12 artikelen uit het clubblad van Juni 2020

Terug naar overzicht

Van het bestuur, juni 2020

tww juni 2020
Door: Walter Bakker

Net als in de hele maatschappij staat ook binnen onze vereniging bijna alles in het teken van de Covid-19-crisis. Of eigenlijk moet ik zeggen in het teken van de beperkingen van de Covid-19-crisis; het grootste deel van onze verenigingsactiviteiten liggen daarom stil. Nu de adviezen van de regering en het RIVM weer wat ruimte toelaten zijn we als bestuur ook aan het nadenken hoe we dat vorm kunnen geven binnen de vereniging.

Activiteiten

We zijn bezig om weer een aantal activiteiten op te starten na 1 september, te beginnen met een gezamenlijke brouwdag op zaterdag 5 september. We zullen uiteraard de richtlijnen van de overheid hierbij in acht nemen en het zo gaan organiseren dat de 1,5 meter norm en de maximale groepsgrootte gehandhaafd kan worden. Hoe we dat precies vorm gaan geven is nog niet bekend maar het zal wel betekenen dat het aantal brouwers en brouwsets beperkter zal zijn dan voor de crisis. Ook zal het gezamenlijk drinken van de meegebrachte bieren wat verder uit elkaar moeten gebeuren en niet meer met zijn allen aan de biertafels. Dit alles blijft afhankelijk natuurlijk van wat de richtlijnen van de overheid zullen zijn vanaf 1 september.

Clubavonden

Daarnaast willen we in september ook weer voorzichtig de clubavonden gaan opstarten. De beheerder van De Boerderij heeft aangegeven dat er maximaal 20 mensen tegelijk in de grote zaal aanwezig mogen zijn om de 1,5 meter norm te kunnen handhaven. Ook op de trappen zal eenrichtingsverkeer worden ingesteld, dus moet de trap om en om gebruikt worden. Nu is een clubavond voor 20 mensen inclusief organisatie en barbezetting wat weinig voor een geslaagde clubavond en daarom willen we dit aanvullen met een live stream via internet. Bij een live stream kun je via YouTube Live of Facebook Live de presentaties met een biertje in de hand vanaf je eigen bank thuis volgen. Hoewel je dan wel een stuk gezelligheid mist kunnen we wel in een aangepaste vorm een grote groep leden bij de clubavond betrekken. Via de chat functie kunnen dan live vragen worden gesteld die door de sprekers beantwoord kunnen worden. In YouTube worden de live streams opgenomen en kan de clubavond ook op een later tijdstip worden teruggekeken. Het is niet ideaal en haalt het niet bij een fysieke clubavond maar we kunnen dan wel een alternatieve clubavond organiseren in deze Covid-19-tijd.

Clubkampioenschappen

Ook zijn we weer bezig de clubkampioenschappen te organiseren aangezien we dit kunnen doen zonder dat we een grote bijeenkomst nodig hebben. Dat betekent dat we de bieren op een andere manier zullen gaan inzamelen en dat we de keuring van de bieren niet meer op de gebruikelijke manier kunnen doen. Het keuren op een clubavond vond altijd plaats met zo’n 8 keurmeesters en ongeveer 40 leden die in groepen aan keuren waren. Gezien de beperkingen van De Boerderij kan dit nu niet meer en zullen de keurmeesters dit op een andere manier moeten doen. Dit betekent in het uiterste geval dat de keurmeesters de ingezonden bier thuis gaan keuren. Zie het artikel van Jacques Stricker verderop in dit clubblad voor nadere informatie.

Vergaderen

Onze bestuursvergaderingen vinden plaats in Skype, waardoor we in ieder geval onze bestuursvergaderingen kunnen voortzetten. Met de video erbij was zelfs het drinken van een biertje met zijn allen toch nog wel gezellig. Ook de commissies beginnen langzaamaan weer hun ritme op te pakken via online vergaderingen maar het blijft beperkt en voelt soms ook wel wat irreëel. Het enige voordeel van de Covid-19-crisis is dat er veel tijd is om te brouwen; ik heb de laatste jaren niet zo vaak achter elkaar gebrouwen als de laatste 3 maanden. Ik hoop dan ook dat er veel bieren ingeleverd kunnen worden voor de clubkampioenschappen.

Voor zover van toepassing wens ik iedereen een prettige vakantie, die wellicht gebruikt kan worden om mooie bieren te brouwen in plaats van reizen naar het buitenland.

Terug naar overzicht

Hoe verder in/na Covid-19-tijd?

tww juni 2020

Van de redactie

We hebben het allemaal nu al een paar maanden gemerkt: verenigingsactiviteiten als brouwdagen, brouwcursussen en clubavonden kunnen geen doorgang vinden. Dat is geen goede zaak voor een vereniging waarvan de leden twee dingen willen: informatievoorziening en onderling contact. Met de informatievoorziening gaat het nog wel, de website wordt bijgehouden en het clubblad verschijnt. Maar het onderling contact is helemaal stilgevallen. Elkaars bieren proeven, elkaars brouwverhalen horen, samen brouwen, tips en tricks uitwisselen met alle gezelligheid daaromheen, dat is nu niet mogelijk en naar verwachting voorlopig ook niet. Moeten we ons daar bij neerleggen of kunnen we toch iets bedenken?

Er zijn ongetwijfeld leden die nagedacht hebben over mogelijkheden om de verenigingsactiviteiten toch op de één of andere manier voort te zetten. De redactie van dit blad is zeer benieuwd naar suggesties van de leden. Na het verschijnen van dit blad zal er een Nieuwsflits uitgaan naar alle leden met het verzoek om suggesties, voorstellen, ideeën.

Ondertussen zit het bestuur niet stil. Er wordt serieus onderzocht of het mogelijk is om vanaf september een clubavond te houden voor een klein aantal leden en daarbij het programma te streamen, zodat het beschikbaar komt voor alle leden, ongeacht waar ze zijn. Dat zou natuurlijk geweldig zijn, het vraagt ook om een aanvulling. Kijken naar een clubavond waar je zelf niet bij bent is beter dan niks, maar je zit wel in je eentje voor je laptop je eigen bier op te drinken. Is dat leuk?

Misschien kunnen we daar iets aan doen. Wat we bijvoorbeeld zouden kunnen doen is het volgende: we organiseren ons in kleinere groepen. Het ledenbestand van ’t Wort Wat is ruwweg te verdelen in kringen van ongeveer 40 leden die op geringe afstand van elkaar wonen. Bijvoorbeeld rondom Leiden, de Kop van Noord-Holland, Rotterdam-Den Haag, rondom Amsterdam, rondom Haarlem, Haarlemmermeer Noord en Haarlemmermeer Zuid. Als de leden in die kringen nu eens onderling contact leggen en proberen met hooguit 30 man bijeen te komen, dan ontstaan er decentrale clubavonden die door het bestuur van structuur en een programma voorzien worden middels streaming. Voor bier kunnen de leden uitstekend zelf zorgdragen en de gezelligheid komt dan vanzelf wel.

Ook over bovenstaand idee wil de redactie graag de reactie van de leden horen. Hou dus de eerstvolgende Nieuwsflits in de gaten en neem s.v.p. even de moeite om te reageren op de vragen die daarin gesteld zullen worden.

