Afgelopen clubavond

Ja de dagen worden nu echt snel korter en op het moment dat ik dit stukje schrijf vangt de laatste maand van het jaar al weer aan. 2015 is niet ver weg meer. De laatste dagen van november gebeurde er bij 't Wort Wat! nog wel het een en ander. Op 28 november hadden we een druk bezochte clubavond. Ik telde op een gegeven moment 75 leden. Deze grote opkomst is wel te verklaren. Toon van den Broek was vanuit Leek, in Groningen, naar ons toe gekomen om een lezing te geven over Geuze bieren en een aantal van zijn bieren te laten proeven.

Toon heeft een minibrouwerij waar hij volop bezig is met het maken van Geuzebieren, of in ieder geval bieren die wij als gewoonlijk als zuur bestempelen. Het was een zeer uitgebreid verhaal waarin ook zijn brouwtechnieken over het voetlicht kwamen en er een aardige interactie met de deelnemers vanuit de zaal ontstond. Tussen het verhaal door kreeg een ieder een klein glaasje te proeven van de bieren die Toon meegenomen had. Ik moet wel zeggen dat het even wennen was. Bij de eerste slok kreeg ik toch wel een heel zuinig mondje. Mijn smaakpapillen moesten wel even wennen aan het zure bier. Astringent was de beschrijving van Toon bij een van de bieren. Maar Toon liet gaande het verhaal meer geuzebieren proeven die naar mate de avond vorderde wat zachter van smaak werden. Later toonde hij nog een aantal afbeeldingen uit zijn geliefde Pajottenland, de streek gelegen ten zuidwesten van Brussel. Daar staan enkele brouwerijen die deze geuze bieren maken met de vergisting aan de buitenlucht. De museumbrouwerij ‘Cantillon’ in Brussel is hiervan een voorbeeld. Een veel voorkomende gist in de buitenlucht aldaar is de Brettanomyces Bruxellensis. Deze gist wordt over het algemeen samen gebruikt met andere wilde gisten, melkzuurbacteriën en Saccharomyces Cerevisiae. Hoe Toon aan het gist kwam om er in Groningen mee te brouwen bleek nog wel even een geheim te zijn. Verder was Toon heel open over zijn methodiek om deze type bieren te maken. Wat wel naar voren kwam is dat als je een dergelijk bier wilt brouwen je meer tijd kwijt bent aan het brouwen en zeker lang geduld moet hebben voor een goed resultaat. Hij stookt authentiek met behulp van een houtoven zijn beslag en spoelwater. Doordat dit type gist veel meer suikers aankan dan onze gebruikelijke gisten hebben deze bieren veel minder body en worden ze naar mate ze langer rijpen ook steeds droger. Om er toch een redelijk goed bier van te maken, met een beetje body, wordt er vaak ouder gerijpt bier vermengd met jonger bier. Dit is het versnijden van deze bieren. Een persoon die dat met dit soort bieren doet noemt men een Geuzesteker. Nu, Toon is zo'n Geuzesteker. Waarschijnlijk de enige in Nederland. De clubavond werd afgesloten door nog even de proeftafel te installeren. Hier konden een aantal van onze brouwers hun bieren laten keuren in aanwezigheid van een aantal bierkeurmeesters.

