Artikelen
5 artikelen uit het clubblad van Mei 2025
Terug naar overzicht | |
Van het bestuur, mei 2025 |
tww mei 2025 |
![]() |
|
Afgelopen ClubavondOp de afgelopen clubavond was het weer tijd voor ‘breng een biertje, krijg een biertje’. De opkomst was niet zo groot deze avond, waarschijnlijk mede vanwege de vakantietijd. Het was overigens wel weer gezellig en er was ruim voldoende gehoor gegeven aan de oproep om een biertje mee te nemen. De proeftafels waren goed bezet en wederom was er genoeg om over te praten. Er werden ervaringen uitgewisseld en tips en tricks besproken van het brouwproces. Het is en blijft een mooi initiatief waarbij er, naast het proeven, ook een hoop ervaring kan worden uitgewisseld, dat je weer kan meenemen in je eigen brouwsels en eventuele kampioenschappen. Ook deze avond was er de stimulans voor het meenemen van eigen bier in de vorm van een gratis biertje aan de bar. Komende ClubavondDeze avond introduceren we het Barrel Aged Bier project. De clubavond is NIET in de Boerderij maar op locatie bij de Jopen Taproom in de Waarderpolder. Hier zullen we Barrel Aged bieren proeven en een presentatie krijgen over het proces van Barrel Aged Bieren maken. Vanwege het proeven van verschillende bieren vragen we voor introducés een bijdrage in de kosten, aangezien deze bieren duurder zijn dan andere craftbieren. We willen een project opstarten waarbij bier in een barrel (vat) wordt gerijpt om zo tot een mooie verdieping van de smaak te komen. Barrel Aged bier is een ambachtelijk gebrouwen bier, zorgvuldig gerijpt in eikenhouten vaten die ooit de rijkste whisky's, rum of wijnen bevatten. Deze unieke rijping geeft het bier een ongeëvenaarde diepte en complexiteit. Elke slok onthult lagen van vanille, karamel, en subtiele houttonen, verweven met de oorspronkelijke smaken van het bier. Het resultaat? Een smaakexplosie die je zintuigen prikkelt en je meeneemt op een reis door tijd en traditie. Enkele voorbeelden van een dergelijke bieren zijn:
Uiteraard zijn er veel meer varianten maar dit zijn enkele bekende merken in Nederland mocht je die willen proberen. Het belooft een mooie avond te worden met interessante verhalen en sprekers over dit onderwerp Tot slotWe zijn nog altijd op zoek naar vrijwilligers die willen meehelpen met de commissies en activiteiten voor de club. Mocht je dus tijd en zin hebben om wat extra te doen voor de club, laat het dan weten aan het bestuur: bestuur@twortwat.nl. |
|
Terug naar overzicht |
De Brouwraad, mei 2025 |
tww mei 2025 |
![]() |
|
In deze maandelijkse rubriek buigt een panel van ervaren brouwers zich over jouw prangende brouwvragen. Ieder panellid geeft onafhankelijk zijn of haar visie, zodat je als lezer kunt profiteren van meerdere invalshoeken en inzichten. Stuur jouw vraag in via redactie@twortwat.nl en ontdek hoe onze panelleden het aanpakken! Het panelGery Uytenhaak brouwt ondertussen (samen met partner Ben) 14 jaar bier. Eenmaal bevangen door het brouwvirus heeft Gery de Stibon opleiding gedaan en daarna de opleiding voor bierkeurmeester. Naast sommelier is Gery sinds 2017 bierkeurmeester. Theo van Eijden brouwt sinds 1996 en is al vele jaren zeer actief binnen de vereniging. Ook Theo is bierkeurmeester. Roanne de Boer is professioneel brouwer bij brouwerij Klein Duimpje in Hillegom en opgeleid als brouwer bij Stibon en Lentis Rotterdam. Sinds 2018 is Roanne actief in de brouwerij en sinds de COVIDperiode full-time actief als brouwer. Daarnaast brouwt Roanne ook thuis. De lezersvraag van deze maandIk brouw met een standaard kunststof vergistingsvat in een klimaatkast, een omgebouwde koelkast met verwarmingsmat en temperatuurregeling. Ik