Afgelopen maand hebben wij met het bestuur onze bezinningsavond gehouden. Dit noemen we ook wel onze benen-op-tafel vergadering. Het doel van deze vergadering is te brainstormen over het beleid voor 2017 en om een gezellige middag/avond te hebben. Dit jaar zijn wij naar Amsterdam gegaan en hebben eerst brouwerij Oedipus bezocht. Onder het genot van een aantal van hun toch wel wat aparte bieren, hebben we het eerste deel van onze brainstorming gedaan. Daarna zijn wij vanuit Amsterdam Noord in een ijskoude sneeuwstorm via de pont en het centraal station naar brouwerij Troost in de Westergasfabriek gegaan. Ook hier weer gebrainstormd en ook weer een aantal mooie bieren gedronken. Daarna een hapje gegeten in het centrum en een paar afzakkertjes gedronken in Bierproeflokaal ‘In de Wildeman’, welke een sponsor is van onze vereniging. De uitkomst van onze brainstorms zullen we presenteren op de ledenvergadering.

Afgelopen clubavond

Op deze drukbezochte clubavond (90 man/vrouw) hebben we eerst onze gastvrouw/barvrouw Sera van Lewe in het zonnetjes gezet voor haar inzet gedurende het afgelopen jaar. Hierna was Ernst de Moor aan de beurt om wat te vertellen over zijn bier op de maandtap, dat hij ‘Bier Behekst’ heeft genoemd. De reden voor die naam is dat er een aantal heksenkruiden in zijn bier zitten namelijk wijnruit, jeneverbessen, bijvoet, korianderzaad, gagelblaadjes, gagelkatjes en zoethout. Ondanks dat ik niet zo van kruidenbier houd, moet ik zeggen dat het een goed gelukt bier was. Hierna was het de beurt aan Jan Wurpel en mijzelf om wat te vertellen over Brouwhulp, het brouwprogramma van Adrie Otte.

Vanuit de kwaliteitscommissie vinden wij dat een brouwprogramma een belangrijk hulpmiddel is om de ontwikkelfasen naar meesterbrouwer te kunnen doorlopen. Ook denken wij dat Brouwhulp een van de betere programma’s is op de Nederlandse markt. Na wat verteld te hebben over de instellingen van programma, de verschillende databanken in het programma en een waterprofiel van PWN, zijn we een recept uit een Amerikaans boek (Brewing Classic Styles van Jamil Zainasheff and John Palmer) gaan omzetten in Brouwhulp, aangepast op de verkrijgbare ingrediënten en onze brouwinstallatie. Hierbij werden vooral alle te nemen stappen (de workflow) benadrukt.

Als laatste hebben we het winnende bier van Jim Warmerdam, dat bij Jopen commercieel gebrouwen was, kunnen proeven. Dit was een Oesterstout die door Jopen Zwarte Zee - Oesterstout wordt genoemd en die een alcoholpercentage heeft van 8,5 %. Aan het eind van het brouwproces zijn verse oesters toegevoegd die nog heel subtiel een ziltige smaak gaven aan het bier. Tot slot werd aan de proeftafel nog de Russian Imperial Stout van de brouwdag van oktober gekeurd, onder leiding van Theo van Eijden.

Komende clubavond

De komende clubavond zal voornamelijk in het teken staan van de Algemene Ledenvergadering. Op dit moment ben ik nog druk bezig om de boekhouding af te sluiten en de financiële rapportage op te stellen. Ook heb ik inmiddels de kascontrolecommissie (bestaande uit Yoeri Sanstra en Jack van Moorselaar) uitgenodigd om de kascontrole te komen doen. Dit jaar zijn Erik Deelissen en Jan Wurpel aftredend maar zij hebben zich weer verkiesbaar gesteld voor een volgende bestuursperiode.

Elk jaar hebben Erik Deelissen en ik heel veel werk aan het innen van de contributies doordat veel leden heel laat betalen en sommigen helemaal niet betalen. Daardoor moeten veel herinneringen gestuurd worden, soms wel tot drie keer toe. Ook moeten sommige leden hierover nog nagebeld worden en uiteindelijk zijn we ook gedwongen om een aantal leden uit te schrijven vanwege wanbetaling. Ook qua administratie geeft dit veel werk en daarom willen we als bestuur voorstellen om de contributie in het vervolg middels een automatisch incasso te gaan innen. Hierdoor hopen we de hoeveelheid werk te kunnen verminderen en minder wanbetalers te hoeven uitschrijven.

Ik hoop veel van jullie op de ALV te zien en jullie een rondje van het bestuur te kunnen aanbieden!

Beschrijving

Dit bier valt eigenlijk net niet meer onder het type Irish red ale, maar ook net niet onder de Imperial Irish red ale, dus verzin zelf maar een biertypebenaming. Als je geen Château Cara Ruby kan vinden, dan kun je dat vervangen door Cara Vienna. Met de 3 gram bottelsuiker krijg je een Engels/Ierse hoeveelheid koolzuur. Wil je een 'normale' Europese hoeveelheid voeg dan 4 a 5gram suiker per liter toe.

Recept gegevens

Ingrediënten

Maischschema

Opmerkingen van de brouwer

Als je liever met droge gist brouwt, dan is de Safale S-04 of de Danstar Nothingham een goede vervanger.

Thailand

Sorry dat ik niet persoonlijk tot ziens kon zeggen. Ik wilde wel naar het Uiltje komen, eind september vorig jaar, maar op het laatste moment kon het niet. Ik heb nog wel een aantal mensen gezien bij wat bierfestivals. Dat was wel leuk. Ik had het erg druk met de verkoop van mijn huis en ook de inboedel (bedankt, brouwmaatjes in Den Haag!).

Ik ben hier nu net een week. Het is heet en droog. Ik dacht dat Thailand een woestijn van goede bier was maar dat is wel aan het veranderen. Mikkeller Bangkok ging open precies 3 jaar geleden en in de tussentijd zijn er nog wat andere kroegen geopend maar die verkopen alleen maar buitenlandse bieren, vooral Amerikaans en Europees. Prijzen zijn rond de 200 Baht (5 Euro) per 33cl. De 2 grootste Thailandse brouwers maken alleen maar pils, pils en nog meer pils! Die hebben een monopoly positie. Alleen die twee brouwers mogen bier bottelen. Jij mag wel een brewpub hebben en jouw bieren daar laten drinken.

Twee jaar geleden was ik op Koh Tao island omdat er 2 bierplekken op Ratebeer.com waren (een goede manier om lekker bier te vinden als jij op een vreemde plek bent). De eerste was een B&B en bar. De eigenares is een Engelse vrouw, Kerry. Ik heb flink met haar gebabbeld. Zij bleek ook de eigenares te zijn van de andere Ratebeer plek, een bierwinkel. Zij zei dat het illegaal was om thuis te brouwen in Thailand maar de boete is maar 5 Euro! Ik heb haar winkel bezocht en ook daar alleen maar buitenlandse bieren. Er waren een paar tafels buiten. Het was wel mogelijk om een bier te kopen van de koelkast van de winkel, het bier open maken en jouw biertje buiten op het terras te drinken. Lekker!