Gezamenlijke brouwdag

Door het boeiende verhaal van Toon van de Broek eindigde de clubavond behoorlijk laat en een aantal van onze leden hadden een korte nacht voor de boeg. De reden daarvoor was de gezamenlijke brouwdag die op zaterdag 29 november gehouden werd. Ik kwam om 9:30 uur binnen in de grote schuur van de familie Van Duijvenvoorde en trof daar de eerste dampende ketels al aan. Er werd gewogen en geschroot en sommigen waren nog bezig met het opbouwen van hun installatie. Ik heb een grote verscheidenheid aan installaties aangetroffen en heb daarvan ook nog diverse foto’s gemaakt. Het aantal deelnemende brouwers was behoorlijk groot die dag, wat erin resulteerde dat er toch nog wel gewacht moest worden om aan de beurt te komen voor het schroten. Ikzelf brouwde die dag niet mee, maar heb Frank Huitema gevolgd bij zijn bouwactiviteiten. Hij was zeer bewogen bezig met het brouwen van de ‘Black IPA’, het bier dat door de brouwdag commissie was gekozen voor deze gezamenlijke brouwdag. Naar mate de dag vorderde kwamen er familieleden en bekenden een kijkje nemen en werd het echt gezellig druk. Leuk om te zien waren de verrichtingen van de groep cursisten. Verdeeld over twee brouwsets probeerden ook zij om tot een goed bier te komen. Later sprak ik een aantal van deze cursisten en het bleek dat een aantal van hen al brouwde bij een kleine brouwerij. Ze hadden een doos ‘Santpoorts bier’ meegenomen dat door hen was ontwikkeld en gebrouwen. Op mijn vraag wat ze dan op een brouwcursus van ’t Wort Wat! moesten, antwoordde men dat ze in feite de omgekeerde weg bewandelden. Brouwen deden ze dus al, maar deze cursus moest hun kennis met betrekking tot het brouwen en de ingrediënten die daarbij behoren op het juiste niveau brengen. Steeds meer brouwers vulden hun vergistingsvaten met wort en de lange tafels midden in de schuur werden steeds drukker bezet met brouwers die klaar waren met brouwen en gezamenlijk hun bieren uitwisselden en proefden. Het werd toen echt gezellig. Het eind van de dag heb ik niet meegemaakt. Ik ging eerder naar huis met een camera vol foto’s van de dag. Ik zal ze op de site plaatsen.

Komende clubavond

Komende vrijdagavond 19 november hebben al weer de laatste clubavond van 2014. Het wordt een avond zonder een lezing. Het gezellig met elkaar praten over de hobby is het belangrijkste van deze avond. De voorzitter en ik zijn bezig met het opzetten van een food pairing met kaas voor die avond. De bedoeling is dat we een vijftal bieren gaan proeven waarbij een bepaalde kaas wordt geserveerd. We laten jullie die proeven en jullie mogen vertellen wat jullie van de betreffende combinatie vinden. Een aantal bestuursleden zullen elk de bijbehorende kaas presenteren. Verder zullen we nog zorgdragen voor een klein buffet, zodat er niet met een lege maag naar huis gegaan behoeft te worden.

Volgend jaar

Voor 2015 is het bestuur bezig om de programmering op te zetten. Het lijkt erop dat we dit voor de eerste helft van 2015 al aardig voor elkaar hebben. Adri Otte van brouwerij het Witte Paard, maker van het brouwprogramma ‘Brouwhulp’ en auteur van het boek ‘H₂O, Verander water in bier’ heeft toegezegd zijn medewerking aan een clubavond te verlenen. Dat zal waarschijnlijk op de clubavond van april gaan plaatsvinden. Verder zijn we door Michiel Ordeman (Jopen brouwerij) uitgenodigd om een clubavond op locatie te houden bij Jopenbier in het nieuwe complex in de Waarderpolder te Haarlem. Ook hebben we begin 2015 een Engelstalige spreker, Ron Pattinson die wat over speciale bieren komt vertellen. Kortom variatie genoeg voor de eerste helft van 2015.

Namens het bestuur wil ik een ieder alvast hele fijne feestdagen toewensen en een goed 2015. Dat er in het nieuwe jaar maar weer veel mooie bieren gebrouwen mogen worden en bij het ONK weer eens een tWortWatter op het erepodium te zien is.

Als je het hele jaar lief bent geweest zit je nu te genieten van je, van de Sint gekregen, lekkere bieren. Zo niet dan kruip je nu waarschijnlijk ergens in het Spaanse achterland rond met een enorme dorst en nog een vage notie van het lachende gezicht van een grote zwarte man uit de zak van Sinterklaas. Of je dan nog aan brouwen toekomt moet je dan nog maar afwachten.

Voor de blije thuisblijvers volgt hier de lijst met komende brouw pakketten. Er is wel stiekem een kleine wijziging tussen geslopen en wel in april.

