foto_1 foto_2

De lange kant (twee platen):

  • Bovenmaat (van punt tot punt) 44,5 cm
  • Ondermaat (van hoek tot hoek) 21 cm
  • Hoogte 21,5 cm

En dan de smalle zijde (ook twee platen): de foto hierboven

  • Bovenmaat (van punt tot punt) 29 cm
  • Ondermaat (van hoek tot hoek) 19 cm
  • Hoogte 24 cm

foto_3
Een aandachtspunt is hoe je de hoeken aan elkaar bevestigt. Zie foto links. Zo kun je bijvoorbeeld bij metaal extern van de vermelde maten op iedere rand van twee tegenoverliggende platen twee schroeflippen toevoegen. Die zijn op de kartonnen mallen niet afgebeeld en zijn hierboven te zien. Die lippen moet je ‘omleggen’ en dat vereist een stevige bankschroef o.i.d. Die lippen moeten bovenaan en in het midden zitten en niet onderaan om te zorgen dat het geheel glad past in de kleinere onderbak. Alternatief is om een aluminium hoeklijntje toe te passen, maar ook die moet de bovenste helft tot maximaal ⅔ van de hoek omvatten om passend in de onderbak te kunnen vallen. * Voor het afmeetadvies: zie bij de kunststof hoekstripmontagetip verderop.

Alu hoeklijn (ook wel bekend als ‘daktrim’). En dan 16 schroefgaatjes maken met een boortje van 4,5 of 5 mm voor deze bouten van 4 mm. Foto's gemaakt bij Praxis.

foto_4 foto_5
foto_6

Het mooiste is om de schroefkoppen aan de binnenkant verzonken aan te brengen, zodat een glad oppervlak ontstaat. Beter om schoon te maken, maar dat moet het toegepaste plaat wel mogelijk maken. Bij hele dunne plaat lukt dat niet. Vervolgens buitenwerks dan de borgmoeren erop.

Voor degenen met een ander merk schrootmolen

In feite kun je dezelfde stap voor stap aanpak volgen. Starten met een vel stevig papier en daar vouwen in maken in de hoek van de schrootbak van je molen. Dat dan overtekenen op twee kartonnen mallen en die wel even checken door ze met duct tape aan elkaar te maken. Nog beter is alle vier de zijden van karton maken, die met tape aan elkaar plakken en dat model nog even passen. Klopt dat? Dan overtekenen op de uiteindelijke plaat, uitzagen en bouwen maar. Piece of cake …

De materialen

Metaal

foto_7
Rigidized metaal plaat is er in RVS en aluminium. Wordt veel toegepast als afdekplaat in machinebouw en is er in diverse diktes. Voor ons doel is bijvoorbeeld 2 mm plaat al voldoende stevig. Een bekend voorbeeld is aluminium ‘traanplaat’ wat bijvoorbeeld ook wordt gebruikt om traptreden te bedekken. Het ‘traanplaat’ moet overigens bij voorkeur met de gladde kant naar binnen worden bevestigd i.v.m. de schoonmaakkwestie.

Ook is er bij de bouwmarkt gladde aluminium plaat te koop. Maar het merkwaardige is dat dat duurder is dan profielplaat. RVS is ook vrij prijzig, maar informeer uzelf. Gamma is Hornbach, Karwei of Praxis niet … Er bestaan trouwens meer bewerkte vormen van rigidized plaat, bijv. glad ‘motief geborsteld’, maar dat is hier verder niet relevant. En dan is blik of gegalvaniseerd dun staalplaat ook nog mogelijk (en voordelig) , maar dat is – zoals al gezegd – vrij dun om schroeven verzonken aan te brengen. En hebben bolkopschroeven om reden van betere schoonmaak dan de voorkeur.