overweeg over te stappen op een RVS conisch vergistingsvat met een digitale thermometer. Wat is de beste manier om dit vat op temperatuur te houden? GeryOverstappen naar een RVS conisch vergistingsvat heeft voordelen t.o.v. een standaard kunststof gistvat. Je hoeft niet meer over te hevelen, dat scheelt in stappen en verkleint de kans op infecties en extra zuurstofinslag. Ook aftappen van wort om bijvoorbeeld SG te meten (als je geen iSpindel hebt) of om te proeven is makkelijker. De meeste hebben namelijk een aftapkraantje. Via dat kraantje kan je uiteindelijk ook bottelen. Daar zit overigens wel een nadeel, het geeft iets meer verlies. Wat betreft de vraag: als het RVS conische gistvat in de koelkast past, dan werkt verwarmen, dan wel koelen op dezelfde manier als bij een gewoon gistvat. Past het RVS gistvat niet in je koelkast, dan zou ik met het standaard gistvat blijven werken. Je kan de sensor van de temperatuurregeling op je gistvat plakken voor meer directe meting. Zelf hebben wij een RVS vat, zonder thermometer. Wel zit er een uitsparing in, waar een thermometer in kan. In dat buisje past de sensor van een STC-1000. Op die manier kan je de temperatuur van je wort meten en regelen met je temperatuurregeling. Een verwarmingsmat zal in dit geval waarschijnlijk een iets langzamere opwarming geven. Maar dat zal niet een heel groot verschil zijn. TheoHet maakt niet uit of je in een kunststof vat vergist of in een RVS conisch vat. In beide gevallen moet je de omgevingstemperatuur een beetje beheersen. Als het in de zomer boven de 20 graden is, dan lukt dat al niet meer. Dan moet het vat in een koelkast (klimaatkast). Ik kan de hele winter door wel in mijn berging vergisten. De temperatuur is daar tussen de 15 en 19 graden en dat vind ik nog acceptabel. In de zomer gaat het vat in de klimaatkast met een temperatuurregeling, de STC-1000. In de zomer en bij pils gaat het bier bij mij altijd de klimaatkast in. Ik heb zelf een kunststof vat met een schroefdeksel en ook een RVS vat. Het maakt mij niet zo veel uit, ik heb daar geen voorkeur in. Ik heb een keer de thermometer van mijn RVS vat moeten vervangen en heb toen zelf deze weer gemonteerd met een boutje en een ringetje. Ik maakte de fout door staal te gebruiken en geen RVS. Met als gevolg dat mijn bier naar ijzer smaakte en de batch mislukte. Ik vind een RVS vat lastiger schoon te maken dan een kunststof vat. Op een RVS vat zitten kraantjes met schroefdraad-verbindingen. Die moet je elke keer demonteren en schoonmaken. Er zitten op mijn RVS vat ook meer richeltjes en randjes. Dat moet een stuk preciezer en als je zelf wat slordiger bent, dan kun je beter een kunststof vat nemen. Dan zie je in een oogopslag of het schoon is. Als je voor RVS kiest, neem dan een goed vat. Bij kunststof vaten kan je kiezen tussen een eenvoudige emmer met klikdeksel of een vat met een schroefdeksel met pees. De laatste is natuurlijk beter. Dat geldt ook voor een RVS vat, daar heb je ook kwaliteitsverschil. Belangrijk is dat deze goed en gemakkelijk schoon te maken is, anders loop je toch het risico op infecties. Sinds ik mijn bier in de klimaatkast laat vergisten en minstens 3 weken laat lageren op 5 graden, zijn mijn bieren wel veel beter geworden. Je hebt ook RVS vaten waarbij je de temperatuur kan beheersen met een glycolkoeler. Persoonlijk vind ik dat te overdreven, ze zijn duur en ik proef het verschil niet. Het is wel zo dat bij zo'n systeem je klimaatkast weer beschikbaar is. RoanneIk heb zelf een RVS conisch vat en ik kan het iedereen aanbevelen. Vanuit een conisch vat hoef je niet te hevelen, de gist zakt naar de bodem en je kan kraakhelder bier afvullen. Je