Alle pakketten worden geleverd met een giststarter.

Aanbieding

Tevens willen we in december graag van onze hopvoorraad af. We bieden daarom een beperkte selectie aan voor de Van der Kooy prijs en geven daarop 25% korting. De hoppen zijn van dit jaar en koel bewaard. Op de 't Wort Wat! inkoop site staat de lijst en die geeft de aantallen en soorten weer. Hier geldt op=op, weg=pech en wie het eerst komt die het eerst hop bekomt. Natuurlijk kun je ook mout bestellen in december maar dit wordt voor de gewone prijs aangeboden.

Bestellen kan gewoon via het inloggen op de site van 't Wort Wat! (ga naar voor leden/inkoop) en voor de betaling krijg je dan later een mailtje zodat je het verschuldigde bedrag fijn kan overmaken. De laatste besteldag per maand wordt op de site vermeld. Ophalen van de spullenboel is bijna altijd aan het begin van de clubavond. Wij bestellen overigens hoofdzakelijk bij Van der Kooy Jubbega, zie daarvoor: http://www.vanderkooyjubbega.nl/

Vragen en opmerkingen naar:  inkoop@twortwat.nl 

(vermeld indien mogelijk je bestelnummer)

Groeten,

De inkoopcommissie (Stefan en Michael)

PS

Het recept van januari: het Fransaizonnetje

Algemene receptgegevens

Ingrediënten

Maisch schema

(dus geen 72°C)

Deze week een biertje gebrouwen en na afloop had ik wat tijd over. Dan gaan je gedachten je hele brouwproces langs. Zo viel mijn oog op mijn hevelfilter. Dit hevelfilter gebruik ik reeds jaren. Na ieder gebruik spoel ik deze goed door met heet water en laat hem goed drogen. So far so good. Wel ben ik niet erg tevreden over mijn bieren, soms goed en soms vallen de resultaten me toch wel wat tegen.

Enig bestudering van mijn filter maakte duidelijk dat er moutdeeltjes achterbleven in de koperen buis. Deze deeltjes bleven haken achter de zaagsneden die in het koper was gemaakt. Aan de binnenzijde van de buis is dat tamelijk ruw. Hoewel het een klusje is toch maar alle verbindingen losgemaakt en alle buis stukjes uit elkaar gehaald. Wat ik toen aantrof, daar schrok ik toch wel even van. De knelfitting sluit niet overal goed aan en daar hoopt zich allerlei narigheid op. Met een pijpenragertje de buisjes door geraagd, ook daar werd ik niet vrolijk van wat er uitkwam. Een sterke oplossing van dunne bleek met gootsteenontstopper gemaakt. Hier heb ik alles een nacht in laten weken. Na alles goed uitgespoeld te hebben, het filter weer in elkaar gezet.

Samengevat: Het hevelfilter alleen maar naspoelen met heet water is onvoldoende. Demonteren en goed ontsmetten is een absolute noodzaak.

Geschiedenis van Bier Stijlen 6:  Russian Imperial stout

Dit is een van mijn favoriete bieren om te drinken tijdens de winter en ook om voor jaren te bewaren in mijn bierkelder. De Molen R.I.S. bieren heeft een THT datum van 25 jaar! De Molen en Emelisse hebben ook hun RIS bieren zes maanden laten rijpen op whiskey vaten.

Imperial stout/Russian imperial stout/Imperial Russian stout, is een sterke stout die voor het eerst in de 18de eeuw door Thrale's brouwerij in Londen werd gebrouwen. Peter de Groot werd verliefd op stout bieren tijdens zijn bezoek aan Engeland in 1698. Hij vroeg of er wat van kon worden geëxporteerd naar het Russische hof in St Petersburg. Door de lange reis per boot kwam het bier bedorven aan. Dus het volgende brouwsel was hoger in alcohol en had ook meer hop toegevoegd gekregen om de zeereis te overleven. Het werd een sensatie in Rusland.

Het heeft een alcoholpercentage van 9% en hoger.