Een paar dagen later was ik in mijn favourite plek, Chiang Mai. Hier wil ik gaan wonen. Het is in het noorden van Thailand en vlak bij Thailands hoogste berg. Het is dus wat koeler. Er is een Duits en Engels restaurant naast elkaar (Chiang Mai is populair bij de touristen en expats). Af en toe is het leuk om een Fullers London porter te drinken of een Duitse Weizen. Ik zat aan een tafel buiten een Duitse Weizen te drinken en zag een reklame met 2 Chang Mai bieren op fles! Hoe is dat mogelijk?? Ik zei tegen de bediening: “Hebben jullie die 2 biertjes”? “Ja, meneer”, was het antwoord! Ik had beide biertjes besteld. Eentje was een Weizen een eentje een IPA. Beide waren lekker biertjes. Ik heb de brouwers een Facebook bericht gestuurd en kreeg een antwoord. De brouwers zijn wel Thaise mensen, maar om de regels te omzeilen, hebben zij de biertjes in Laos laten brouwen en dan geïmporteerd naar Thailand.

Twee goede vrienden van mij waren op vakantie in oktober vorig jaar en een heeft het onverwacht gemeld. De Thaise bierscene bestaat en is vol enthousiasme! Vooral in Bangkok zijn er veel kroegen en eetcafes waar het mogelijk is om Thaise craftbieren te bestellen. Vooral een plek, een burger bar, de “Fat Cow”, bleek 20+ Thaise bieren te hebben. Nog een verrassing, de eigenaar is een Nederlander . Net zoals in Nederland, kennen de brouwers en verkopers elkaar. Er zijn er wel brouwers die thuis brouwen en illegaal op fles bottelen.

Zij hebben ook een bijzonder brewpub bezocht, Chit bier, op een eiland in een buitenwijk van Bangkok. Chit blijkt “the Godfather” van brouwen te zijn in Thailand. Hij heeft ongeveer 500 mensen bierbrouwen geleerd! In zijn brewpub kan je Thaise bieren van het vat proeven. Er waren ook wat enthousiaste thuisbrouwers die hebben flessen homebrew aan de vrienden van mij gegeven om te laten proeven. De bieren waren IPA’s, stouts, enz, en erg goed volgens de vrienden van mij.

Het plan was om op de 28^ste januari de Chit brewpub te bezoeken maar helaas kreeg ik te horen dat de politie hem was gaan bezoeken. Een raid dus. Af en toe worden de brouwers en verkopers bezocht door de politie en als zij illegale thuisbrouwels vinden worden zij gearresteerd voor een nacht en dan moeten zij een boete betalen van ongeveer 125 Euro. Dus wij zullen zien wat er morgen gaat gebeuren…

Een week later. Chit was niet gearresteerd . Blijkbaar heeft hij beloofd om een legale brouwerij in de buurt te openen in maart. Goed nieuws dus. Een paar dagen later waren wij weer in de Fat Cow. Wij hebben gesproken met Marcel (de NL eigenaar) en hij zei dat Chit een politieagent is! Daarom wist hij van de “raid” van tevoren. Daarom is zijn brewpub alleen maar zaterdags open. Marcel heeft ons ook verteld dat meestal van de brouwers willen wel legaal brouwen in Cambodia en dan het bier importeren.

Het slechte nieuws is dat de brewpub in Chiang Mai en de Londoner brewpub in Bangkok zullen gesloten blijven. Blijkbaar willen de gemeenten heel veel geld voor de vergunning om te heropenen.

Brouwser: http://beerchiangmai.com/ , https://craftbeerasia.com/thailand/

UITNODIGING

Algemene ledenvergadering 2017

Langs deze weg nodigt het bestuur van de Amateurbierbrouwersvereniging 't Wort Wat! haar leden uit tot het bijwonen van de jaarlijkse ledenvergadering, welke gehouden zal worden op:

Vrijdag 24 februari 2017, 20:00 uur in ‘De Boerderij’ te Hoofddorp

De agenda voor de ALV 2017 is als volgt:

1. Opening.

2. Vaststelling agenda.

3. Benoeming stemcommissie.

4. Goedkeuring verslag ALV 4 maart 2016.

5. Goedkeuring jaarverslag van het bestuur van 't Wort Wat! over 2016.

6. Financiële verslaglegging:

   1. Goedkeuring financieel jaarverslag, inclusief bevindingen van de kascontrolecommissie.

   2. Verkiezing kascontrolecommissie 2017.

   3. Begroting 2017.

7. Bestuursverkiezing.

   1. Herverkiezing Erik Deelissen als bestuurslid en secretaris.

   2. Herverkiezing Jan Wurpel als bestuurslid.

8. Overige bestuurszaken

   1. Goedkeuring uitgave van incasso machtigingen voor contributie inning.

   2. Is het voortbestaan van de gistbank gerechtvaardigd.

9. Bestuursbeleid 2017.

10. Rondvraag.

11. Sluiting.

Namens het bestuur,

Erik Deelissen

secretaris.

4 maart 2016, in de Boerderij te Hoofddorp

Aanwezig: 46 leden, + 1 erelid.

1. Opening (20:21)
   De voorzitter opent de vergadering

2. Vaststelling van de agenda (20:23)
   Geen wijzigingen of aanvullingen.

3. Vaststelling stemcommissie (20:24)
   De stemcommissie voor deze vergadering bestaat uit Jan Kraan en Ed de Graaf.

4. Goedkeuring notulen ALV 6 maart 2015 (20:25)
   De ALV gaat unaniem akkoord met het verslag van de ALV 2015.

5. Goedkeuring jaarverslag van het bestuur van ’t Wort Wat! over 2014 (20:26)
   Met algemene stemmen wordt het jaarverslag van het bestuur goedgekeurd.

6. Financiële verslaglegging (20:27)

   1. Goedkeuring financieel jaarverslag, inclusief bevindingen kascontrolecommissie.
      Walter Bakker geeft een toelichting op de balans. Gery Uijtenhaak leest de verklaring voor met de bevindingen van de kascontrolecommissie. Hierbij verklaarden de leden Gerry Uijtenhaak en Ernst de Moor dat zij de balans van 31 december 2015 en de staat van baten en lasten over 2015 en de toelichtingen akkoord hebben bevonden.

   2. Verkiezing kascontrolecommissie 2016
      Tot de kascontrolecommissie 2016 zijn benoemd: Yoeri Sanstra en Wilfred van der Heijden, alsmede Jack van Moorselaar als reservelid.

   3. Begroting 2016
      Walter Bakker geeft toelichting op de begroting over 2016.

7. Bestuursverkiezing (20:34)

   1. Herverkiezing van Theo van Eijden als bestuurslid en voorzitter
      40 leden voor, 0 blanco.

   2. Herverkiezing van Walter Bakker als bestuurslid en penningmeester
      39 leden voor, 1 blanco.

   3. Herverkiezing van Nico van Kampen als bestuurslid
      39 leden voor, 1 blanco.

8. Bestuursbeleid 2016 (20:37)
   De voorzitter licht het bestuursbeleid voor het komende jaar toe. Het bestuursbeleid wordt gepubliceerd in het clubblad van maart 2016.

9. Rondvraag (21:10).
   De volgende vragen kwamen naar voren:

   1. Edwin de Redelijkheid: er staat in het reglement van de clubkampioenschappen dat de klasse V fruitbieren zijn.

   2. Nick Oud: Naar welke brouwerij gaan we in Amsterdam.

   3. Jean-Pierre Bylard over de uitdaging wie de mooiste roerstok heeft, maar de weinige aanmeldingen die zijn binnengekomen. In overleg met bestuur wordt hiermee gestopt. Vraagt de volgende clubavond eigen roerstokken mee te nemen.