kan de temperatuur ook goed beheersen en aflezen. De klimaatkast is prima voor de temperatuurbeheersing. Een tip van mij: doe de verwarmingsmat om de ketel en niet bijvoorbeeld eronder. Zo geeft de mat de temperatuur rechtstreeks aan het vat en niet aan de omgeving. De temperatuur-sensor zou ik in het bier doen. Er zit een afsluitring in de deksel, daar kun je het snoer door naar buiten laten lopen. Een simpele Ikea thermometer werkt al. Als je met een automatische temperatuurregeling werkt, dan kan het anders. Dat doe ik ook in de winter. Ik gebruik een speciale warmteband om de tank. De temperatuursensor gaat dan tussen de band en de tank. Die sensor meet dan zowel de temperatuur van de warmteband alsook van de tank. Aan het begin is de warmteband warmer en de tank kouder. Doordat de sensor allebei meet, wordt de juiste temperatuur gemeten. Dit is een manier die ik zelf heb bedacht. Ik probeer thuis ook wel recepten uit om wellicht later bij Klein Duimpje te brouwen. De sensor plak ik vast met isolatietape. Ik brouw ook met een kunststof vat. Op dit moment met een recept van Chat GPT. Die moet dan wel worden geheveld als het klaar is. Ik vind het fijner werken met een RVS conisch vat, maar het is op zich niet beter. Het reinigingsproces zorgt er onder andere voor dat je beter bier krijgt, tezamen met je gist, het water, het recept, etc. Ik vind zelf niet veel verschil zitten tussen het reinigen van een RVS vat ten opzichte van een kunststof vat. Schoonmaken is wel erg belangrijk. Ik heb zelf wel problemen gehad met mijn waterslot. De bijgeleverde kunststof kurk sprong er onder vergistingsdruk af bij een fanatieke vergisting. Ik doe het nu met een slangetje en een fles water. |
|
Terug naar overzicht |
Lente-Bierquiz bij 't Wort Wat! |
tww mei 2025 |
![]() |
|
Kennis en hilariteit in één avondOp 26 april stond de clubavond van 't Wort Wat! volledig in het teken van bierkennis, gezelligheid en een flinke dosis competitie. De allereerste officiële Lente-Bierquiz van 't Wort Wat! was een feit – en wat voor één! In een ontspannen sfeer verzamelden zich fanatieke brouwers, dorstige liefhebbers en een introducé om te strijden met natuurlijk een goed glas bier. Van makkelijk naar meesterlijk moeilijkDe quiz bestond uit 25 pittige meerkeuzevragen, met als thema Lentebock, maar ook andere bierweetjes kwamen ruimschoots aan bod. Van de basisvragen over moutsoorten en gistprofielen tot de echte hersenkrakers over Duitse biertradities, historische recepten en technische brouwdetails – het was een mooie mix van toegankelijk en uitdagend. En ja, zelfs de doorgewinterde brouwers moesten soms diep in het geheugen graven of gewoon een gok wagen. Hilariteit, strijdlust en bierverbroederingWat volgde was een heerlijke avond vol interactie. Hier en daar ontstonden spontane discussies over wat nou écht het verschil is tussen onder- en bovengistend en wat de ideale temperatuur is voor het lageren van een bockbier. De quizmeester (bedankt, René!) zorgde voor de nodige droge humor bij het voorlezen van de vragen en antwoorden en hield de vaart er goed in. Er werd gelachen om verrassende instinkers en creatieve antwoorden (‘Was hop nou een gistsoort of een dansstijl?’). De sfeer was top: competitief, maar vooral heel gezellig. Zoals het hoort bij een vereniging waar bier de verbindende factor is. En de winnaar is…Na het optellen van de scores bleek dat (Chris Talbot) zich met 12 goede antwoorden tot Bierkenner van de Avond mocht kronen. De felbegeerde hoofdprijs – een 0,75cl Zonnebock 2025 – werd met een brede glimlach in ontvangst genomen. Ook de nummers twee (brewEd) en drie (Guus) via deze weg nog gefeliciteerd.