Hier zijn wat recepten d:recepten#a_Imperial Russian Stout 

Oh, oh Den Haag!

Zoals jullie weten, heb ik mijn eigen bierwinkel in Den Haag. Ik kan leveren aan de clubavonden. Stuur mij jouw e-mail adres en ik zal een prijslijst doorsturen.

75% van de bieren in mijn winkel zijn Nederlands bieren. Als jij jouw eigen commerciële bier hebt gebrouwen dan laat mij het weten en waarschijnlijk kan ik het in de winkel verkopen. Stuur mij een prijslijst en neem wat mee naar een clubavond.

Alweer december, de laatste avond van onze club in aantocht. Dan is het hele 20-jarige bestaan alweer bijna verleden tijd en hop, op naar de 25.

Maar daarvoor is meer nodig dan een flink leden aantal. Die kunnen er hoogstens voor zorgen dat we met z’n allen door de vloer van het clubhuis gaan als er weer eens zo’n gave avond komt als de laatste in november. Nee, dan hebben we ook enthousiaste medewerkers nodig, die af en toe wat taken vervullen.

En als u dat wellicht nog niet weet: dat kan makkelijk vanuit de luie stoel, achter uw PC. Hoe, denkt u dan? U schrijft gewoon een stukje in ons clubblad. Makkelijk toch?

Niet alleen kun u dan tot in de eeuwigheid gelezen, geciteerd, nagevolgd en/of gedownload worden, maar u kunt er ook een prijs mee winnen. Ook dit jaar krijgt weer iemand het Gouden Toetsenbord uitgereikt. Iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt door leuke stukjes te schrijven voor ons clubblad. Dus wees aanwezig op die laatste avond.

En dit wordt een mooi en nieuw voornemen voor 2015: U pakt voor ons de pen.  Het kan gaan over een leuk recept, een clubavond, een brouwdag (we hebben er net weer een gehad waar we uit de nodige grondstoffen een mooie black IPA gaan verkrijgen, en daar gaat vast iemand over schrijven!), een technisch brouw detail, een boek, het maakt niet zo uit, als het maar iets met bier te maken heeft. Wij als media commissie zien uw schrijven gaarne tegemoet.

Proost!

Hop is een belangrijk bestanddeel van bier. Als je je erin gaat verdiepen kom je erachter dat er enorm veel informatie over te vinden is. In dit stukje wil ik proberen de belangrijkste gegevens, die relevant zijn bij het bierbrouwen, kort samen te vatten.

Hop is een kruid. Bestanddelen uit de hop die invloed op het bier hebben zijn de hopharsen, etherische oliën en looistoffen.

Hopharsen zijn te verdelen in alfazuren en bètazuren. De alfa- en bètazuren worden tijdens het koken omgezet van zuren naar bitterstoffen (isomeriseren). Met name de alfazuren geven bitterheid aan het bier. De invloed van bètazuren is minder groot. Bètazuren lossen bijna niet op in water. Het effect van alfazuur is met behulp van een brouwplanner makkelijk te berekenen.

Etherische oliën zijn te verdelen in caryofylleen, humuleen, farneseen en myrceen. Dit zijn allen terpenen (vluchtige koolwaterstoffen). Deze oliën geven aroma aan het bier. Het effect van etherische oliën is op dit moment eigenlijk alleen proefondervindelijk te bepalen. Bij Proefbrouwerij Lochristi wordt hier momenteel onderzoek naar gedaan. Er is dus nog geen richtlijn waarmee je de exacte invloed van de etherische oliën op je bier kunt berekenen.

Karakteristieken van de etherische oliën:

Bovenstaande stoffen zijn onderhevig aan oxidatie. Aromahoppen moeten daarom ook zo koel en luchtdicht mogelijk bewaard worden. De stoffen zijn vluchtig (houdt hiermee ook rekening bij het afvullen). Ook na het bottelen vervallen deze stoffen langzaam. Na verloop van tijd ben je het aroma dus kwijt.

Op onze site van ’t Wort Wat staan diverse artikelen die dieper ingaan op hop en de invloed hiervan op het bier. Bekijk vooral eens de oudere artikelen. Zo zijn er in 1999 al een aantal mooie artikelen over hop geschreven.