   4. Theo van de Voorde: vond de foodpairing avonden gehouden door het bestuur geslaagde clubavonden, verzoekt meer van deze clubavonden te houden.

   5. Erik Bakker: smaakafwijkingen in bier interessant, zet dat weer op de agenda.

   6. Frank Huitema: zo min mogelijk zuurstof inslag in je bier en hoe doe je dat.

   7. Nico de Boer: creativiteit kun je niet kwijt in de V klasse.

   8. Yoeri Sanstra: de stijlklassen doorlopen.

   9. Gery Uijtenhaak: is het mogelijk dat ene fles bier geïnfecteerd is en de andere fles niet, beide flessen komen uit dezelfde batch commercieel bier.

10. Sluiting (21:19).
    De voorzitter sluit de vergadering om 21:19 en bedankt de aanwezige leden voor de belangstelling

Soms hoor je van hobbybrouwers dat het brouwen van bier op ambachtelijk wijze moet gebeuren om het gevoel met het proces niet kwijt te raken. Niks mis mee natuurlijk en ik doe het ook al een aantal jaren op deze manier. Maar dat heeft natuurlijk ook zo zijn nadelen. Het is bewerkelijk en vooral voor het maischen kan dat ambachtelijk werken een nadeel zijn omdat het best lastig is om de temperatuurstappen nauwkeurig te volgen. En ‘uitschieters’ wil je toch zoveel mogelijk voorkomen. Een ander nadeel is dat je wat meer spullen nodig hebt en een geschikte ruimte waarin je met een gasbrander aan de gang kunt. Ook het schoonmaken van de gebruikte pannen, filters en slangen vond ik toch niet het leukste onderdeel van deze ambachtelijke werkwijze. En het brouwen moet ook wel een leuke bezigheid blijven natuurlijk.

Beide ketels heb ik bekeken en het verschil in kwaliteit en degelijkheid tussen de twee is wel goed te voelen en te zien. Maar dat geldt ook voor de prijs. Goed, een hobby mag wat geld kosten maar het moet niet te gek worden natuurlijk. En de vraag is of die degelijkheid wel nodig is voor een hobbybrouwer. Bovendien zag ik op internet veel testen en verslagen van brouwen met de Grainfather en daarin kwam deze ketel er steeds heel goed uit. Hij doet wat hij moet doen en nog goed ook. Dus waarom dan kiezen voor een tweemaal zo dure Duitse ketel. Het verschil is natuurlijk wel dat de Grainfather semi-automatisch is (temperatuur van de maischstappen handmatig instellen en tijdsduur zelf in de gaten houden) terwijl de Braumeister zijn werk voor een deel op de automatische piloot kan doen. Maar dat vond ik niet opwegen tegen het grote prijsverschil. Daarom heb ik uiteindelijk gekozen voor de Grainfather en heb daar inmiddels vier keer mee gebrouwen.

Voordat ik voor eerst echt ging brouwen heb ik eerst nog een test gedaan met schoon water en alles werkte naar behoren. Een klein lekje in één van de koudwaterkoppelingen van de wortkoeler, maar dat was een kwestie van de betreffende koppeling wat strakker aanknijpen.

Mijn brouwinstallatie bestaat nu nog uit de Grainfather met wortkoeler en mijn oude elektrische maischketel (met thermostaat) die ik nu gebruik voor het opwarmen van het spoelwater. Hevelfilter en –slangen, brander en gasfles en twee pannen zijn allemaal niet meer nodig.

En nu mijn ervaringen met deze brouwketel. Hoewel het mogelijk is om met deze ketel 30 liter te brouwen, beperk ik mij meestal tot 20 liter. Dan zit het allemaal niet zo vol. Nog minder, bijvoorbeeld 10 liter brouwen kan ook, maar dan heb je een kortere overflowpijp nodig. Deze kan als los onderdeel worden gekocht. De duidelijke schaalverdeling (ook in liters) op de ketelwand maakt het vullen van de ketel met water eenvoudig. Het opwarmen van het water gaat redelijk snel: voor het opwarmen van 22 liter kraanwater van 10 °C (koud!) naar 62 °C heeft de ketel op de 2 kW stand ca. 45 minuten nodig. Niet spectaculair snel, maar gezien de temperatuur van het kraanwater wel oké, vind ik. Dus tijd genoeg voor het schroten van het mout.

Het vullen van de moutkorf met het geschrote mout gaat goed, al zit die overflowpijp (met grainstopper) wel een beetje in de weg. Het inroeren wordt daardoor een beetje bemoeilijkt.

Daarna de geperforeerde plaat van de moutkorf tot op het beslag duwen, de overloopinlaat op de overlooppijp zetten en vermogen op 500 W (maisch) zetten. De recirculatiepijp op de hevelpijp schroeven en op de controlbox nog even de gewenste temperatuur instellen, schakelaar op ‘maisch’ en circulatiepomp aanzetten.

Nu komt het grote voordeel van een dergelijke ketel naar voren: hier heb je tot de volgende maischstap geen omkijken meer naar en kun je rustig aan de koffie of iets anders. De grootte van de kop koffie is wel afhankelijk van de tijd van de (eerste) maischstap, want de volgende stap moet weer handmatig worden ingesteld. Ook de timing dient in deze versie van de ketel nog handmatig te gebeuren.

Het opwarmen tussen de maischstappen doe ik de op de 2 kW stand van de ketel. Dan gaat het sneller (5 minuten van 62 °C naar 72 °C), maar iets minder nauwkeurig dan in de 500 W stand. Dus er dan even bij blijven om tijdig terug te gaan naar 500 W. Of gewoon het hele maischproces op de 500 W stand doen. Misschien een reden om vaker een éénstapsmaisch te gaan gebruiken!

Tijdens het maischen dus tijd genoeg over om wat metingen te doen en dan zie je het SG lekker snel oplopen. Na een aantal brouwsels kom ik gemiddeld uit op een rendement van ca. 78% (hangt er een beetje vanaf hoe je dat berekent). Niet spectaculair, maar wel redelijk goed. Volgens ervaringsdeskundigen zou dat richting de 80% moeten kunnen gaan.

Het duurt even voordat een redelijk volle ketel (24 liter) aan de kook is: ca. 25 minuten, maar dan kookt het ook goed en blijft het mooi rollend koken. De verdamping is normaal: ca. 10% per uur. Voor de bitterhop (bloemen) gebruik ik nu nog hopzakjes en de aromahop doe ik los in de ketel. Op die manier blijft er iets minder ‘troep’ achter in de ketel, maar nog wel wat om een extra filterbed op de pompfilter te vormen. Want deze pompfilter is vrij grofmazig.

Sommigen adviseren daarom om alle hop gewoon los in de ketel te doen om toch enigszins een filterlaagje te krijgen, maar ik vraag me af of dat wel nodig is. Daar ga ik nog een beetje mee experimenteren, want het gebruik van hopzakken vind ik ook niet zo sexy. Misschien wordt het wel een rvs hopspider of zoiets.