![]() Op naar de volgende rondeAl met al kijken we terug op een geslaagde, leerzame en vooral leuke avond. De reactieswaren unaniem positief: dit smaakt naar meer! Dus wie weet… wordt dit een traditie? Eén ding is zeker: de lat ligt hoog, maar de sfeer nog hoger. Proost op kennis, kameraadschap en koud bier! |
|
Terug naar overzicht |
Lallemand aromazyme |
tww mei 2025 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
![]() |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Biotransformatie optimaliseren via enzymatische hoparoma-extractieWaarom enzymatische hoparomavrijmaking?Chemisch werkingsprincipe van AromazymeAromazyme bevat exo-β-D-glucosidase, gericht op het hydrolyseren van O-glycosidische bindingen tussen een suikerdeel (glucose) en een aromatische aglycon. Het doel is om aromatisch actieve terpenoïden zoals: Linalool, Geraniol, Citronellol, Nerol, Eugenol, Vanilline vrij te maken. Deze zijn onder andere verantwoordelijk voor citrus-, bloemen- en kruidenachtige geuren. Reactieschema (vereenvoudigd)Monoterpeen-O-glucoside β-glucosidase (Aromazyme) → Vrij monoterpeen + glucose Deze reactie is pH- en temperatuurafhankelijk. Aromazyme functioneert optimaal tussen:
In praktijk dus actief bij dryhop of late fermentatie, maar inactief bij koken of pasteurisatie. Toevoegingsmoment
Advies: Doseren op dag 4–6 van vergisting, of bij dryhoppen (bij voorkeur tussen 17–22 °C, SG ca. 1.020–1.015). Dosisberekening en homogenisatie
Sommige gisten zijn in staat tot biotransformatie van hopbestanddelen, maar missen of beperken extracellulaire β-glucosidase-activiteit.
Let op: Enzymen kunnen aromastoffen vrijmaken die vervolgens ook weer gemodificeerd worden door gistenzymen, bijvoorbeeld: Geschikte hopsoortenAromazyme is het meest effectief in combinatie met hopsoorten met een hoog glycosidegehalte. Deze bevatten gebonden monoterpenolen die enzymatisch vrijgemaakt kunnen worden.
Gebruik van deze rassen in combinatie met Aromazyme verhoogt de efficiëntie van dryhoppen en resulteert in complexere en langdurigere aroma's. Opslag, stabiliteit en risico'sZonder filtratie of pasteurisatie kunnen enzymen maanden actief blijven. In bieren met hergisting op fles of vat kan dit leiden tot aromatische evolutie. Niet aan te raden bij traditionele stijlen of lange lagering zonder koudebehandeling. Stabiliteit
Praktijkvoorbeeld: NEIPA met Aromazyme
Resultaat
Sensorisch omschreven als: ‘tropisch fruitmandje, met versterkt citrusprofiel en bloemige neus’. Bronnen |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Terug naar overzicht |
Brouwer in Beeld, mei 2025 |
tww mei 2025 | ||
![]() |
|||