Link: https://www.twortwat.nl/artikelen

Het is zaterdagochtend na de clubavond als ik aankom in de grote schuur van de familie Van Duijvenvoorde. Het gonst er al van de activiteiten. Mannen en vrouwen die ingrediënten verzamelen die door Stefan en Wim worden afgewogen en uitgedeeld, schrootmolens die al draaien, mensen die hun recept bestuderen, het opzetten van allerlei soorten brouwinstallaties, en ja, uit sommige ketels ontsnapt er al waterdamp. ‘It giet oan’ (het is begonnen) zoals men dat in Friesland zegt als de eerste schaatsers aan de Elfstedentocht beginnen. Nu, zo’n sfeertje proefde ik ook even na negen uur toen ik binnen kwam. Ik was er niet gekomen om te brouwen. Nee, ik zou foto’s maken en iemand van de brouwers volgen bij diens verrichtingen tijdens het brouwen. Ik had Frank Huitema op de clubavond van 28 november als gevraagd of hij hieraan zijn medewerking wilde verlenen. Zo het werd dus Frank die op het moment dat ik arriveerde net zou gaan schroten.

Frank is 39 jaar oud, getrouwd en vader van twee kinderen. Op mijn vraag hoe hij tot het brouwen gekomen was antwoordde hij dat hij geïnteresseerd was in het technisch proeven van bieren. Om dit te ondersteunen wilde hij ook wel eens weten hoe het brouwproces in elkaar steekt. Maar het brouwen van bier was in eerste instantie niet zijn hoofddoel. Hij heeft in het vroege voorjaar van 2011 een cursus bierbrouwen bij 't Wort Wat gevolgd en is sinds die tijd ook lid van onze vereniging. Inmiddels is Frank de temperatuur van zijn beslag aan het meten tijdens het opwarmen van de maisch. “Maar het brouwen leek toch heel leuk te zijn, en ik ben het tot heden blijven doen”, zo vervolgt Frank zijn verhaal.

Vandaag wordt er een ‘Black IPA’ gebrouwen en Frank loopt nu even weg om de donkere Carafamout te gaan schroten. De ketel met zo'n 12 liter maisch zit in de hooikist. Frank splitst de hoeveelheid Carafamout in twee delen. Een derde voegt hij toe bij de ruststap van 72 °C. Twee derde wordt pas toegevoegd bij de stap van 78 °C. Bij deze mout gaat het enkel om de kleuring van het bier. Hierna prepareert Frank zijn hevelfilter voor gebruik. Hij heeft het hevelfilter zelf gemaakt. Van zacht uitgegloeid koperen pijp heeft hij dit filter vervaardigd. Spiraalsgewijs is het gebogen en middels een koppelstuk ietwat rond naar boven afgewerkt om er een slang aan te kunnen bevestigen. Hij heeft met een fijne haakse slijper er sleuven in geslepen. Een simpel maar effectief filter. Hoewel je het wel goed moet schoonmaken, want door het slijpen bevinden er zich nog wel wat bramen binnen in de pijp, aldus Frank.Dan pakt Frank een grijze geëmailleerde pan en begint met het vullen met water om zijn spoelwater te gaan maken. Ik vraag hem of hij thuis ook brouwt en of hij dan gebruik maakt van dezelfde installatie. “Ja,” antwoordt Frank. “Ik brouw thuis met deze installatie in de keuken. Groter kan ik het daarom niet maken. Maar het gaat mij niet zozeer om de hoeveelheid bier die ik maak, maar meer om de kwaliteit en de verscheidenheid van de bieren die ik maak. Ik brouw enkel maar in het winter seizoen en dan ongeveer drie keer een bier bij mij thuis en twee keer op een gezamenlijke brouwdag. Voordeel van het brouwen van kleinere hoeveelheden met een kleine installatie is dat je heel flexibel bent in het kiezen van plaats waar je brouwt.”