Het koelen van het wort met de meegeleverde wortkoeler werkt in principe hetzelfde als met een ‘normale’ tegenstroomkoeler. Ziet er alleen wat anders uit en de werkwijze is ook iets anders. De koeler wordt op het deksel van de ketel geplaatst (op een los tafeltje of krukje kan natuurlijk ook) en aangesloten op de hevelpijp. Dan laat ik het kokende wort eerst ongekoeld een paar minuten door de wortkoeler circuleren om deze enigszins te steriliseren. Daarna de koudwaterkraan openen en dan het kraantje op de hevelpijp van de ketel even dicht zetten (de pomp heeft een magnetische koppeling, dus dat kan met lopende pomp) en de wortslang in het gistvat hangen. De doorstroomsnelheid, en daarmee de temperatuur is, als het nodig is, te regelen met het kraantje op de hevelpijp. Maar volledig open komt het wort er met ca. 18,5 °C uit (gemeten bij een kraanwatertemperatuur van 10 °C). Dat is misschien zelfs wat aan de koude kant. In de ketel blijft ca. 1,5 liter wort achter voordat de pomp (bijna) droogloopt.

En dan komt toch ook in deze situatie het onvermijdelijke schoonmaken. De moutkorf kun je gemakkelijk in één keer leeggooien in de groenbak. Deze korf is van rvs, dus schoonmaken is vrij eenvoudig. Wel even extra aandacht voor de siliconenringen van de geperforeerde platen. De ketel en koeler worden schoongemaakt met een oplossing van high performance cleaner (of gewoon PBW) in 15 liter water van 60 °C. Hiervoor gebruik ik het opgevangen (warme) water van het koelen. Dan de koeler aansluiten en de oplossing 15 minuten rondpompen. Rest van de ketel ook nog even schoonmaken en daarna nog een paar minuten alles met schoon water naspoelen.

Tot nu toe (na vier brouwsels) ben ik heel erg tevreden over deze ketel. Spaart veel ruimte en maakt het brouwen een stuk simpeler en vooral het maischen gaat veel relaxter. En waarschijnlijk ook beter, omdat de temperatuur op de graad nauwkeurig wordt gehandhaafd.

De tijdwinst voor een brouwdag is beperkt: spoeltijd vervalt en overhevelen is ook niet meer nodig. Ook valt er minder schoon te maken en voor een deel gaat dit automatisch. Na ongeveer vijf uur zit het wort in de vergistingstank en na nog een uurtje voor het schoonmaken/opruimen en dan kan de brouwdag afgesloten worden.

Door het semi-automatische karakter van de ketel blijf je zeker nog wel betrokken bij het brouwproces. Het wordt de brouwer allemaal wat gemakkelijker gemaakt en of dat dan nog ambachtelijk brouwen genoemd mag worden vind ik eigenlijk niet zo belangrijk.

N.B. Het semi-automatisme is er bij de Grainfather inmiddels ook wel af, want sinds kort wordt deze ketel geleverd met een volledig programmeerbare controlbox, handmatig of met een app op de smartphone te bedienen. Zo zie je maar, de ontwikkelingen staan hier niet stil.

Traditioneel houden we als bestuur een zogenaamd ‘benen-op-tafel’ overleg, voorafgaand aan de jaarlijkse ledenvergadering. Oorspronkelijk werd dit bij een van de bestuursleden thuis gehouden op de bank, met een biertje erbij, maar we hebben unaniem besloten het de laatste jaren op locatie te gaan doen om het nuttige met het aangename te combineren. Zo hebben we de locaties Den Haag, Amsterdam, Haarlem als eens bezocht, op zoek naar plekken waar we verschillende bieren konden degusteren om het afgelopen verenigingsjaar te evalueren en eventueel nieuw/aangepast beleid voor te gaan leggen aan de Algemene Ledenvergadering (ALV).

Dit jaar, vroeg in januari, hebben we besloten het overleg weer te houden in Amsterdam. Reden hiervoor was dat er op het gebied van bier en brouwerijen wel erg veel aan de hand is in onze hoofdstad. Gezien het programma hebben we besloten een kleine selectie te maken uit alles wat de stad heeft te bieden op het gebied van ambachtelijk gebrouwen bier.

Het voltallige bestuur was, in tegenstelling tot vorig jaar, toen bijna de helft verstek moest laten gaan, aanwezig en in blakende gezondheid. Nu moet geconstateerd worden dat het huidige bestuur werkelijk een meester is in het plannen van dit soort bijeenkomsten tijdens slecht weer. Ook dit jaar werden we gewaarschuwd voor code oranje, ofwel Klimatologisch Uitermate Teleurstellend weer. Op station Hoofddorp werd er verzameld en vandaar uit vertrokken we per trein naar Amsterdam. En er moet gezegd worden dat, ondanks de code oranje, er door de NS op tijd gereden werd. Of dat nu kwam omdat we een machinist in onze gelederen hadden weten we niet, maar we kwamen ook nog op tijd aan op Amsterdam Centraal. Vandaar moesten we met het lokale openbaar vervoer naar Amsterdam-Noord zien te komen, alwaar de brouwerij ‘Oedipus’ gevestigd is. Nu heeft het bestuur meer verstand van bierbrouwen dan van openbaar vervoer in Amsterdam, dus moest er veel overleg plaatsvinden voordat we plaats namen in een bus die naar Amsterdam-Noord vertrok. Opgemerkt moet worden dat er zeer aardige mensen in Amsterdam wonen! Zo gebeurde het dat er in de bus een mevrouw opstond voor onze voorzitter. En dat zonder hij een badge droeg van ‘Voorzitter’. Zou het hem in de leeftijd zitten? Goed, na wat heen en weer slingeren en een doortocht door de IJ-tunnel, kwamen we op een plek aan vanwaar we ons verder lopend naar brouwerij ‘Oedipus’ moesten begeven. Het adres hadden we, maar de nummering van de percelen liet wat te wensen over, zodat we wederom overleg moesten voeren en de nodige mobieltjes geconsulteerd moesten worden. Maar goed, na zo’n 10 minuten hadden we het toch gevonden. Een oude fabriekshal met een aanblik van vergane glorie bleek de brouwerij ‘Oedipus’ te zijn. Gelukkig waren we snel binnen want het weer begon toch wel wat arctische trekjes te vertonen. Onze ogen namen de brouwerij heel goed op. Het was wel even wennen! Een aantal brouwketels en gistingstanks met wat andere apparatuur vulde de grootste hoek van de voormalige fabriekshal. Dan was er de andere zijde waar allemaal oude kantinetafels en stoelen stonden, waaraan gezeten kon worden. Het cafetariagedeelte zal ik maar zeggen. Er was een tussendeel waar zich de toiletten bevonden met daaraan een soort van bar geconstrueerd, waar men de verkrijgbare bieren kon bestellen. Een groot vet roze varken hing boven de bar als muurschildering, en overal hingen er vanuit het dak plantenpotten waaruit echte planten beneveld door bierdampen naar benden hingen. Goed voor de schimmels zullen we maar zeggen. Er kwam ook nog een dame op een racefiets binnengereden. Bleek personeel te zijn. Het oudste bestuurslid moest hierbij direct aan de jaren 60 van de vorige eeuw denken, de ‘Flowerpower Tijd’. Waarschijnlijk floreerde het toenmalige bedrijf in de fabriekshal daar ook nog. We hebben er verschillende bieren gedegusteerd. Een aantal was nogal aan de kruidige kant, maar misschien hoort dat daar zo. De Stout die men daar maakte was overigens uitstekend. Het was in het proeflokaal erg rustig dus konden we als bestuur onze slag slaan. Doel was zo veel mogelijk van de evaluatie af te ronden voordat ons beoordelingsvermogen door de consumpties zou vertroebelen.