Kunststof

Kunststof is er in diverse materialen. Sommige zijn lekker licht, andere kun je beter boren voor schroefgaten en er zijn er ook die je moeilijk kan zagen omdat ze snel splinteren of splijten, zoals plexiglas. In veel gevallen is monteren met een kunststof hoeklijntje (‘stootstrip’) en montagekit al stevig genoeg. Lippen aanbrengen en ombuigen zoals bij metaal gaat bij kunststof niet.

foto_8

Kunststof stootstrip (2 x 2 cm)

Ook hier geldt weer: alleen de bovenste helft van de hoek buitenwerks tot max. ⅔ voor passend. Montagetip: de ondereinden van de 4 platen op de hoeken even vast plakken met duct tape. De bak in wording vervolgens in de kleinere onderbak plaatsen. En dan kun je afstrepen tot hoever de kunststof hoekstrip door mag lopen. Hoekstrip vier stuks dan op maat zagen, de hele boel op de vier hoeken vastkitten. Lijmklemmen erop (of fixeren met tape) en zo laten uitharden. Appeltje, eitje toch …

Wil je meer stevigheid dan is voorzichtig (!) doorboren van de strip en de kunststofplaat (na de droging/uitharding) en bovengenoemde schroeven erin, evt. nog een optie. Dat kan zelfs nog verzonken, maar pas op! Boren in kunststof moet altijd behoedzaam gebeuren i.v.m. kans op splijten, breken of doorschieten van je boor in/bij zacht plastic materiaal.

PMMA

foto_9
PMMA (transparant) van 2 mm dikte is stevige plaat en goed bewerkbaar. Taaier dan plexiglas en splintert dus niet zo. Geschikt om gaten in te boren, zagen met een fijn getande decoupeerzaag. Die plaat wel fixeren bij zagen, klapperen bij zagen geeft schade en krassen.

Kanaalplaat

Polycarbonaat transparante plaat, ook wel bekend als ‘stegdoppelplaat’ bij gebruik in hobbykasjes of als ‘kaskoplex’ in de tuinbouw: stevig en licht kanaalplaat met dikte van vensterglas, licht buigzaam en goed te bewerken. Bij voorkeur met een decoupeerzaag met fijne tandjes (ijzerzaagje). Ook deze plaat bij zagen fixeren tegen ‘klapperen’. Dit materiaal is – met wat moeite – zelfs op maat te snijden of te knippen, maar is taai spul. Wees daarom voorzichtig met een mes dat kan uitschieten! Pas op met een scherp Stanleymes o.i.d. , een stevige schaar is veiliger! Dit wordt in de tuinbouw gebruikt bij buisdoorvoeren en afdichtingen rondom constructies.

foto_10 foto_11
Polycarbonaat kanaalplaat  

Overig materiaal

Plexiglas en Trespa plaat: Af te raden, tenzij je toevallig nog een stuk over hebt liggen. Want beide nogal prijzig en lastig op maat te maken met zagen.

Geplastificeerd triplex: Wel makkelijk op maat te zagen en is bruikbaar omdat je een walsenmolen droog moet reinigen tegen corrosie. Want maak je deze plaat nat, dan ontstaan er blazen en gaat het ‘bobbelen’ en uiteindelijk verteren. Waarschijnlijk moet je dan wel binnenwerks de hoeken kitten met acryl- of siliconenkit om die glad te maken voor betere schoonmaak. Triplex heeft ook het risico van krom trekken, hout ‘werkt’ altijd en is daarom niet de meest ideale oplossing. Kaal triplex is overigens niet geschikt, want dat is niet glad genoeg en niet goed schoon te maken. Er kunnen schimmelsporen op ontstaan!

Tot slot

Inmiddels hebben we met het – eerder beschreven – prototype een batch NEIPA geschroot en gebrouwen. In de opvulbak met het (vrij zware) RVS opzetstuk hebben we 7,5 kilo pilsmout gestort, alvorens te starten met schroten. Dit om te testen of het geheel met een ‘volle bak’ niet topzwaar en wiebelig wordt. Daar was absoluut geen sprake van en het schroten ging prima. Daarmee is nogmaals het bewijs geleverd van wat we al eerder beweerden. Dit gaat goed! En trouwens ook niks gemorst met zo’n ruime vulbak, de muizen zijn vast teleurgesteld... Veel bouwplezier en bij vragen kunje een mail sturen naar gadget@twortwat.nl.

foto_12
‘Volle bak’



Terug naar overzicht