Het spoelwater wordt geroerd en van wat fosforzuur voorzien. “Ik zuur altijd aan”, vertrouwt Frank mij toe. Na gebruik te hebben gemaakt van twee stripjes, waarmee de pH waarde kan worden afgelezen, blijkt het spoelwater de juiste zuurgraad en temperatuur te hebben. Dan verdwijn de ketel met spoelwater in een grote stevige hoge kartonnen doos. Ik frons mijn wenkbrauwen (het moet toch iets met brouwen te maken hebben) en denk: “Waarom gaat het spoelwater in een doos?” Zoals blijkt heb ik het goed gezien. Een mooie hoge grote doos, maar dan wel van binnen bekleed met isolatiemateriaal en inwendig afsluitbaar met een houten deksel, ook geïsoleerd uitgevoerd. Je moet er maar opkomen! Heel simpel te maken en voor dit formaat brouwen heel praktisch.

Ik loop nog een rondje om wat foto’s te maken en zie daar Jim Warmerdam aan het brouwen. Een grote professionele ketel op krachtstroom, allerlei pompen, kranen, meetapparatuur, PLC, een telefoon, om misschien wel met te bellen, en allerlei snoeren en voelers. Jim ligt dan weer op zijn knieën en dan springt hij weer regelmatig om de ketel heen, draaiend aan kranen om het proces de baas te blijven. Een open hart operatie is hierbij vergeleken nog een simpele vertoning. Ik weet niet of het Jim gelukt is om er een mooi bier van te maken. Maar zoals onze voorzitter het altijd verwoordt, “het geeft niet hoe je het doet, het wordt altijd wel bier.”

Goed, terug bij Frank: hij begint zijn maisch te onderwerpen aan de jodiumproef. Deze pakt goed uit, en hij kan door naar de 78 ºC. Deze temperatuur wordt al spoedig bereikt en nu gaat ook tweede deel van de Carafa mout in het beslag voor een rust van zo’n vijf minuten, waarbij het hevelfilter al in de ketel gepositioneerd is. Als de vijf minuten verstreken zijn komt het moment van ‘doet ie het, of doet ie het niet’.

Frank zuigt het hevelfiter aan en al spoedig loopt er bijna zwarte wort de kookketel in. Nu, niet direct de kookketel in. In de kookketel staat een behoorlijk grote plastic maatbeker waarin het eerste verkregen wort loopt. Als deze maatbeker bijna vol zit, wordt de slang verlegd en stroomt het nu helder geworden wort de kookketel in. Het eerst verkregen wort, dat in de maatbeker was opgevangen, wordt terug gevoerd in de maischketel. Nu bevestigt Frank een plastic deksel die voorzien is van allerlei gaatje boven aan de maischketel. Hier overheen wordt het spoelwater uitgeschonken, zodat dit mooi verdeeld over het oppervlak van de maisch terecht komt. Dit spoelen gaat zo een tijdje door, tot het laatste spoelwater over de natte bostel gestrooid is. En als er geen wort meer door de slang komt is het proces van hevelen ten einde. Het wort wordt aan de kook gebracht. Wat er overblijft is de maischketel met daarin de bostel. Omdat de donkere Carafamout het laatst is toegevoegd, enkel om te trekken, ligt deze nog boven op de bostel. Het heeft het aanzien van vulkaanlandschap vlak na een eruptie. Maar goed, Frank moet er toch vanaf en de bostel wordt in de daarvoor klaar staande kruiwagens gegooid. Pan afwassen, ene pan in de andere geschoven en dit geheel weer in die praktische hooikist. Het geheel wordt dan in de auto geplaatst en dat scheelt weer werkruimte. Inmiddels hoor ik bij de cursisten al de eerste flesjes bier geopend worden. Er wordt geproefd en beschreven welke smaakindrukken er worden opgedaan.