Het kernpunt waarbij het binnen de vereniging om draait is een interessant en afwisselend programma aanbieden aan de leden. En interactief met elkaar bezig zijn. Daar zijn we volgens ons wel goed in geslaagd. De aanhoudende groei van nieuwe leden is wel een punt van de nodige aandacht. Niet zozeer het absolute aantal leden, maar wel in het aantal wat tijdens clubavonden qua huisvesting geaccommodeerd moet kunnen worden. We zien als bestuur dat, we met het huidige aantal bezoekende leden, nog wel een jaar in de ‘Boerderij’ onze clubavonden kunnen blijven accommoderen, maar dat we open moeten staan voor een eventuele andere locatie voor onze clubavonden. Er zijn enkele clubavonden die erg populair zijn, maar over het algemeen worden de avonden door ongeveer 60 tot 80 leden bezocht. Dit is een aantal dat nog goed past in de Boerderij. Ook het aantal deelnemers aan de gezamenlijke brouwdagen is groeiend, en ook die locatie heeft zijn fysieke limiet qua aantallen aan brouwsets.

Ander kernpunt is het brouwen van bier en het verhogen van de kennis daarvan. Dat is in feite het wezen van de vereniging. Dit komt onder andere tot uiting in de pakketten van de maand, de brouwdagen, de proeftafel en de diverse clubwedstrijden. Afgelopen jaar is de in het leven geroepen ‘Kwaliteitscommissie’ operationeel geworden om mede het streven naar kwaliteitsverbetering te ondersteunen.

Daarna was het tijd voor een andere brouwerij, Brouwerij Troost op het terrein van de Westergasfabriek. Tegenwoordig een erg gewilde, hippe locatie. Zeker als het mooi weer is kan je er goed vertoeven. We besloten om maar niet meer terug te gaan naar de bus, maar te lopen naar de pont, die ons over het IJ terug moest voeren naar het Centraal Station. Weer navigeren met de mobieltjes! Ja, we moesten de Meeuwenlaan maar volgen, dan kwamen we vanzelf uit bij de pont. Maar zoals al eerder aangegeven is, werd het weer er steeds slechter op en begon het, naast te stormen, ook nog te sneeuwen, zodat we geen meeuw op die laan gezien hebben. Natte sneeuw uiteraard, want alles moest nat zijn die avond! Het tochtje met de pont was een troosteloos gebeuren. Van boven water, van onder water, water in je jas. Nu hadden we nog niet zoveel bier gedronken, dus we liepen nog wel waterpas! Vlug onder het dak van het Centraal Station, op zoek naar openbaar vervoer dat ons naar het voormalige industrieterrein van de Westergasfabriek kon brengen. Na een wat lastige zoekpartij hadden we eindelijk de stadsbus gevonden die ons in de buurt van het thans opgepimpte, hippe terrein van de Westergasfabriek bracht. Aldaar, geheel nat, aangekomen, moesten we nog zoeken waar Brouwerij Troost zich bevond. Nu, die lag naast de studio van Eva Jinek. Een hele mooie, goed ingerichte, brouwerij waar we werkelijk eerst even bij moesten komen. De brouwerij is echt een aanrader voor een bezoek, en ook de bieren waren van uitstekende kwaliteit. Je kunt er ook goed eten. Daar hebben we een uurtje doorgebracht en de punten van aandacht betreffende onze vereniging nog eens de revue laten passeren. We hadden voor een bepaalde tijd afgesproken om in het centrum, dicht bij het station, te gaan eten. Dus maar weer opstappen en verder met de bus weer terug richting Centraal Station. Gelukkig kon de voorzitter een zitplaats bemachtigen, zodat er dit keer geen mensen behoefden op te staan.

Het eten hebben we gedaan bij ‘Sumo’ op de Nieuwezijds Voorburgwal, we hebben maar 3 ronden (all you can eat) vol gemaakt toen lieten de eerste bestuursleden het afweten. Traditioneel voor de bezoekjes aan Amsterdam sloten we de avond af in Café de Wildeman, ideaal voor de man op leeftijd die wel een biertje lust. En met het voordeel dat je er bijna niet kunt omvallen, zo druk is het er. Men draait er geen muziek dus kan ieder zich goed concentreren op het gesprek of de liefderijke toespelingen die anderen elkaar maken, of opa die op zijn sloffen zijn nieren af komt stoffen

Al met al, een geslaagde namiddag en avond. Op naar huis, op naar droge kleding. Misschien vragen leden zich af wat het allemaal gekost heeft. Nu, alles is door de personen zelf betaald, dit om mogelijke lastige rondvragen tijdens de ALV alvast te beantwoorden.

De eerste avond van het jaar was het vol, heel vol. Reden: Goede voornemens. We zullen het jaar maar eens goed beginnen. Een mooi streven want je weet maar nooit en vol is vol en dat was het!

Veel nieuwe gezichten. Het brouwen van eigen en regionaal bier en het drinken hiervan neemt onvoorstelbare vormen aan en waar kan dat beter dan bij het WORT WAT! En er iets over leren kan dan ook bij de introductie van een nieuw brouwhulpprogrmma.

De eerste vraag bij binnenkomst is standaard: “Is er maandbier en wat”? Gevolgd door: “Doe er maar een of ??” Dat viel deze keer wat tegen. Niet van tap en pas na de presentatie en dat had een reden!

Het was een speciaal historisch gruitbier, licht zurig en kruidig, van Ernst de Moor. Zonder hop en dat vraagt om enige uitleg. Waarom de smaak van de middeleeuwen terughalen? Vroeger was het zuur, matig van smaak maar beter dan drinkwater en je werd er niet ziek van. De naam van dit drankje is BIER BEHEKST omdat ons bier altijd met ST eindigt en werd vergeleken met dat van heksen die veel kruiden gebruikten zoals: jeneverbes/wijnruit/zoethout/bijvoet/gagelblad en –katjes/koriander. Er is veel kruidenthee gezet en door theemutsen geproefd om tot de best uitgebalanceerde smaak te komen. Er is om veiligheidsreden geen gebruik gemaakt van moerasrozemarijn. Het zou hallucinerend kunnen werken (of bij grote hoeveelheden giftig zijn). Of dat ook zo is, zien we straks aan de punten. We schonken het koud in glazen vanwege het hoge aantal bezoekers en de schuimvorming.

Totaal 39 wedstrijdformulieren ingenomen, aantal punten 297.63; dit geeft een gemiddelde van: 7.63. Een prachtig resultaat. DANK ERNST. Op de formulieren stond: lekker, fris&kruidig, punten voor durf. Veel x 8 en 9. Volgende keer wil hij meer gemoute haver en iets rokerige smaak inbrengen, als van oude open vuren.

Tot volgend keer,
Jullie uitbater John

Voor meer informatie, zie Brouwser: http://www.wk4.nl/nl/historie/mythen-over-bier/gruitbier

Zo, mijn goede voornemens zijn van start. Brouwen…

Door het moeten volgen van een opleiding was mijn brouwtijd het laatste half jaar ernstig ingekort. Nu heb ik eind januari mijn certificaat gehaald en meteen in 10 dagen tijd 3 keer gebrouwen.