Terug naar overzicht

ONK 2020 AFGELAST

tww juni 2020

ONK 2020 afgelast
Het had een groot feest moeten worden: honderden brouwers en bierliefhebbers in het zonnetje op het strand van Blijburg voor het ONK2020. En dan was het ook nog eens het 5-jarig jubileum van organiserende brouwvereniging de Bierkaai! Maar helaas, zoals bij zoveel dingen dit jaar heeft het Covid-19 virus roet in het eten gegooid. Nadat we het eerder al uit hebben moeten stellen, blijkt nu ook de haalbaarheid van de beoogde herkansing in oktober verre van realistisch. Daarom moeten we helaas met pijn in ons hart mededelen dat het ONK2020 is afgelast.

Alle deelnemers zullen hierover ook per mail worden ingelicht. Geen mail ontvangen? Check je spam.

ONK 2021
We hebben gelukkig niet alleen slecht nieuws, maar ook nog goed nieuws m.b.t. het ONK2021! Want zoals wellicht bekend is wordt het ONK ieder jaar door een andere brouwvereniging georganiseerd. 2020 was het jaar van De Bierkaai en in 2021 zou het Bergsche Bierbrouwers Gilde de organisatie op zich nemen. Zou, want ze zijn zo aardig geweest om ons nog een keer de kans te geven! Dus daarom, met gepaste trots:

𝗗𝗲 𝗕𝗶𝗲𝗿𝗸𝗮𝗮𝗶 𝗽𝗿𝗲𝘀𝗲𝗻𝘁𝗲𝗲𝗿𝘁 𝗵𝗲𝘁 𝗢𝗡𝗞𝟮𝟬𝟮𝟭! En laten we hopen dat er dit keer geen roet in het eten gegooid wordt...

De Bierkaai

Terug naar overzicht

Van de Inkoopcommissie, juni 2020

tww juni 2020
Door: Michael Woolthuis

Recept van de maand

Deze eerste zomer maand staat de Waitzsen op het receptenprogramma. Vorige maand is die al een beetje besproken en als je alles gelezen hebt ga je niet alleen mout halen maar ook de bijbehorende spullen bij de lokale slager. Alvast eet smakelijk.

Juli is normaal gesproken een rustig brouwmaandje en vandaar dat er in de afgelopen jaren nooit maandrecepten waren. Dit jaar is alles anders en zal een groter deel van de thuisbrouwers de zomer thuis doorbrengen. Dan zit je dus vlak naast je brouwpan en, omdat er traditioneel toch niets op tv is, dan ga je maar een brouwtje opzetten.

Ik heb nog geen extra tussendoorrecept voor juli verzonnen maar, voor de zekerheid, wel alvast een naam: De Tweede Golf. Of, als ik in de huidige naam reeks wil blijven: De Tweede Doenkul Golf. Dat ‘bekt’ alleen niet zo lekker. Ik denk dan aan iets hoog alcoholisch blonderigs met veel hop, heel veel hop.

Even over bier drinken: ik las ergens op de site van het RIVM dat bierdrinkers en maar vooral ook bierbrouwers die bier drinken een sterk verlaagde kans op besmetting via contactoverdracht hebben. Dit omdat bier diverse alcoholische bestanddelen bevat die, na consumptie, gedeeltelijk via het zweet naar de huid worden overgebracht. Dat geeft dus een tijdelijke semi-natuurlijke ontzettend ontsmettende barrière tegen allerhande enge virussen. Zodra je je handen wast is dit effect weer weg. Voor actieve bierbrouwers/drinkers geldt dus: vooral niet je handen wassen.

Het onderstaande juni recept de DoenkulWaitzsen is een lekkere, de naam voorspelt het al, Dunkel Weizen. Drinkbaar dik romig, hier en daar een beetje bananig en van het type ‘is er nog meer’. Als recept tamelijk ‘basic’ dus prima om je eens lekker op uit te leven met, ik durf het eigenlijk haast niet voor te stellen, fruit-achtige zaken. Zelf zit ik te denken aan framboos, appel of aardbeien. Volgens mij combineren die wel met de donkere mout en banaansmaak van de DoenkulWaitzsen. Als je het toevoegt tijdens de laatste 15 minuten koken heb je de grootste kans dat alle vitaminen stuk gekookt zijn, kunnen die geen kwaad meer.

Bij een echte DoenkulWaitzsen hoort natuurlijk wat te eten, lees daar voor het stukje van de inKoopkcommissie.

Voor de komende tijd staan de volgende recepten op het programma:

Juni:

Waitzsen

Juli:

vakantie

Augustus:

DoenkulWaitzsen

September:

Doenkulpielsie

Oktober:

Doenkulparadijs

November:

Doenkulapa

December:

Doenkulsaison

Bestellen gaat als volgt: log in op de site en kijk onder het menu ‘Voor Leden’ en kies dan voor ‘Pakket van de maand’. Betalen voor het pakket kan dan vervolgens via iDeal. De levering door Brouwmaatje geschiedt dan op de aangegeven clubavond.

Groeten,
Michael

PS: Recept voor juni

DoenkulWaitzsen

Recepthoeveelheid:

10l

alcoholpercentage:

5,3%

begin SG:

1047

eind SG:

1010

EBC (kleur):

34

EBU (bitterheid):

12

Kooktijd:

75 min

Ingrediënten

Ingrediënt

waarde

hoeveelheid

kooktijd

Tarwemout donker

31ebc

1300 gr

 

Carared

40ebc

87 gr

 

Viennamout

6 ebc

740 gr

 

Nugget hop

13,2 α

3 gr

75 min.

Spalt select hop

3.2 α

4 gr

15 min.

Gist:

Safbrew WB-06

1 zakje

 

Maischschema

67 °C

63 °C

72°C

78°C

stort

50min

20min

5min

Opmerking

Er moet genoeg koolzuur in zitten om een mooie Doenkulwaitzsen in je glas te krijgen. Afhankelijk van je lagertemperatuur dus zo’n 5-8 gram suiker per liter.

Terug naar overzicht

Koken met de Inkoopcommissie, juni 2020

tww juni 2020

Van de inkoopkcommissie

In navolging van het bier recept van de maand leek het de inkoopcommissie best wel leuk om passende recepten bij het bier te vinden. We gaan verder deze maand met een heel eenvoudig recept. Wat zullen we bij de Doenkulwaitzsen gaan eten? Eerst maar even voor de doeners onder ons het volgende: het bier realiseren kost wat meer tijd dan het in elkaar knutselen van een warme hap dus begin met het bier een week of zes eerder.

In Zuid-Duitsland hebben ze behalve goed (door)drinkbaar bier ook heerlijke verfijnde hapjes voor bij dat bier. Tussen alle Leberkäse en Weisswursten door heb ik vaak de volgende lekkernij gegeten: de Schweinshaxe. Voor dit recept heb je de volgende ingrediënten nodig.

  • De slager 2 gezellige Schweinshaxe (Eisbein) vragen. Zo rond de 800 gram per stuk. Indien hij ze al gepekeld heeft dan zout weglaten. Verder is er nodig:
  • 3 grote uien,
  • halve liter Doenkulwaitzsen,
  • kwart liter rundbouillon,
  • theelepel tijm,
  • theelepel zwarte peper,
  • theelepel zout,
  • theelepel karwijzaad,
  • 2 tenen knoflook,
  • flinke scheut olijfolie.
  • Een grof boerenlandvloerrustiek brood in dikke plakken.

Daarnaast heb je nodig: een grote gietijzeren pan met deksel (waar je normaal suddervlees in maakt). Tegenwoordig noemt men zo’n pan ook wel Dutch Oven. Het paraat hebben van een bierpul van een liter en ruim voldoende DoenkelWaitzenbier is zeer aan te raden. En een oven met hetelucht- en grillfunktie.