Terug bij de kookketel zien we de damp al opstijgen. Het wort kookt inmiddels en de eerste hopgift wordt toegevoegd. We praten nog wat, ik loop nog een rondje om wat foto’s te maken, als daarna nog twee keer een hopgift aan het kokende wort wordt toegevoegd. Na dik een uur koken wordt het tijd om te kijken of er geheveld en gekoeld kan worden. Dit blijkt het geval. Dankzij de sterk verbeterde verdeling van waterpunten, kunnen nu meerdere brouwers tegelijk koelen. Nu, daar staat inmiddels het resultaat in een mooi wit vat met oranje deksel klaar om mee naar huis te gaan. Wordt het ook een koninklijk bier? Afwachten maar!

Samengevat: Frank brouwt met een simpele kleine installatie. Flexibiliteit met betrekking tot de plaats waar gebrouwen kan worden is voor Frank belangrijk. De brouwactiviteiten van Frank vinden hoofdzakelijk in de wintermaanden plaats. Het gaat niet zozeer om grote hoeveelheden bier, maar meer om kwaliteit en verscheidenheid. Met uiterst simpele materialen is het mogelijk om een goed bier te brouwen. De Hooikist versie 1.0 was hiervan een mooi voorbeeld. Een leuke ervaring!

Frank, bedankt dat je me hebt meegenomen in je activiteiten om te komen tot deze Black IPA.

De laatste officiële clubavond voor de afsluiting van het jaar in december

Nog een keer maandbier en wel van de winnaar 2013: Kees de Roode met een maandpakket bier van begin dit jaar, Kriebel. Kees heeft de KEI met bloedend hart ingeleverd en wil hem echt nog een keer terug. Zo zie je maar dat je met een maandpakket een prima bier kunt brouwen, dankzij de inkoopcommissie die deze pakketten bedenkt samenstelt. Elke keer wat anders en voor elk wat wils.

Het beloofde een prima avond te worden met een goede opkomst ruim, 70 man/vrouw. Het maandbier hebben we er in een klein uurtje doorheen gejast. Als spreker hebben we deze avond een geuzensteker. De enige echte in Nederland!  En met een proeverij. Ik weet niet of veel van de leden liefhebber waren of nu nog zijn van geuze, lambiek en krieken. Je moet dat wel leren drinken en waarderen maar onze clubleden zijn op gebied van bier snelle leerlingen. We zagen dan ook heel weinig halfvolle proefglaasjes terugkomen en er zaten toch wel hele zure bieren tussen. Het waren mijn favoriete bieren in de jaren 60 en 70. Gelijk met theemiddagen, Hitweek, Provo en Apostel rosé uit een kruik. Het is daarna wat uit de mode geraakt maar ik denk er met plezier aan terug.

Ik hoop dat deze bieren de smaak en de punten van het maandbier niet hebben beïnvloed, dat was er heel snel doorheen. De punten zijn als volgt vergeven: Er zijn 35 wedstrijdformulieren ingeleverd. Er zat een kruid in het bier dat door een aantal mensen niet thuis was te brengen. Het was paradijszaad, wat je kon proeven achter in je keel. Het aantal punten gegeven 248,704 gedeeld door 35 formulieren is ruim 7,1. Een goed resultaat en te bereiken met een maandpakket. Dat zouden meer mensen moeten doen. Dank aan KEES de Roode namens alle keurders en proevers. We zien wel of het genoeg punten zijn. Ondertussen blijven we genieten van jullie Molenduyn bier.

Nog even een puzzeltje voor de kerst

A) 1/4-je in de keuken

B) Een vis die vliegt

C) Een schutter uit de kast

D) De crisis bestrijden met een ruiker

E) Met een k ervoor is het een raar persoon

Wie zijn deze vijf politieke figuren? Denk hierbij aan je belastingaangifte. Ik verloot een fles bier onder de goede inzenders. Oplossing vóór de komende clubavond van 19 december sturen aan: redactie@twortwat.nl

Dat was het weer, tot volgend keer.