Er lag al een tijdje alles klaar voor een Stout,  er was toevallig ook een club brouwdag en mijn zoon en ik hadden iets nodig om samen te vieren dat we er weer een jaartje op hebben zitten. Nu was mijn voorraad redelijk geslonken en was ik sowieso al van plan iets speciaals uit te proberen op de verjaardag, en dat werd het idee van Jan Grimbergen, het maken van een middeleeuws bier. Het gist doet zijn werk en daarna uit het vat inschenken. Niks lageren of bottelen, geen gebruik van hop, alleen kruiden. U begrijpt, lekker makkelijk en heel snel weer voorraad. Ik ben benieuwd naar de reacties…

De stout smaakte na de vergisting prima en staat op de lagerfles (voor al dat bottelen heb ik nog even geen tijd).

De gisten zijn druk in de weer met de Saison die ik gebrouwen heb op de clubbrouwdag. Dat was overigens weer eens een gezellige brouwdag. Ik was wat later, want ingedeeld bij een tweede ploeg in verband met het gebruik van elektriciteit.  Maar het leek erop dat velen al bezig waren en zelfs de commissie die de spullen uitdeelde dacht dat iedereen al was begonnen. Tja, en ik zag mijn brouwbuddy nog niet eens. Dus er klopte iets niet. Maar blijkbaar wist niet iedereen van de tijdsindeling van deze dag. Gelukkig was de voorraad niet beperkt en had ik zo mijn granen om te gaan schroten. En Jan Grimbergen had nog warm water over, dus dat scheelde tijd (en elektriciteit, dus geen doorgeslagen stoppen). Ondanks het late begin en het ondersteunen van de buddy was ik ruim op tijd klaar. Koken doe ik op gas, en dat gaat snel. Ik heb wel even gewacht na de spoelstap, want ik wilde First Wort hopping toepassen en ik leerde van Gery Uijtenhaak dat je dan het wort en de hop een 10 minuten intrektijd moet geven. Dat was in ieder geval op de Duitse sites te vinden. Weer wat geleerd. Tussendoor lekker een bakkie van de dochter des huizes en natuurlijk niet te vergeten de warme hap. En die heerlijke brouwgeuren waar ze thuis (helaas) niets van moeten hebben.

Die buddy: dat is nog eens een prima initiatief, gekoppeld worden aan een beginnend brouw (-er/groepje). Ik hoop dat ze wat van me geleerd hebben en nog steeds leren, want ze mogen me als vraagbaak blijven gebruiken. En je leert meteen weer nieuwe leden kennen. Het is wel schakelen, want ze waren echt maar net begonnen als hobbybrouwer, maar ze hadden hun uitrusting goed voor elkaar! Nu nog een beetje ervaring opdoen.

Nu ik weer even lucht heb en een beetje tijd voor mezelf, ben ik ook maar langs de kapper gegaan. Uiteraard kwam daar natuurlijk het onderwerp bier ter sprake. De kapster was in het kasteel van Muiden geweest en had bij een rondleiding gehoord dat in de tijd dat het kasteel nog gebruikt werd, de emmers bier van de kelder naar de eetzaal werden gehesen tijdens het diner. Vandaar de uitdrukking bier hijsen, als je flink door drinkt. En blijkbaar was er een taak om met ladders tegen de muren op te klimmen (vraag me niet waarom), maar als dat niet ging door de drank dan was je ladderzat. Tja, zo leer je zelfs bij de kapper weer meer over bier…

Proost, Ben

Het zal ongeveer 1974 zijn geweest dat ik aan het werk was op de brouwerij in wording van Heineken in Zoeterwoude. Niet in de brouwerij zelf helaas maar aan de fundering van een nieuwe brouwerij, als leerling ijzervlechter. In die periode (1974) was het ook dat ik de andere kant van bier leerde kennen. Neem je er een te veel, tja… Maar goed, de interesse voor deze drank was geboren en in de loop van de jaren eigenlijk alleen maar gegroeid. Proeven in het binnen- en buitenland, bezoeken van brouwerijen en lezen, lezen en nog eens lezen en internet raadplegen.

Tijdens een ziekenhuisbezoekje van een paar dagen kwam ik op de website van 't Wort Wat! Daar eerst maar eens alle artikelen gelezen en wat PDF-bestanden gedownload (dat kon toen nog) zodat je wat extra leesvoer had om later terug te lezen. De artikelen leken eerst wel heel technisch en moeilijk maar na wat verder lezen kom je op het spoor van zelf brouwen. Dat is toch het summum van de MANCAVE ervaring. Ook mijn zoon leek het wel wat en wij trokken samen op richting de winkel in Almere. Gelijk een geweldige ervaring opgedaan, want tot onze verbazing probeerde de man ons niet iets te verkopen maar de ervaring te beleven van zijn winkel en zijn verhalen. Met een boekje en wat meer kennis richting huis. Nog eens de website bekeken en wat gelezen en ineens valt de blik op de Cursus! Precies wat we zochten en gelijk ingeschreven. Eerst een kleine teleurstelling want de cursus start niet volgende week maar eerder volgend jaar.

Gelukkig is er nog steeds de lectuur en nu de tijd om eerst eens zelf wat ervaring op te doen. Een blik bij Xenos gekocht en brouwen maar. Achteraf bedenk je dat het wel een erg duur biertje is geworden, want het vaatje met de ingrediënten zijn een mooi kratje speciaalbier waard (en dat voor nog geen 5 liter). Maar de ervaring is ook wat waard en het is zowaar nog te drinken ook. Wat verder rommelen met blikjes en pakketten maar het geeft net niet het juiste gevoel. Gelukkig komt de datum van de cursus steeds dichterbij en het begint te kriebelen. Als je hebt ingeschreven in 2015 en je mag naar de cursus najaar 2016 leer je nog iets, GEDULD. Een prima leerschool blijkt achteraf, want brouwen is niet jagen en jachten maar geduld, genieten, proeven, geduld, proeven maar bovenal genieten!

De eerste cursusavond gaat over gist (ons programma loopt iets anders dan gebruikelijk i.v.m. beschikbaarheid van de docenten). Nu ken ik gist wel maar dan van het brood bakken, wat die rakkers nu precies in het bier doen was mij niet helemaal duidelijk. Dat ze suiker lusten en dat omzetten in alcohol, dat had ik inmiddels wel gelezen. De uitleg die we krijgen over gist, wat ze doen met de suikers en hoe ze dat omzetten naar alcohol is helder en zeer leerzaam. Wat ik niet wist is dat gist zoveel invloed heeft op de smaak van bier. We krijgen ook huiswerk mee, het cursusboek wordt uitgebreid doorgenomen en als opdracht krijgen we mee om wat hoofdstukken te lezen voor de volgende keer, namelijk Mouten en Hop. Om ons te laten ervaren wat gist precies doet, komen aan het eind van de cursusavond de flesjes op tafel om te gaan proeven. Theo geeft duidelijk aan waar we op moeten letten om meer smaakbeleving te krijgen en geeft ook advies om naast het proeven ook te ruiken aan het bier.

De tweede avond gaat over Hop en Mout. Nu zijn er weer veel ingrediënten meegenomen door Theo en Titus om te voelen en te proeven. De uitleg is weer helder en gelukkig hebben we een boek waar we alles nog eens in terug kunnen lezen. Deze avond wordt weer afgesloten met een proeverij. Stiekem ga je er steeds meer naar uitzien om zelf het gerstenat te gaan produceren.