Bereidingswijze

(bij elkaar +/- 3 uur)

De ongepekelde Schweinshaxe een nacht onder de pekel laten pekelen. Gebruik ongeveer 50 gram zout per liter water.

Schenk een bierpul vol met DoenkelWaitzenbier en neem alvast op de goede afloop een paar ferme slokken. Nu krijg je weer zin om wat moois te koken. Neem nog een paar slokken tot dat gevoel iets minder wordt. Te enthousiast in de keuken is niet aan te raden, dan gaat er altijd iets fout.

Schil de uien en snij deze in grove stukken. Snij de huid van de Schweinshaxe met een scherp vleesmes een halve cm in. Doe dit in een wybertjespatroon. Pers de knoflook en doe alle kruiden en specerijen en zout bij elkaar. Doe er een scheutje olie bij. Doe de Schweinshaxe in een schaal en wrijf ze met je handen goed in met het kruiden mengsel. Laat dit een kwartiertje intrekken.

Zet de gietijzeren pan zonder iets erin minimaal 10 minuten op laag vuur om voor te warmen. Doe nu scheut olie, de uien en de Schweinshaxe erin. Braad dit alles ongeveer een kwartier aan, met het deksel eraf. Maak je glas leeg en vul deze opnieuw.

Giet nu de bouillon en de halve liter bier bij de Schweinshaxe, doe het deksel erop en zet de pan in de voorverwarmde heteluchtoven op 180 °C.

Maak eerst je glas leeg en maak nog een beetje troep in de keuken. Je hebt nu twee uur de tijd om de keuken op te ruimen (lees: bier te drinken). Wanneer je wakker schrikt van de keukenwekker, doe dan eerst een schoon hemd aan want slapen met een vol bierglas houd je niet droog.

Geleerd van vorige keer doe je eerst de ovenhandschoenen aan en zet de hete pan op het fornuis. Zet de grillstand van de oven aan. Leg een bakpapiertje op de bakplaat van de oven en leg met behulp van een schuimspaan of andere grote scheplepel de gare Schweinshaxe op de bakplaat. Een te kleine schep resulteert in een slagveld want het vlees valt zo van het bot en dat mag nog niet.

We gaan nu na een paar slokken nog een krokant velletje maken. Schuif de bakplaat onder de grill. Zet de pan op laag vuur en kook het overgebleven vocht in. Pak je pul en een stoel en ga voor de oven zitten. Kijk naar je eten. Je bier is al doenkel en je vlees hoeft alleen een korstje te krijgen. Draai de Schweinshaxe zodat de onderkant ook krokant wordt. Dit alles zou in ongeveer een halve liter bier moeten lukken, maar tik bij twijfel even met een mes op het vel en je hoort wanneer dit krokant is.
Volgens mij is het nu etenstijd. Plaats de Haxe op een bord, dikke plak brood erbij en flinke lepel van de ingekookte uien. Neem eerst nog een slok bier, het eten is namelijk erg warm.

Op bepaalde plaatsen in Die Heimat smeren ze nog een soort uienreuzel op het brood maar dit kon ik niet binnenhouden. Blijf wel van het brood eten zodat het vet niet op je bier gaat drijven. Eet dit niet elke week want dan gelooft niemand meer dat het die coronakilo’s zijn dat je broek strak zit. Na deze maaltijd is het goed even te rusten, maar spoel wel nog een biertje na.

Terug naar overzicht

Clubkampioenschappen

tww juni 2020
Door: Jacques Stricker

De afgelopen maanden zaten de meeste mensen thuis, al dan niet verplicht. Er werd ons verteld niet zomaar de deur uit te gaan en als je wel ging waar moest je dan heen, cafés dicht, restaurants dicht, clubs dicht, geen familie/vriendenbezoek, alleen de winkels waren nog open, maar of dat nou je hobby is? Wat doe je dan? “Bierbrouwen, natuurlijk.” Links en rechts heb ik om me heen gehoord dat er de afgelopen maanden door menig brouwer een biertje is geproduceerd, natuurlijk met in het achterhoofd de komende clubkampioenschappen.

Langzaam aan ontwaakt Nederland weer uit de Covid-19-stand, de terrassen zijn weer open, de vakanties staan voor de deur, die op een kier staat. De clubavonden worden weer langzaam opgestart in welke vorm dan ook. Kortom er is weer meer mogelijk.

Vandaar dat wij de clubkampioenschappen ook weer willen gaan organiseren. Kortgeleden hebben we via een online meeting de mogelijkheden besproken om de clubkampioenschappen “Covid-19-proof” te maken. Voorlopig gaan we uit van het volgende:

Aanmelden wedstrijdbieren

Via de website zoals gebruikelijk, vanaf eind augustus

  • Wedstrijdbier is een Saison, zie clubblad van maart. En verder:
    • wedstrijdklassen A – C en lichte bieren van klasse V
    • wedstrijdklassen B – D en donkere bieren van klasse V

Inleveren wedstrijdbieren

Voor 26 september. Wij gaan ervan uit dat inleveren niet op de clubavond kan, vandaar dat de bieren bij de onderstaande adressen kunnen worden ingeleverd. LET WEL OP dat de formulieren bij de flesjes blijven, bijvoorbeeld met elastiekje eromheen

  • Brouwmaatje, Boesingheliede

  • Jacques Stricker, Hoofddorp

  • Walter Bakker, Hoofddorp

  • Wilfred v/d Heijden, Leiderdorp

  • Mogelijk is er in Noord Holland ook iemand die zich als inleverpunt beschikbaar wil stellen.

Graag vooraf even afspreken of melden zodat je niet voor een dichte deur staat (telefoonnummers staan in smoelenboek).

Keuring wedstrijdbieren

Op de clubavond van oktober, indien mogelijk. De methodiek van keuren is nog niet helemaal zeker, dit is afhankelijk van de stand op dat moment. De volgende mogelijkheden zijn besproken.

  • De clubavond is weer open en de wedstrijdkeuring kan daar plaatsvinden al dan niet met een gemaximeerd aantal personen,

  • Keuring via een live stream

  • Keuring door en bij keurmeesters thuis.

  • Of een combinatie van bovenstaande mogelijkheden

  • Verder volgen we zoveel als mogelijk het wedstrijdreglement

Prijsuitreiking

Voorlopig gaan we ervan uit dat de prijsuitreiking op de clubavond van december plaatsvindt, in welke hoedanigheid gaan we de komende maanden zien. Zodra bekend is wat de (on)mogelijkheden zijn wordt de informatie via het clubblad of nieuwsflits gedeeld.

We hebben ervoor gekozen om geen limiet aan de in te leveren bieren te stellen, dit om alle brouwers hun “in Covid-19-tijd” gebrouwen bieren te kunnen laten beoordelen. Wij rekenen op een groot aantal bieren en zijn er klaar voor.

Terug naar overzicht

High van je bier, brouwen met CBD en THC

tww juni 2020
Door: Theo van Eijden

Velen van ons hebben in de loop der jaren vast wel gemerkt dat er overeenkomsten zijn tussen cannabis en hop. Van beide planten is de vrouwelijke bloem zeer aromatisch. Volgens kenners zijn de twee plantensoorten taxonomisch nauw verwant en sommige van de fysieke eigenschappen van tetrahydrocannabinol (THC) en alfazuren zijn vergelijkbaar.