![]() Elke maand zetten we in Brouwer in Beeld een van onze leden in de schijnwerpers. Want achter elk glas thuis gebrouwen bier schuilt een verhaal. Over hoe het begon, de weg die de brouwer heeft afgelegd, de eigen stijl van brouwen, ups en downs, tips maar vooral het delen van onze passie: bier brouwen. Deze keer spreken we met: Theo van EijdenWie ben je en sinds wanneer ben je actief als hobbybrouwer?Ik ben Theo van Eijden en al vele jaren actief lid van 't Wort Wat! Vier keer per jaar neem ik op locatie in Lisserbroek deel aan de brouwdagen van de vereniging. Je mag wel zeggen dat ik tot de vaste inventaris van de brouwdagen behoor. Verder brouw ik thuis in de schuur of op de oprit en ook wel bij een collega brouwer. Ik heb in 1996 de brouwcursus gevolgd bij de vereniging. De aanleiding hiervoor was dat er op personeelsfeestjes van mijn echtgenote telkens een collega van haar verhalen vertelde over zijn zelfgebrouwen bier. “Dat wil ik ook”, dacht ik en toen ik een paar jaar later bij de slijter in Hillegom een clubblad van 't Wort Wat! heb meegenomen, heb ik mij aangemeld voor de brouwcursus. Een belangrijk aspect van de cursus was dat er daarna een dag werd afgesproken om te brouwen en dat iedereen daarvoor zijn eigen brouwspullen moest aanschaffen en meenemen, een keteltje, een pan en een brander, etc. Dat heeft mij toen wel over de streep getrokken om te gaan brouwen. Want als je een cursus volgt en vervolgens de spullen niet aanschaft, dan gaat het niets worden met het brouwen. Wat was je eerste brouwsel en hoe verliep dat?Mijn eerste bier was een Black Molly of een Rode Polly. Een zwaar alcoholisch bier, daar lijkt iedereen mee te beginnen. Inmiddels brouw ik eigenlijk geen zware bieren meer. Zware bieren zijn wel lekker, maar je kan er minder van hebben. Ik drink graag een lichter biertje, daar kan je meer van drinken. In het algemeen maak ik bieren tussen de 3 en 6,5 procent. Heb je een favoriete bierstijl om te brouwen – en waarom juist die?De Alt die we op de brouwdag gemaakt hebben vind ik erg lekker. Ook de Engelse stijl bieren, zoals een extra special bitter hebben mijn voorkeur. Ze worden beter naarmate je ze langer laat rijpen. De blonde bieren vallen me altijd een beetje tegen als ik ze zelf maak. Pils vind ik ook lastig om goed te brouwen. Dead Pony Club van Brewdog vind ik ook superlekker. Dat is wel een favoriet. Er gaat een bak hop in, maar wordt niet te bitter. En een witbiertje doet het ook altijd goed. Kun je iets vertellen over je brouwinstallatie en werkwijze?Ik ben een potten-en-pannenbrouwer. Ik heb al 20 jaar een geëmailleerde wasketel van ongeveer 45 liter. Twee ketels, eentje voor de kook en eentje als maischketel en nog een RVS pan voor mijn spoelwater.Sinds kort heb ik een Grainfather G40 en ik moet zeggen dat deze heel prettig brouwt. Ik spoel niet meer. Ik doe al mijn water er meteen in. Wat dat betreft ben ik een beetje een luie brouwer. Geen spoelwater opwarmen, lekker makkelijk. Ik heb dan natuurlijk nog wel mijn grote ketels staan en die zou ik eigenlijk weg moeten doen. Maar dat vind ik dan weer zonde, want die gebruik ook bij het geven van de brouwcursus en dat is juist een mooie manier om de cursisten het brouwen te laten ervaren.