De derde en laatste avond staat in het teken van de brouwspullen. Zo links en rechts hoor je van je mede cursisten dat het inderdaad verstandig is om deze avond goed te volgen en de wijze raad van Theo en Titus op te volgen. Pan A is niks, kroonkurk dingetje B kun je beter niet gebruiken en vooral: wat heb je minimaal wel nodig. Gelukkig had ik mijn koopzin kunnen onderdrukken en had ik nog geen brouwerij ingericht met spullen die je achteraf beter niet had kunnen hebben. We worden voorbereid op de grote proef, zelf gaan brouwen, want ook dat maakt deel uit van de cursus. Een echte brouwdag waar we een meibock gaan maken.

Eindelijk, zaterdag 19 november is het zover. Vroeg uit de veren en op naar Lisserbroek. Theo en Titus staan al klaar en hebben voor ieder groep cursisten een uitrusting klaar staan. We zijn met 4 groepjes van 3 man en krijgen tekst en uitleg hoe we met het recept om moeten gaan. Mout en hop halen, water warm maken voor het spoelen en voor het wort. De mout moet wel eerst door de molen om te schroten en onder het toeziend oog van Titus krijgen we nog wat tips over de wijze van schroten.

Na het aansteken van de branders gaan we los. Eerst de temperatuur halen voor het toevoegen van de mouten. Ons groepje (Peter, Pim en ik) gaan aan de slag met de mouten, toevoegen en roeren, want klonten wil je niet. Best zwaar om alles te roeren met een grote houten roerspaan (huisvlijt van Theo) en gelijk ook de temperatuur in de gaten houden. Alles verloopt prima met de hulp en leiding van Theo en Titus en de dag vliegt voorbij. Na het koken en afkoelen gaat het wort in de vaten. De ukkiemukkie vloeit stevig om alles netjes te reinigen en te ontsmetten. Nergens aanzitten en vooral schoon werken is het credo. Na de laatste meting en het afkoelen van het wort gaat de gist erin. Vat dicht en nu maar afwachten. We hebben met de groepen een aardige hoeveelheid wort gemaakt. We sluiten de dag af met een proeverij en gaan voldaan maar moe huiswaarts.

Onder de cursisten is er iemand die met strakke hand de videocamera bedient. Het eindresultaat is inmiddels op de website te bewonderen (met dank aan Pim Grooff die er een mooie film van gemaakt heeft). Tijdens de cursus doe je veel kennis op en leer je dat bierbrouwen een mooi en ambachtelijk vak is. Je kijkt gelijk met heel andere ogen naar dat flesje op tafel.

Als afsluiting gaan we in het nieuwe jaar het jonge bier bottelen. Dat is dan ook gelijk echt de laatste avond van de cursus. Door de hoeveelheid kunnen alle cursisten verschillende flesjes meenemen van de verschillende groepen. Er was een experimentele batch bij. Een gedeelte van het wort is met een andere gist weg gezet (ondergisting) terwijl het overige wort met bovengisting is gedaan. De flesjes krijgen een nummer voor de verschillende batches. Nummer 1 en 2 zijn bovengistend en nummer 3 is de ondergist. Nummer 4 hebben niet kunnen aanschouwen en/of proeven want die was voor Theo en Titus. Nu staat in batch 3 het SG nog best hoog maar met iets minder suiker (5gr/Liter) gaat ook die op de fles. Ieder cursist gaat met een kratje naar huis om het jonge bier nog even de kans te geven om koolzuur te laten vormen en nog even te laten rusten. Soms spookt het Exota monster (begin jaren 70 was er de Exota affaire) even door het huis, zullen de flesjes niet gaan ploffen? Inmiddels zijn de verschillende flessen geopend en geproefd. Hier past maar een opmerking bij: “Goe gedaan jochie”.

Conclusie: Bierbrouwen is een machtige hobby waar je veel plezier aan kan beleven. Maak je vooral niet druk over wat anderen ervan vinden, zolang jij maar lekker vindt wat je hebt gemaakt en veel plezier beleeft aan je hobby is het heerlijk om te doen. Ik sluit af met de prachtige woorden van Theo die we regelmatig hebben mogen horen tijdens de cursus: “Het wor(d)t altijd bier”.

Bij dezen een woord van dank aan Bierbrouwersvereniging ’t Wort Wat!, in het bijzonder aan Theo en Titus en alle medecursisten.

(vervolg van oktober 2016)

Wat ben ik blij dat ons bier in glazen flesjes gebotteld wordt en niet in plastic. Alhoewel, waaruit bestaat dat kunststof laagje in de kroonkurk?

Begin november werden we weer opgeschrikt over stoffen als: Bisfenol-A en Ftalaten. En ja hoor, het spul, Bisfenol-A zit in het laagje van de kroonkurk. Wanneer we het goed doen bij bottelen en uitschenken, hebben we er gelukkig geen last van.

Nog even terug naar leidingwater. Ik ben zo eens naar veel verschillende sites gegaan waar gesproken wordt over leidingwater en wat daar nog inzit. Toepasselijk is hier de Franse uitdrukking: ‘C’est une mer a boire’ ofwel op z’n Hollands: ‘onbegonnen werk’. Allerlei instanties (dat zijn er heel veel) spreken elkaar tegen en verkondigen ieder hun eigen waarheid.

Een voorbeeld: Het waterbedrijf dat o.a. Gouda van prima (?!) leidingwater voorziet geeft een lijst met stoffen waarop het water wordt gecontroleerd. Dat zijn 57 stoffen, waarbij sommigen bij elkaar worden gedaan (PAK’s en PCB’s). Maar wat niet gemeten wordt is ook niet bekend, ofwel: je weet alleen wat je meet. (Info over de zuivering van Oasen: www.oasen.nl)

Er worden bijvoorbeeld ca. 1800 geneesmiddelen in West-Europa gebruikt èn weer uit geplast en -gepoept. Daarbij mogen waterleidingbedrijven zèlf bepalen op welke geneesmiddelen ze controleren. Van grofweg 1700 geneesmiddelen weten we niet of die nog in ons drinkwater zitten en wat de onderlinge wisselwerking is. Dan hebben we het nog niet over allerlei andere stoffen die via bijvoorbeeld landbouw en chemische bedrijven in ons milieu terecht komen.

Zuiver leiding water?

Ha! Laten we dan maar een osmose-apparaat installeren! Al ons water helemaal gezuiverd. Ja, dat dachten jullie zeker. Nu, firma’s die die apparatuur verkopen geven aan dat je géén 100% zuiver water krijgt. In het gunstigste geval wordt het 95% schoon water. Bij een paar firma’s van die apparatuur heb ik niet ‘boven water’ gekregen wat er dan tòch nog in is blijven zitten (dat maakt achterdochtig). Afgezien daarvan, er zijn in dat water geen mineralen blijven zitten die misschien wèl goed voor je zijn.

Uit onderzoek blijkt dat het osmose- (demi-) water noodzakelijke mineralen uit je lichaam afvoert en dàt moeten we juist niet hebben. Zéker voor bijvoorbeeld nierpatiënten is dit zeer verkeerd water. Het wordt ook afgeraden om aan de bekende ‘2 lt. water per dag’ te voldoen met dit water. Als we osmosewater voor onze brouwerij gaan gebruiken dan zullen dat zelf moeten ‘verontreinigen’ met brouwzouten.

Bij mijn rondreis over de diverse sites kwam ik ook terecht bij een firma: ‘Aqua Purica’ (zo zullen er wel meer zijn). Die beweert dat ze alle schadelijke stoffen eruit filteren maar de voor ons belangrijke mineralen erin laten zitten. Ja, ja. Ook bij hen moet ‘de schoorsteen blijven roken’ en dus is de apparatuur van deze firma beter (?) dan osmose apparaten.