Terwijl cannabisplanten alleen door zaad worden vermeerderd en geteeld, wordt hop bijna uitsluitend gekweekt door de scheiding van de wortelstokken of door middel van stekken. Bij beide soorten houdt men de mannetjes uit beeld omdat dit de kwaliteit van de aroma’s ten goede komt.

In Nederland en elders ter wereld is het gebruik van aan cannabis gerelateerde producten door professionele brouwers beperkt tot hennepzaden en essences van cannabidiol (CBD), welke meestal na de vergisting worden toegevoegd. Altijd zijn deze bieren zonder psychoactief effect; dit heeft te maken met het feit dat professionele brouwers zich aan wettelijke regelgeving moeten houden en het dus verboden is om THC aan het bier toe te voegen.

Wij als thuisbrouwers zijn echter vrij om bieren te brouwen waarbij we gebruik maken van alle eigenschappen die cannabis bezit. Als je alleen op zoek bent naar vleugje smaak of aroma van cannabis in je bier, dan is het toevoegen van de gedroogde bloemtoppen voldoende. Dit gaat zeker mooie effecten opleveren. Voeg deze toe als de kook is afgelopen of na de vergising. In het eerste geval zullen bepaalde stoffen verdampen, wat bij toevoegen na de vergisting niet het geval zal zijn.  Wat het beste is hangt af van je persoonlijke voorkeur. Deze methoden zullen echter geen THC aan je bier geven, maar wel de onmiskenbare cannabisgeur.

Klein citaat van de website van de  Jellinek kliniek: CBD (cannabidiol) is een stof die voorkomt in hasj of wiet. Een andere stof die voorkomt in wiet is THC (delta-9-tetrahydrocannabinol). Deze zorgt voor het ‘stoned’ of ‘high’ effect van hasj en wiet. CBD heeft zelf geen psychoactieve effecten maar beïnvloedt de werking van THC wel. CBD en THC behoren tot de cannabinoïden. Dit zijn stoffen die veelvuldig voorkomen in de cannabis sativa plant.

In ieder geval lenen IPA’s met hun sterke hoparoma's zich er goed voor om iets met cannabis te doen. Dit geldt voor zowel het aromatisch karakater als voor het high-effect. Dit brengt echter wel een aantal logistieke uitdagingen met zich mee. Om THC te gebruiken in voedingsmiddelen en om het daaropvolgende psychoactieve effect te bereiken is het nodig deze stof op te lossen in vet of ethanol. Dit is de reden waarom dergelijke lekkernijen vaak worden gebakken zodat de actieve THC verbonden wordt aan verteerbare olie of boter; de spacecake zal iedereen wel eens geproefd hebben.

Helaas is vet in geval van bier niet het beste oplosmiddel als we ook nog van een mooie schuimkraag willen genieten. Ethanol is veel geschikter omdat dit ook in bier voorkomt. Hoewel ethanol aanwezig is in bier is de concentratie te laag. Er moet eerst een tinctuur gemaakt worden. Deze kan vervolgens na de hoofdvergisting aan het bier worden toegevoegd. Er moet eerst nog een aantal stappen doorlopen worden, zoals verhitting. Dat versnelt de decarboxylatie van THCA (tetrahydrocannabinolic zuur, een voorloper van THC) in THC . Dit moet in eerste instantie gebeuren door gebruik van droge warmte en vervolgens, of het nu gaat om het gebruik van de alcohol- of vetmethode, door infusie in ethanol, gevolgd door langdurige verhitting bij een constante temperatuur, zoals dat gebruikt wordt bij het sous vide koken.

Gelijk aan het zelf verbouwen van hop kan je ook je eigen cannabis kweken om de benodigde bloemen te krijgen waarmee je het bier kan verrijken met mooie aroma’s. Zo hoef je geen obscure coffeeshops te bezoeken. De wet staat het ons in Nederland toe enkele planten thuis te kweken. Een goede website om zaad aan te schaffen is https://www.wietzaadjes.nl/. Wees terughoudend met het gebruik hiervan, met de opbrengst van 1 plant kan je meerdere brouwsel “verrijken”.

Tinctuur

(voor 75 liter bier)

  • 3.5 g cannabisbloemen, bijvoorbeeld Sour Diesel of Blue Dream
  • 55 g alcohol van 75.5% of meer, bijvoorbeeld Navimer via Drank.nl of Dupattisier Dawn via Hanos.nl

Werkwijze

Verwarm de oven voor op 150 °C. Maal de cannabisbloemen fijn en verdeel deze over een stuk aluminiumfolie, bak dit gedurende 5 minuten. Verwijder de bloemen uit de oven en laat deze afkoelen. Voeg deze daarna toe aan de alcohol in een afsluitbare glazen pot. Verwarm deze afgesloten pot sous vide gedurende 20 minuten op 77 °C. Laat het geheel afkoelen en filter het naar een klein flesje. Gebruik bijvoorbeeld een koffiefilter. Je zal ongeveer 30 ml vloeistof overhouden.

LET OP: Gebruik voor 20 liter bier 7,5 ml van deze tinctuur.

Green Dragon IPA (voor 20 liter)

Hoeveelheid:

20 liter

Begin SG:

1.059

Eind SG:

1.008

Kleur:

10 EBC

Bitterheid:

100+ IBU

ABV:

6.7%

Grondstoffen

Mouten

(94%) 6 kg pale mout 7 EBC

(4%) 225 gr Vienna mout

(2%) 112 gr Crystal mout 80 EBC

Hoppen

7 gr mix van Galaxy, Simcoe, and Mosaic start maischen

21 gr mix van Galaxy, Simcoe, and Mosaic tijdens spoelen

85 gr mix van Galaxy, Simcoe, and Mosaic first wort

112 gr mix van Galaxy, Simcoe, and Mosaic whirlpool, einde kook

112 gr mix van Galaxy, Simcoe, and Mosaic dry hop

Water

Maischwater 15 liter

Spoelwater zoveel totdat er 23 liter in de kookketel zit.

Gist

Wyeast 1056 of Safale US-05

Stap voor stap

  • Maischen 60 min. bij 67 °C

    • bij start maisch de eerste hop toevoegen

    • als je start met spoelen de tweede hopgift

  • Koken 90 min

    • voordat het wort kookt de derde hopgift toevoegen

    • Na 90 minuten koken het vuur uitzetten en deze laten afkoelen tot 80 °C

    • dan de vierde hopgift toevoegen, deze 20 minuten laten staan

  • Afkoelen naar 18 °C en overhevelen naar het gistvat

    • Niet vergeten de gist toe te voegen, vergisten op 18 °C

  • Vergisten totdat er geen waterslotactiviteit meer is

    • voeg de dry hop toe en laat dit 5 dagen staan

  • Hevel over naar het lagervat en laat dit een week staan op 2°C.

  • Voeg 7–8 ml tinctuur toe vlak voor het bottelen, vergeet niet de vloeistof goed te mengen

  • Bottelen met 6 tot 9 gr suiker per liter, afhankelijk van je voorkeur

Bronnen

Terug naar overzicht

Kölsch

tww juni 2020
Door: Donovan Larmonie

Een Kölsch is een bovengistend blond Duits biertype uit Keulen. Algehele indruk: een schoon, helder, droog, delicaat gebalanceerd bier, meestal met een zeer subtiel fruit- en hopkarakter. Ingetogen moutigheid leidt tot een aangenaam goed gedempt en frisse afdronk. Een hele mondvol, wat eigenlijk neerkomt op lekker fris bier. Dit bier wordt vers gedronken.