Wat is je beste of meest geslaagde bier tot nu toe? Heb je aan wedstrijden meegedaan?Ja, bij de laatste clubkampioenschappen viel ik ook nog in de prijzen. Ik heb zo'n 9 bekertjes staan. Ook al eens clubkampioen geweest en een keer tweede op het ONK met een witbier. Vanaf 2003 ben ik bierkeurmeester. Omdat ik bierkeurmeester ben, mag ik niet meer inzenden. Wedstrijden zijn echt wel leuk en het is ook spannend. De wedstrijdspanning, wat gaat het worden? Je hebt altijd wel wat liggen dat goed is, dat moet je gewoon inzenden! Heb je wel eens een brouwblunder gehad waar je iets van hebt geleerd?Ik had een keer nieuwe schrootmolen en heb toen niet goed gecontroleerd of alle graankorrels wel geschroot waren. Bleek bij het meten na het maischen dat er nauwelijks iets in zat. En ik heb een keer een heel mooi kersenbier gemaakt. Ik heb een wijndief en daarmee kan je een klein beetje uit je gistvat opnemen. Dat deed ik dan bijna elke dag. Er kwamen ook vrienden langs om te proeven. Maar als je je deksel van je gistvat telkens openmaakt, dan komt er ook elke keer zuurstof in. Een prachtige schimmelcultuur verscheen in het vat, niet echt handig. Als er iets misgaat, dan ligt dat vaak aan mijn ongeduld. Hoe belangrijk is techniek voor je, waterbehandeling, vergistingstemperatuur of andere details?Nog los van de spullen of apparatuur die je gebruikt, moet je een beetje kritisch zijn op de recepten die je kiest. Waar haal je de recepten vandaan, ook niet iedere vrouw in Amsterdam is te vertrouwen… Goede ingrediënten gebruiken en niet te veel concessies doen waardoor je afwijkt van het recept. Het maischen en koken lukt wel als je de temperatuurstappen goed volgt. Het is wel belangrijk dat je schoon werkt. Alles wat na de kook gebruikt wordt moet schoon zijn. De vergistingstemperatuur doet heel veel met je bier. Ik vergist met een bovengist altijd aan de lage kant, tussen de 16 en 18°C. Ik ben zelf namelijk geen liefhebber van esters. De Belgische bieren kunnen ze hebben, maar in het algemeen vind ik esters niet zo goed. En neem de tijd om je bier te lageren, zo'n 3 weken. Brouwers zijn vaak veel te snel met bottelen. Waar haal je je inspiratie vandaan – andere brouwers, boeken, internet?Ik ben niet zo creatief. Ik ontwerp nooit mijn eigen recept. Ik vind dat niet interessant. Er zijn recepten die al 50 jaar worden gebrouwen, dat kan ik niet beter. Ik heb wel een paar goede bronnen waar ik mijn recepten vandaan haal. David Heath heeft goede recepten en die vertelt er ook een verhaal omheen. Je kan ze bijvoorbeeld vinden op YouTube. En via de volgende link zijn mooie recepten te vinden. https://shop.theelectricbrewery.com/pages/recipes Ik heb een vaste hoeveelheid recepten die ik telkens herhaal. Ik heb een paar favorieten en daar doe ik het mee. Wat staat er binnenkort op je brouwplanning?Ik heb binnenkort thuis een feestje en dat is weer een mooi moment om een bier te brouwen. Ik denk dat het een Belgisch witbier wordt. Dat is een allemansvriend. Niet te veel alcohol, een beetje sinaasappelschil en koriander en witbiergist. Lukt eigenlijk altijd, vergist snel en is dus snel klaar. Er kan niet veel mis gaan. Een triple moet je niet serveren op een feestje. De gasten worden te snel dronken en daar wordt het feestje ook niet beter van… Heb je een gouden tip voor beginnende brouwers?Mensen beginnen tegenwoordig met een elektrische ketel. Dat is prima, maar begin met eenvoudige recepten. Bieren met hoge alcoholpercentages vergisten vaak moeilijker. En dan kan het brouwen tegenvallen. Begin met een bier van 4 tot 5 procent, niet te veel hop en niet te veel mout. Je hebt eerder succes en dan wil je doorgaan. Op Marktplaats worden veel brouwspullen aangeboden van mensen die gestopt zijn. Dat heeft er denk ik vaak mee te maken dat het niet leuk is als de eerste bieren niet lukken. Ik ben begonnen met mij in te lezen in de materie. Ik heb een kast vol boeken staan. Het lijkt erop dat beginnende brouwers tegenwoordig meteen succes willen hebben. Het moet direct klaar en goed zijn, zonder dat er van tevoren goed onderzoek wordt gedaan. Alles moet kant en klaar aangereikt worden. Je ziet het ook wel terug op de brouwcursus. Sommigen brouwen al een tijdje en dan hoor je wel reacties als “Oh, zit dat zo?” Met andere woorden: dan begrijpen ze pas wat ze aan het doen zijn. Heb je een recept van je beste of favoriete eigen bier?De Dead Pony Club:
|
|||
Terug naar overzicht |