Dan maar gedestilleerd water nemen voor onze hobby (en huishouden)? Da's toch zuiver? Dat dacht ik ook, maar ook híer zit er een ‘addertje onder het gras’. (Wat gemeen; dat dier is mooi om te zien en de giftigheid voor een mens is vergelijkbaar met een flinke wespensteek. Alleen gevaarlijk voor heel jonge kinderen en heel oude mensen die dan al een verzwakte gezondheid moeten hebben.) Zoals eerder gezegd: in ons leidingwater zitten vele stoffen en als we dat water gaan destilleren dan blijven stoffen met een hoger kookpunt dan dat van water achter. Stoffen met een lager kookpunt gaan zelfs eerder dan water over in het opvangvat. Verder is gedestilleerd water dus net zo mineraal-arm als osmosewater. Dat is dus ook niet de oplossing.

Bronwaters dan? Misschien nu nog wel zuiver maar wat denkt u als er straks schalie-gas gewonnen gaat worden middels ‘fracking’? Daar worden giftige stoffen bij gebruikt. In Amerika zijn er al gebieden waar bronwater door fracking verontreinigd is. ‘Google’ maar even en je ziet de resultaten. U ziet, alleen toen we nog in berenvellen rondliepen, kon je zonder zorgen gewoon je water uit rivier of bron halen; dus heel lang geleden. Alleen als het stonk of vies smaakte moest je oppassen. Stroomopwaarts lag er misschien een dode mammoet in. Alhoewel? Toen ik het las, dacht ik eerst aan een reclameboodschap, maar dat was niet het geval.

Een site over gezonde voeding en gezonde drankjes raadde ‘Spa’ aan. Jammer alleen dat het weer in plastic (petflessen) verpakt zit.

Mij rest te zeggen: struin het internet af en kijk wat jou het beste past. Ik durf jullie geen watersoort meer aan te raden.

Fleece

Je leest toch ook de gekste dingen op internet. Waarschijnlijk weet iedereen inmiddels wel dat er in de Grote Oceaan een tweetal kunstmatige eilanden liggen, die helemaal gemaakt zijn van weggegooid of verloren plastic. En dat kan dus alle soorten plastic bevatten, dus niet alleen zakken, maar ook vislijn, doppen en noem maar op. Het is niet echt een eiland natuurlijk. Het is een soort soep van allerlei stukken plastic en door de stroming in de oceaan verzamelt dat plastic zich en vormt zo een ‘eiland’.

Inmiddels heeft men met computermodellen berekend waar al dat plastic zich dan heen begeeft. Er blijken 5 plaatsen in diverse oceanen te zijn ontstaan. Twee in de Grote Oceaan, dus niet slechts één, zoals veel mensen denken, twee in de Atlantische Oceaan en ook nog één in de Indische Oceaan. Dat is best alarmerend!

Dit plastic nu, zorgt voor veel dode dieren in deze oceanen. Niet alleen raken ze verstrikt en leggen het loodje, maar onder invloed van fotodegradatie wordt het plastic afgebroken in kleinere deeltjes, maar blijven die als polymeren bestaan. Ook het zout en het zeewater helpen mee om het plastic om te zetten naar kleinere deeltjes die door vissen makkelijk voor plankton worden aangezien en dus worden opgegeten. Die vissen gaan hier aan dood. Nou èn, zou je dan zeggen. Maar die vissen worden ook gevangen en komen op ons bord, of dienen als voedsel voor weer andere grotere vissen en zo komen die vezels via een omweg ook weer op ons bord.

Dan kun je nog een keer ‘nou en?’ zeggen en bij jezelf denken “ik eet gewoon geen vast voedsel meer, maar drink voortaan alleen nog maar bier. Tenslotte geldt een pilsje als twee bruine boterhammen, nietwaar?” Maar dan kom je toch echt bedrogen uit. Er is namelijk nog een enorme bron van plastic vezels waarvan een deel niet eerst naar de oceaan gaat. Het komt door het wassen. Het wassen van met name fleece kleding. Ik zal het uitleggen. Fleece is niet veel meer dan heeeeel veeeeel kunststof vezels. Bij elke wasbeurt gaan er nogal wat verloren: tot zo’n twee gram!!! Deze weetjes komen uit een artikel dat ik vond op internet en zoals ook iedereen weet: wat op internet staat is waar. Net als in de kranten.

Goed, dat artikel heeft nog meer wetenswaardigheden: hoe ouder de fleece, hoe meer vezels er loslaten. Volgens het artikel is het probleem: ‘dat de microvezels maar deels worden uitgefilterd in onze waterzuiveringsinstallaties, de rest spoelt richting rivieren, meren en zeeën. Daar komen al die vezeltjes samen, verstikken leven en gooien ecosystemen door de war.’ Dit alles is naar buiten gekomen nadat een tweetal onderzoekers van de Universiteit van California, fleece in de was heeft onderzocht. En let nu even op, want dit is belangrijk ‘Zelfs als je geen wasmiddel gebruikt, laten de kledingstukken nog vezels los in het water. Die zijn zo klein dat ze niet kunnen worden gefilterd. Ze komen niet alleen in de natuur terecht, maar ook weer in de menselijke voedselketen. Zo vonden de Amerikanen de vezels in mineraalwater en bier.’

Een oplossing hebben de onderzoekers niet, behalve minder of zelfs helemaal niet meer wassen. Voorts vind ik nog de volgende verontrustende alinea: ‘Zelfs de meeste vezels die worden opgevangen in de waterzuivering, komen uiteindelijk in de vrije natuur terecht. De smurrie die in de filters blijft hangen, wordt verkocht als kunstmest aan industriële boerderijen. Daar strooien ze de vezels uit over de velden.’ Nee, da’s lekker dan.

Fabrikanten zijn zich inmiddels bewust van het probleem en gaan aan een oplossing werken. Tot die tijd zitten we met die vezels in honing, drinkwater, lucht, bier en mineraalwater, aldaar in aangetroffen door de Duitse gepensioneerde en professor Gerd Liebezeit (voorheen Universiteit van Oldenburg). En dit is dus ook vreemd: volgens het Duitse TV-programma Markt bleken alle onderzochte merken bier en mineraalwater microplastics te bevatten. Bij mineraalwater trof Liebezeit per liter 4 tot 7 plastic vezels aan, in bier liep dat op tot 79 vezels. Je zou zeggen dat bier een magneet is voor die vezels.

Maar het heeft ook een goede kant: Ik heb een speciaal filter gemaakt dat deze vezels er dus wél uit kan halen. Dat betekent dat ik voortaan mijn biertje eerst door het filter gooi. Ik heb er tevens een koeling in aangebracht, dus het biertje kan er direct uit de supermarkt of speciaalbierwinkel zó in en als hij uit het filter komt is het én koud en vezelloos. De vezels vang ik op en wat denk je wat: daar kun je dus weer Fleece truien, vesten en jasjes van maken. En dat loopt momenteel als een trein. Toegeven, het kleurtje van de nieuwe ‘stof’ is een wat vreemd mengelmoesje, maar ik verkoop alles in een webshopje voor relatief lage prijzen en dan wil men ze toch wel hebben. Blijkbaar is zo’n onbestemd kleurtje geen belemmering als de prijs ok is!

Peter