Uiterlijk

Dit bier heeft een bleek/lichtblond tot blond/geel uiterlijk en is zeer helder. Kölsch heeft een gemiddeld koolzuurgehalte en een delicate witte schuimkraag die mogelijk niet aanhoudt.

Aroma

Een Kölsch heeft een laag tot zeer laag moutaroma met een zoetig karakter en een aangenaam, subtiel fruitaroma afkomstig van de gist (het bier heeft weleens een appel-, kers- of peeraroma). Sommige giststammen kunnen een licht wijnachtig of zwavelig karakter geven. Het bier heeft een laag bloemig, kruidig ​hoparoma. Over het algemeen is de intensiteit van aromaten vrij subtiel en toch gebalanceerd, schoon en fris.

Smaak

Zachte, ronde smaak met een mooie balans tussen de zachte moutsmaak, een licht fruitige zoetheid van de vergisting en een lage tot matige bitterheid met een schone, droge afdronk. De fijne droogheid komt door het lage restsuikergehalte. De hopsmaak kan variëren van laag tot matig hoog. De meeste hebben een gemiddelde tot lage intensiteit en hebben een bloemig of kruidig ​​karakter. Is soms licht moutig, met af en toe een zeer lichte toets van brood of honing. Kan een licht wijnachtig, mineraal of zwavelig accent hebben dat de droogheid en smaakbalans accentueert. Anders heeft een Kölsch erg schone smaak zonder diacetyl of hogere alcoholen.

Mondgevoel

Kölsch heeft een medium-licht (dun) tot medium body (de meeste zijn medium-licht) en een medium tot middelhoog koolzuurgehalte. Het mondgevoel is overigens vloeiend, droog en lekker doordrinkbaar.

Karakteristieke ingrediënten

Voor Kölsch worden veelal de traditionele Duitse hopsoorten gebruikt (Hallertau, Tettnang, Spalt of Hersbrucker). Duitse pils- of palemout geven dit bier de echte Kölsch smaak. Overigens kan er tot 20% tarwemout worden gebruikt, maar dit is vrij zeldzaam in authentieke versies. Voor de vergisting is een schone gist met een hoge vergistingsgraad wenselijk.

Technisch fiche

OG:

1.044 - 1.050

SG:

1.007 - 1.011

ABV:

4,4 - 5,2%

EBC:

6 - 12

IBU's:

18 - 30

Kölsch-Konvention

Kölsch blijft voor altijd Kölsch. Op 6 maart 1986 zijn 24 Kölschbrouwerijen in Keulen en omgeving overeen gekomen om deze Duitse bierspecialiteit te beschermen. Deze overeenkomst werd bezegeld door het tekenen van de Kölsch-Konvention. Dit document, uniek in de Duitse bierindustrie, is gedeeltelijk gebaseerd op een rechterlijke beslissing uit 1980. De uitspraak bepaalde dat Kölsch niet alleen een biersoort is, maar ook een oorsprongsbenaming. Zo kan Kölsch alleen worden gebrouwen en verkocht door brouwerijen in Keulen, met uitzondering van brouwerijen die Kölsch al jaren brouwen, ook al waren of zijn ze niet in Keulen gevestigd.

Het doel van het Kölsch-verdrag is om te voorkomen dat buitenlandse brouwerijen slechte of verwaterde Kölsch brouwen die de naam en stijl absoluut geen eer aan doen. Het verdrag creëerde ook bindende mededingingsregels en richtlijnen voor de leden van de brouwerijvereniging van Keulen. De Kölschbrouwerijen accepteerden deze regels graag.

Kölschglas
Typisch Kölschglas: de Stange.
De richtlijnen in het Kölsch-verdrag specificeren dat echte Kölsch een bovengistend, lichtgekleurd, helder, hooggegist, hopachtig bier is dat wordt gebrouwen volgens het Duitse Rheinheitsgebot van 1516. Daarnaast is besloten om Kölsch uitsluitend in de traditionele Kölschglazen (Stange) te serveren. De oorsprongsbenaming “Kölsch” moet ook duidelijk zichtbaar zijn in alle externe representaties. Dit omvat alle containers, verpakkingen en commercieel materiaal.

Een Kölsch is een mooi bier voor een lekker warme zomerdag. Als je ook je eigen Kölsch wil brouwen kun je deze twee recepten uitproberen. Deze recepten staan overigens ook op de site van de vereniging en zijn eerder samengesteld door de inkoopcommissie.

Bronnen

Kols

van: Inkoopcommissie
klasse: A
stijl: Kölsch

Receptgegevens

batchgrootte: 10 l.
kooktijd: 60 min.
alcoholpercentage: 5.0 %
begin-SG: 1048
eind-SG: 1013
EBC (kleur): 10.0
EBU (bitterheid): 24.0

Ingrediënten

ingrediënt hoeveelheid kooktijd waarde bijzonderheden
Pilsmout (3 EBC) 1200 gr   3 EBC Leverancier: Dingemans
Havervlokken (2 EBC) 350 gr   2 EBC  
Munichmout (15 EBC) 450 gr   15 EBC  
Hallertau Mittelfruh 15 gr 60 min. 4.6 α Bloemen  
Hallertau Hersbrücker 10 gr 15 min. 5.1 α Bloemen  
Hallertau Hersbrücker 5 gr 3 min. 5.1 α Bloemen  
Wyeast 2565 Kölsch 1      
Maischwater 9 liter     Leverancier: Kraan
Spoelwater 7 liter     Leverancier: Kraan
Bottelsuiker 6gr/liter      

Maischschema

65 °C 63 °C 72 °C 78 °C
0 min. 30 min. 25 min. 2 min.

Zuurkuls

datum: 14 januari 2018
van: Inkoopcommissie
klasse: A
stijl: Kölsch

Recept gegevens

batchgrootte: 10 l.
kooktijd: 60 min.
alcoholpercentage: 5.3 %
begin-SG: 1952
eind-SG: 1013
EBC (kleur): 9.0
EBU (bitterheid): 25.0
Brouwhuisefficiëntie: 75 %

Ingrediënten

ingrediënt hoeveelheid kooktijd waarde bijzonderheden
Pilsmout (3 EBC) 2000 gr   3 EBC Leverancier: Dingemans
Thomas Fawcett & Sons - Viennamalt 220 gr   12 EBC Leverancier: Thomas Fawcett & Sons
Thomas Fawcett & Sons - Munich malt 120 gr   19 EBC Leverancier: Thomas Fawcett & Sons
Citra 6 gr 45 min. 12.6 α Bloemen  
Crystal hop 5 gr 45 min. 3.5 α Bloemen  
Citra 5 gr 5 min. 12.6 α Bloemen  
Crystal hop 5 gr 5 min. 3.5 α Bloemen  
Maischwater 9.6 ltr     Leverancier: Kraan
Spoelwater 7.3 ltr     Leverancier: Kraan
Wyeast 2565 Kölsch 1      
Bottelsuiker 6gr/liter      

Maischschema

73 °C 69 °C 78 °C
stort min. 60 min. 2 min.

Opmerkingen van de brouwer

Als je liever met droge gist brouwt dan is Lallemand Danstar Nothingham een mogelijkheid.
Terug naar overzicht

Stoutwedstrijd

tww juni 2020
Door: Co Stoop

door: Kitty Stoop

Brouw es een biertje voor je moeder

Brouw es een biertje voor moeder
Ons geduld wordt wel op de proef gesteld, maar het ziet er nu toch naar uit dat op de clubavond van september de aftrap wordt gegeven voor de al eerder aangekondigde wedstrijd Brouw es een biertje voor je moeder. Nadere informatie volgt eind augustus/begin september. Ondertussen kan iedereen alvast gaan oefenen op de perfecte Van Vollenhove Extra Stout kloon. Over de populariteit van stout is nog het volgende te vermelden.

