Als het goed is zal je niet verbaasd zijn over deze stelling. Hij komt ieder jaar weer terug bij de algemene ledenvergadering. We proberen als vereniging dit te bevorderen door het houden van gezamenlijke brouwdagen, clubkampioenschappen, maandbier (die vaak op honderdsten van punten gewonnen of verloren worden) en niet te vergeten, de proeftafels.

Maar wat doe jij eraan om betere bieren te brouwen? Een brouwcursus volgen is een goede optie want we zien dat cursisten prijzen winnen bij de clubkampioenschappen. Maar wat kun je nog meer doen? Vergelijk jij wel eens je bier met het bier dat door anderen is gebrouwen? En doe je dan wel eens een analyse waarom jou bier beter of slechter is dan dat andere? Vaak komen we hier niet aan toe of we denken hier niet aan. Wellicht dat dit schrijven je inspiratie geeft om eens meer kritisch naar je brouwproces te kijken.

Jaarlijks brouwen Theo en ik op 30 december een oudjaarsbier. We maken dan niet, zoals vele anderen doen, de restjes op van (oude) mouten en (verouderde) hoppen want er is al gebleken dat dit niet ten goede komt aan de kwaliteit van je gebrouwen bier. Nee, wij gebruiken verse ingrediënten en maken altijd een type bier dat we graag willen brouwen. Zo dus ook afgelopen zaterdag. Ik ga een Schwarz brouwen (25L) en Theo 35L ESB (zoek maar es op wat dit is). Hij wil natuurlijk die wisselkei in 2018 winnen, hahaha.

Enfin, in de voorbereiding van een Schwarz, die met een ondergist vergist moet worden, heb ik zitten nadenken wat te doen met hoeveelheid gist en het flocculatiegedrag van een ondergist. Ik moet veel gist hebben om sneller te gisten en ondergist wil nog wel eens stagneren bij een nog onvoldoende laag SG omdat-ie als een blok beton op je bodem van je gistvat ligt. Zwenken om de boel weer op gang te brengen werkt wel, maar dan moet je wel regelmatig zwenken met nadeel van luchtinslag/oxidatie. Ik heb twee zakjes Saflager S23 op 25L maar ga toch drie dagen voor het brouwen de gist rehydrateren en verder opstarten in mijn 2L erlenmeyer. Ieder dag suikervoeding geven en continu beluchten en roeren op magneetroerder. Zo, dit is in feite mijn oplossing voor de hoeveelheid gist maar nu nog dat flocculatiegedrag. Hoe ga ik dat aanpakken en voorkomen dat tijdens de vergisting dat blok beton ontstaat? Eigenlijk moet die wort in mijn gistvat ook langzaam bewegen/roeren maar hoe krijg je dat voor elkaar? Je gistvatbodem is bol dus roeren met een roermagneet gaat problematisch worden en je kan een gistvat van ca. 30 kg ook niet ff op je roerder zetten… Dit vereist creativiteit. De bodem moet vervormd worden en het gistvat moet ergens komen te staan vlak boven de roerder zodat de roervlo ronddraait en blijft ronddraaien.

Nu de volgende creativiteit. Een frame bouwen om over de roerder heen te plaatsen en het gewicht van het gistvat te dragen. De schuur in, een balk van 7x11cm gevonden met een restantje 18mm dik tresplaat. Wat meten en zagen en nog es meten en zagen en in elkaar schroeven. Resultaat zie je hiernaast op de foto’s met als laatste foto eentje van de gehele opstelling.

En, het werkt! Het ronddraaien van de roervlo maakt trouwens wel behoorlijk wat lawaai dus vergisten in de schuur of in een koelkast is geen overbodige luxe. De vergisting is inmiddels flink op gang bij 11 °C en inmiddels gezakt door de buitenkou naar 8 °C. Prima temperatuur. Ik wikkel het gistvat nu wel in een deken om niet nog lager in temperatuur te gaan. Ik kom later op de voortgang terug.

Om terug te komen op de vergisting van mijn Schwarz en of de vergisting vlot verliep en het wort voldoende ver uitvergist is, kan ik alleen maar conclusies trekken over een vlotte vergisting. Immers, mijn maischschema is eigenlijk dus 1 uur bij 72 °C geweest en dat zal zeker een onvoldoende laag SG met zich mee brengen.

Het continu in langzame beweging zijn van het wort tijdens de vergisting, waarbij in theorie de gist veel meer in contact is met het wort en daardoor efficiënter suikers kan omzetten naar ethanol en koolzuur, zou wel iets kunnen zeggen over de snelheid van vergisten. Ik vergelijk dat wel met mijn ervaring van eerdere brouwsels die met ondergist zijn vergist. Beter is om natuurlijk je batch te splitsen en onder gelijke omstandigheden te vergisten met en zonder roeren. Maar goed, daar was het te laat voor eer ik dit bedacht.

Op dit moment dat ik dit schrijf is het woensdag, dus de 4^e dag na het brouwen. Start van vergisten is rond de 11 °C geweest. Op dinsdag is de temperatuur van het gistvat gedaald naar 8 °C en dat vind ik, ondanks het redelijk pruttelen van het waterslot toch wel erg koud. Ik besluit om een dekentje om het vat te doen en dat helpt. De omgeving is 8 °C gebleven maar door de energie die vrijkomt tijdens vergisten is het vat de volgende dag 13 °C. Een stijging van 5 °C. Heftig. Deken er maar weer vanaf en koelen dus.

Eindconclusies

1. Roeren tijdens vergisten bij een ondergist lijkt echt te helpen en versnelt/verbetert de vergisting. Om echt een goede conclusie te kunnen trekken zal ik nog eens een keer een batch splitsen en vergisting met en zonder roeren doen met een ondergist.
2. IJken van je thermometer is een must. Ik raad iedereen aan om dit 2x per jaar te doen en bij afwijkingen van 5 °C of meer, een nieuwe te kopen.

Met dit stukje hoop ik je inspiratie te hebben geven en daarmee nog betere bieren te brouwen.