In de 19e eeuw werden bepaalde bieren om hun geneeskrachtige werking aangeprezen en werd er volop in kranten geadverteerd voor dit zogenaamde medicijn. Drogisten verkochten Dantziger Jopenbier als wondermiddel voor zwakke kinderen. Ook moeders die borstvoeding gaven konden het gebruiken. Verder hielp het tegen bloedarmoede en bleekzucht. Dantziger Jopenbier werd na enige tijd beconcurreerd door de Nederlandse brouwerij Van Vollenhoven. Zij kwamen op de markt met Van Vollenhoven's extra Stout, 'meest versterkende drank voor jong en oud'. Dit bier werd aangeprezen voor mensen met bloedarmoede, een zere maag en kraamvrouwen.

De brouwerij ging met de Extra Stout ook internationaal en won met het 'Bière brune du Faucon' medailles op de Wereldtentoonstellingen in Parijs, Antwerpen en Melbourne. Het jaar erna was het bier ook in gebruik in ziekenhuizen in Parijs.

Naast Dantziger Jopenbier en Van Vollenhoven's extra Stout was er ook het zogenaamde Gezondheidsbier van Johann Hoff uit Berlijn te koop. Hij adverteerde voornamelijk met lezersbrieven waarin te lezen was hoe goed het Gezondheidsbier werkte en hoe snel men er beter van werd. Ook geneesheren en koninklijke lijfartsen prezen het bier de hemel in als medicijn. Het recept van het Gezondheidsbier was een goed bewaard geheim. In 1862 deed een Duits pharmacie-tijdschrift onderzoek naar het bier. Het bleek gewoon bruin bier te zijn, waarin de brouwers extra laxeermiddel, vuilboom- of wegedoornbast (als kleurstof) en waterklaver (als bittermiddel) hadden laten trekken.

Wij houden ons dus maar bij Van Vollenhoven extra Stout.

Terug naar overzicht

Covid-19: Time4Kveik

tww juni 2020

door: Eelco van der Snoek

Een echte introductie behoeft de Kveik gist vandaag de dag niet meer. Er is veel informatie te vinden en het voordeel is overduidelijk: snelle vergisting. Met de juiste temperatuur is de hoofdvergisting binnen een paar dagen gereed. Interessant, maar wat doet die snelle vergisting met de smaak? Een goed brouwsel bestaat tenslotte uit een fraai samenspel van de heilige drie-eenheid: mout, hop en gist.

Hieronder de proefnotities van een viertal Kveik gisten: Aurland, Ebbenhaus, Hornindal, Opshaug. Eén brouwbatch van 20 liter is na het terugkoelen van het wort verdeeld in vier 5 literbatches met de hiervoor genoemde gisten. De vier vijfliter emmers zijn geplaatst in een bak met water, waarbij de Sous-vide stick de ideale Willie Wortel danwel MacGyver oplossing was voor het behalen van de hoge vergistingstemperatuur. De rest is te lezen in onderstaande aantekeningen. Met dank aan Rudy Wagemans, de geestelijk vader van dit project.

Diverse stadia in het brouwproces
Recept

Dit is simpel gehouden om de smaakverschillen niet te overweldigen met hop of ander smaken:

  • Pilsmout, beslagdikte en water voor 5% ABV, enkele maischstap van 75 min op 64 °C
  • Bitterhop Challenger voor 30 IBU (60 min koken), Aroma hop East Kent Goldings bij vlam uit.

Giststarters

Deze zijn 2 dagen van tevoren gemaakt

  • 500 ml kraanwater met 5 g gist schilfers, 0.5 g nutriënten, 5 g kristalsuiker werder rustig geroerd op kamertemperatuur, flessen afgedekt met ademvrijheid
  • 4 verschillende Kveik gisten in parallel opgekweekt: Hornindal, Ebbenhaus, Opshaug, Aurland
  • Achteraf: 1 dag starter is meer dan tijd genoeg, verdere ervaring is dat toevoeging van een theelepel schilfers voor underpitching al voldoende is

Vergisting

  • Wort gesplitst in 4 gelijke delen en emmers, 2 dagen @ 30 °C, 1 dag @ kamertemperatuur
  • Na 2 dagen werd gist geoogst en overnacht op 35 °C gedroogd tot een koek/schilfers
  • rust en uitzakking 1 dag @ 5 °C in koelkast, bottelen
  • Lagering 3 weken @ kamertemperatuur, opslag op 15 °C
  • FG 1.051, na 1 dag SG 1.026, na 3 dagen SG024, FG berekend op 1.011 (5.3 % ABV)

Proefnotities

4 weken na brouwen, gelijktijdig ingeschonken voor de beste vergelijking

Aurland (#38, 26 °C pitch, ondergistend)

  • Uiterlijk: stevige schuimkop van zeer kleine belletjes, bier blijft fijn bubbelen
  • Kleur: niet helemaal helder, lichtgeel (~ 12 EBC)
  • Aroma: Pilsner geur met hint van weizen (tarwe), sinaasappel en groene appel
  • Smaak: zacht met milde citrustonen, drogend en iets zurig naar het eind.
  • Mond: makkelijk drinkbaar, zeer fris en vol
  • Impressie: perfect voor een lentebier, goede combinatie met C-hoppen

Ebbenhaus (#09, 28 °C pitch, bovengistend)

  • Uiterlijk: grote bubbels, ruw schuim, carbonatie neemt snel af
  • Kleur: niet helder, blond richting goud (~16 EBC)
  • Aroma: beetje zoete banaan, rode appel
  • Smaak: start van typische Belgische blonde, malt in midden, prikkelend met zwarte bes
  • Mond: zeer licht, bijna waterig
  • Impressie: gistsoort voor klassieke stijl bieren

Hornindal (#05, 30 °C pitch, bovengistend)

  • Uiterlijk: nette schuimkraag van fijne bellen, blijft bubbelen
  • Kleur: niet helder, blond richting goud (~16 EBC)
  • Aroma: zwakke geur, rode appels
  • Smaak: zacht van rode appels, drogend naar einde waarbij het hopbitter groeit en blijft
  • Mond: zacht
  • Impressie: “veilige standaard gist”, goede balans tussen gistsmaak en hop

Opshaug (#43, 23 °C pitch, bovengistend)

  • Uiterlijk: schuimkraag van fijne bellen, blijft bubbelen
  • Kleur: niet helder, blond richting goud (~16 EBC)
  • Aroma: funky!, zwakke tot neutrale geur, later iets friszuur van groene appels
  • Smaak: subtiel en zacht
  • Mond: zacht en bijna waterig, iets vettige wansmaak achterin (plantaardige olie?)
  • Impressie: mooie gistsoort voor extra toevoegingen zoals vlierbloesem

Note

Kveik gisten zijn familie van de normale biergisten, lokaal veredeld in Noorwegen door afgelegen en gescheiden gebruik. Naast de potentieel  snelle vergisting kenmerken ze zich door een mogelijke hoge werkzame temperatuur (30-40 °C is normaal). Ze gedijen het beste bij voldoende voeding (veel suiker en nutriënten dus), en geven veel smaak wanneer in geringe hoeveelheid toegevoegd (underpitching). Omdat de gisten nieuw waren (viavia) zijn de vergistingstemperatuur, -hoeveelheid en -duur veilig gekozen.

Goede informatiebron

Terug naar overzicht

Van Vollenhoven brouwerij (1)

tww juni 2020
Door: Jan Olijhoek

De Gekroonde Valk

In 1733 gaven de schepenen van Amsterdam aan Jan van de Bosch Corneliszoon een telg uit een brouwersfamilie, toestemming een brouwerij te beginnen. In die tijd was dat een een hachelijke zaak. Brouwerijen hadden het moeilijk in die tijd. Enige durf kan hem dus niet ontzegd worden. De plek werd nauwkeurig omschreven door de schepenen: ‘aan den nieuwe Zeedijk over de Oosterkerk, belend nu of vóór deezen de Werf van de Erfgenamen van Jan Abrahamsz aan de westzijde en de Schuitenmakerswerf van Joris de Wit aan de Zuid-Oostzijde, streckende vóór aan de dijk tot achter aan de Nieuwe Vaart’. Jan van den Bosch noemde zijn brouwerij De Gekroonde Valk, zo valt in het boek ‘Geloof in de brouwerij’ van Stichting De Gekroonde Valk te lezen. In de meeste grote Hollandse steden werd de biermarkt bestierd door een brouwersgilde. Amsterdam had geen brouwersgilde maar een Brouwerscollege. Men wilde geen gesloten gildensysteem maar een open biermarkt.

In 1734 trad Jan van de Bosch toe tot het Brouwerscollege. Door het Brouwerscollege werden zaken gereguleerd die van algemeen belang waren, waaronder de kwaliteitsnorm en werden er vaste maten afgesproken voor de biervaten. Ook voerde het Amsterdamse brouwerscollege statiegeld in, een succesverhaal dat snel door de brouwersgilden in Holland werd overgenomen.

Elke eerste van de maand werd er vergaderd met de laatst ingeschreven brouwer het verst van de Deeken, de titel voor de oudst ingeschreven brouwer. Het college stelde ook hopkeurmeesters aan voor de keuring van de hoppen. Binnen het college werd de hiërarchie bepaald door de datum van intreding. In 1739 werd Jan van de Bosch benoemd tot schout van het college. Vanaf 1743 kwam de brouwerij De Gekroonde Valk tot grote bloei en moest zelfs uitbreiden. De belendende schuitenmakerswerf werd aangekocht. De Gekroonde Valk werd één van de toonaangevende brouwerijen van Amsterdam. Vanuit het VOC-bestuur mocht alleen bier aangekocht worden van de beste brouwerijen van de stad Amsterdam. De uitverkorenen waren: Het Anker, De Witte Haan, De Hooiberg, de Drie Roskammen, de Star en De Valck, de verkorte naam die in 1758 werd aangenomen. Daaruit blijkt dat de brouwerij behoorlijk naam gemaakt had in het Amsterdamse, want acht brouwerijen werden niet verkozen.

Familie Messchert Van Vollenhoven

Op 24 november 1791 werd brouwerij De Valck, om onduidelijke redenen, op een veiling te koop aangeboden en gekocht door Jan Messchert van Vollenhoven. De familie had bezittingen in Schiedam en Rotterdam, was rijk en behoorde tot de stedelijke elite: de patriciërs. Niemand binnen de familie had zich voordien met bierbrouwen bezig gehouden. Maar Jan Messchert van Vollenhoven kocht de brouwerij en azijnmakerij om de goede reputatie van brouwerij De Valck, wat hij zag als een goede belegging van zijn vermogen. Ook bracht de brouwerij hem status en ingang tot sociaal-politieke mogelijkheden binnen Amsterdam. Door de afname van bier door de VOC werd het een gewild exportproduct en stond het aan de basis van de rijkdom van de Gouden Eeuw. Een van de eerste daden van Jan Messchert was de brouwerij weer de oorspronkelijke naam geven: De Gekroonde Valk.

Johannes van der Wulp was de brouwer die voor Jan Messchert van Vollenhoven brouwde; hij was ook degene die plaats nam in het Amsterdamse Brouwerscollege. Jan Messchert van Vollenhoven hield zich vooral met de handel bezig. In 1770 was hij getrouwd met de schatrijke Amsterdamse koopmansdochter Elizabeth van der Poorten met wie hij vier dochters en twee zonen kreeg. De zonen Josua en Antonie Jan namen de leiding van de brouwerij in 1814 over toen Jan Messchert op 66-jarige leeftijd overleed. Door huwelijken van nakomelingen van Jan Messchert wist de familie door te dringen tot het Amsterdamse patriciaat.

Brouwerij-eigenaren behoorde tot de kapitaalkrachtigste inwoners van de stad. Dat moest ook wel omdat brouwerijen lang niet altijd winstgevend waren. Nadat Antonie Jan van Vollenhoven op 36 jarige leeftijd in 1827 was overleden namen zijn weduwe en broer Josua de directie op zich. Omdat bier vanaf de tweede helft van de achttiende eeuw minder populair geworden was, o.a. door de opkomst van gestookte brandewijn en jenever en door duurder geworden graan, werd bier een luxe-artikel. Met overnames van te koop aangeboden brouwerijen probeerde het Amsterdamse Brouwerscollege, waartoe ook De Gekroonde Valk behoorde, de eigen brouwerijen winstgevend te houden.

Nieuwe generatie

In 1832 nam Willem Cornelis van Vollenhoven de brouwerij over van zijn moeder en oom. De brouwerij stond aan de financiële afgrond, het bedrijfskapitaal was geslonken tot 2,300 gulden. Slechts de export van inferieure en allergoedkoopste bieren naar de koloniën hield de brouwerij nog overeind. Voor Willem Cornelis was er nog maar één weg, te stoppen of de brouwerij te moderniseren.

Moderniseren lukte uiteindelijk in 1847 door het familiebedrijf om te zetten naar de commanditaire vennootschap ‘Bierbrouwerij en Azijnmakerij Van Vollenhoven’. Met Willem Cornelis als actieve vennoot en de rest van de familie als passieve. Hiermee werd de weg naar een nieuwe bedrijfsvoering ingeslagen. In de tweede helft van de negentiende eeuw lukte het De Gekroonde Valk weer winstgevend te worden, vooral door de export naar Oost- en West Indië. Een belangrijke reden was ook het wegvallen van vele concurrenten. Er bleven in Amsterdam slechts drie brouwerijen over: De Gekroonde Valk, De Haan en De Hooiberg.

Industriële revolutie

Door de opkomst van de industriële revolutie, rond 1850, met o.a. de stoommachine als belangrijkste innovatie, veranderde het productieproces van het maken van bier van een ambachtelijk naar een meer industriëel proces. De eerste twee generaties van Van Vollenhoven maakten het bier nog volgens een ambachtelijk proces. Bij de derde generatie veranderde dat. De vooruitgang in de natuurwetenschappen en technologie maakte de productie van een beter bier mogelijk. Dit betekende ook de redding van De Gekroonde Valk.

In de tweede helft van de 19e eeuw wordt Nederland een eenheidsstaat. De oude provincies blijven gehandhaafd, en ook Limburg en Noord-Brabant krijgen eindelijk die status. De heerlijke rechten worden afgeschaft en het verschil tussen stad en platteland verdwijnt in het bestuur: ze worden gemeenten. Ook de rechtspraak wordt voor het hele land uniform geregeld.

Hierdoor ontwikkelde Nederland zich tot een welvarend land met Amsterdam als belangrijk knooppunt. Mensen hadden in algemene zin meer te besteden en het uitgaansleven bloeide op, niet ten nadele overigens van De Gekroonde Valk. In 1858 trad Willem Hovy tot de directie toe. Zijn vader was getrouwd met Elisabeth van Vollenhoven, de zus van Willem Cornelis, een familiebeslissing dus.

Willem Hovy was opgeleid aan de Utrechtse Technische school, een school voor jongens uit ‘de betere standen’, die klaargestoomd werden tot ‘bestuurders van den arbeid’. De directie bestond in die tijd uit drie leden die ‘de wind in de zeilen’ hadden en de brouwerij tot grote bloei brachten. In 1868 trok Willem Cornelis van Vollenhoven zich terug uit de brouwerij en toen in 1870 het andere directielid, Ten Boekel, overleed stond Willem Hovy er alleen voor. De Gekroonde Valk was in deze tijd de grootste van Nederland met honderd tot honderdvijftig mensen in dienst. De brouwerij was in het bezit van een eigen mouterij en kuiperij. Door de aanschaf van stoommachines kon de bedrijfsvoering duidelijk verbeterd worden. Verhitting van de ketels kon nauwkeuriger en efficiënter en de stoommachines konden bovendien de machinerieën aandrijven. Thermometers en saccharometers werden gemeengoed en in laboratoria kon men de gistcultures beter onder controle houden, wat in een beter bier resulteerde.

Heineken

Veel veranderde in het bierlandschap toen in 1864 Gerard Adriaan Heineken brouwerij De Hooiberg overnam. In eerste instantie brouwde hij traditionele bieren, maar door het inhuren van de Duitse brouwmeester Willem Feltmann jr. stapte hij over op het brouwen van ondergistende bieren. Heineken leverde, zonder het Brouwerscollege erin te kennen, onder de prijs aan diverse instellingen. Aan prijsafspraken deed Heineken niet, wat waarschijnlijk ook de oorzaak was dat het Brouwerscollege in 1871 werd opgeheven.

De gunstige biermarkt trok nog meer investeerders. In 1870 werd de Beijersche Bierbrouwerij De Amstel op gericht, en in 1873 ging Heineken een samenwerking aan met de Rotterdamse brouwerij d’Oranjeboom. Deze samenwerking resulteerde in de oprichting van de Heineken Bierbrouwerij Maatschappij N.V. In een paar jaar tijd was het brouwerslandschap totaal veranderd.

Als reactie bouwde De Gekroonde Valk een compleet nieuwe brouwerij die in 1875 gereed was. Men vertrouwde op de koloniale export en de traditionele bieren en ging niet mee in de nieuwe hype van ondergistende bieren. De nieuwbouw had een gunstig effect op de verkoop en er werden weer forse winsten gemaakt. Het topmerk was de Van Vollenhoven’s Stout, een donker en voedzaam bier met een alcoholpercentage van tussen de 5,5 en 7,5 procent. Aangeprezen als goed voor: zwakken, bloedarmen, maaglijders en zogenden en gebruikt in hospitalen in Antwerpen en Parijs.

Omdat de populariteit van het Beijersche bier niet viel te negeren, begreep men dat de concurrentie met de Duitsche bieren, de ondergistende, niet te vermijden was. Hovy pakte het doortastend aan en bouwde naast de fabriek uit 1875 een nieuwe fabriek, compleet met een ijsfabriek. Deze was in 1886 gereed. In dat jaar produceerde De Gekroonde Valk de eerste ondergistende bieren met soorten als: Bock, Münchener, Beijersch, Pilsener en Lager. Als bovengistende bieren brouwde men: Pincesse of Bruin en Van Vollenhoven’s Stout extra en brown.

Door de nieuwbouw en de voortdurende innovaties gekoppeld aan een dalende verkoop en stijgende concurrentie kwam de brouwerij in financiële moeilijkheden. Om aan de noodzakelijke financiële middelen te komen werd de oude bedrijfsvorm omgezet in een naamloze vennootschap de N.V. Bierbrouwerij en Azijnmakerij ‘De Gekroonde Valk’. Doordat de brouwerij goed functioneerde, de bieren van goede kwaliteit en de grondstofprijzen laag waren en de markt en export weer aantrok, kon er weer winst gemaakt worden. Investeringen bleven echter noodzakelijk, ook na het topjaar 1898 met koningin Wilhelmina’s kroningsfeest, het warme weer en een uitgelaten bevolking. De verbouwingen volgden elkaar op, met als gevolg een compleet gemoderniseerde brouwerij en met als nieuwe brouwmeester de Duitser L. Körner.

Pils

Begin 1900 was de tijd van het pils aangebroken. De concurrentie werd steeds heviger en men moest kortingen, voorschotten en leningen aangaan die niet verantwoord waren. Meer en meer moest geïnvesteerd worden in distributeurs en afnemers om de markt voor De Gekroonde Valk te behouden. Duitse brouwerijen probeerden de Nederlands-Indische markt binnen te dringen. De populaire merken van de brouwerij, de Van Vollenhoven’s Stout extra en het Princessebier, raakten steeds verder uit de gratie. Ook met tegenslag kreeg de brouwerij te maken, een ijsmachine werd bij de ingebruikname zwaar beschadigd en er brak een brand uit in de mouterij. Ook de nieuwe drankwet van 1905, om de groeiende consumptie van alcohol beperken, werd aangenomen. Met de Drankwet probeerde de overheid de drankconsumptie te beperken.

Toch meldde Hovy in 1909 met trots op: ‘De brouwerij is thans geheel volgens de eischen des tijds ingericht en kan het debiet aanzienlijk stijgen zonder dat groote kosten behoeven gemaakt te worden.’ Een voorschot op zijn afscheid in 1912 van de brouwerij na 55 jaar verbonden te zijn geweest. In het tweede deel ga ik verder in op de periode tussen 1912 en 1949 toen De Gekroonde Valk definitief haar deuren sloot.

Bronnen

  • Geloof in de brouwerij, opkomst, bloei, ondergang en herrijzenis van bierbrouwerij De Gekroonde Valk. Door Rolf van der Woude. Stichting De Gekroonde Valk.
  • Wikipedia
Terug naar overzicht

Ben Bierbrouwen

tww juni 2020
Door: Ben Jacobs

We hebben al vroeg zomerse warmte achter de rug, en zo langzamerhand kan je je bier zonder angst voor het covid-19 virus uitschenken aan het, helaas nog, beperkte bezoek. Al dan niet in de tuin. Het brouwen gaat door, maar op een laag pitje, zal ik maar zeggen. Maar verder zitten we niet stil. Want het bestuur zoekt naar mogelijkheden om de (verenigings)gang erin te houden en onze redactie is druk bezig met de volgende special. Dus het is voor ons weer even studeren geblazen. En het leuke is dat al dat studeren ook weer nieuwe ideeën oplevert. En als de voorraad bier weer slinkt, kunnen die ideeën in de praktijk worden gebracht. Ik heb al weer een voorraadje meiblad van de gagel en verder voldoende mout en hopsoorten in huis.

Maar de sociale aanjagers voor de brouwer mis ik toch wel. Geen ONK, geen Brandwedstrijd, geen clubavonden… Ik spreek de hoop uit dat een vaccin gauw voorhanden is voor iedereen.

Proost, Ben

Terug naar overzicht