Jullie uitbater

Een etiket op je bierfles is leuk maar je hebt er tweemaal werk van. Eerste keer om het etiket er op te plakken; de tweede maal als het er weer af moet. Je hebt er maar kort lol van en blijft zitten met veel werk. Er is een oplossing: een etiket op de dop van de fles. Na verwijderen van de dop is je fles na een paar keer omspoelen weer gereed voor gebruik. Bij onze inkoopcommissie kan je via de website etiketten bestellen. Dit is formaat A4 met daarop 88 ronde etiketten van Ø 20 mm. Bij Brouwmarkt in Almere kan je etiketten bestellen met 117 stuks op een A-4 vel van Ø 19 mm. Van beide etiket soorten staat een sjabloon op de onze website. Er zijn verschillende formaten, dus goed opletten welke je hebt.

Op het ronde etiket kan je voldoende informatie kwijt, de brouwers van Westvleteren doen het per slot van rekening al jaren zo. Ik zelf gebruikt vaak een leuk logo, type bier, alcoholpercentage, bottel- en brouwdatum. Eventueel kan je het EBC en EBU waarde ook vermelden maar dan past er geen logo meer op. Bijgaand een voorbeeld van het Word –document waar de etiketten in opgemaakt worden. Je maakt hem 1 maal en vervolgens kopieer je deze naar alle andere cellen. Let op de dat vakjes naast en onder het vak niet veranderen. Anders schuift alles op en zal het de laatste rij etiketten niet goed afgedrukt worden.

Ik gebruik voor het afdrukken een inkjet en dat gaat goed, ook al worden de flessen weleens wat nat. De leesbaarheid blijft goed. Maak voordat je afdrukt op het echte etiket een proefdruk op een normaal A4 vel. Deze houd je dan voor je etiket en kijkt tegen het licht in. Je kan dan goed zien of alles goed is uitgelijnd. Mocht dat niet zo zijn dan kan het helpen als je het etiketvel 180 graden draait. Je hebt dan een andere linker bovenhoek. Ook kan je nog de linker- of bovenmarge verschuiven als verdraaien van het vel niet helpt.

Noten

Sinds Kerst 2013 weten we natuurlijk al dat het eerstvolgende traditionele Nederlandse feest Sinterklaas 2014 is. Tijd zat gehad om ons goed voor te bereiden! Dus de gedichten op tijd klaar. De cadeautjes ruim op tijd in huis en een leuk papiertje eromheen. Dat kost natuurlijk geen enkele moeite, als je er maar vroeg genoeg bij bent.

Wat ik tot nu toe wel jammer vond van Sinterklaas, is dat dit traditioneel geen echt bierfeest is. Ik bedoel… het is een kinderfeest en die drinken nou eenmaal geen bier. Althans niet op die leeftijd al. Toch vind ik dat we er op de één of ander manier tóch een bierfeest van moeten maken. Maar hoe? Welke moeder accepteert dit nu? En ik denk dat ik daar iets op gevonden heb. Ik bedacht dat de biertjes dan maar thema biertjes moeten zijn.

Sinterklaas thema biertjes. Even denken… schimmelbier! Klinkt niet lekker, maar misschien kunnen we er wat mee. Hoewel ik zelf niet zo'n fan ben van schimmel. De enige schimmel die enigszins eetbaar is, is die voorkomt in schimmelkazen. En daar zitten best lekkere tussen. Maar ik ben beslist te laat begonnen om nog te proberen dat soort schimmels te isoleren en er een biertje mee te maken. Ik kom natuurlijk op schimmel vanwege het traditionele vervoermiddel van Sint Nicolaas en dan bedoel ik niet z'n boot. Maar om nou die witte schimmel in bier te gebruiken zie ik ook niet zo zitten.

Iets anders dus. Zwarte Piet bier dan. Kijk, de kleur is niet zo'n probleem, maar welke smaak is een Zwarte Piet eigenlijk? Ik weet het niet en om dan zomaar voor drop te gaan? Nou ja, kan wel natuurlijk. Het thema is oké en de smaak van drop zeker ook wel. En die smaak is nog makkelijk te maken ook. Beetje zoethout, hint van laurier, beetje salmiak… Dus waarom niet? Nou simpel eigenlijk. Er is de laatste tijd zó veel te doen geweest om het zwart in Zwarte Piet, dat ik me er niet aan waag. Voor je het weet wordt al ons zwart gekleurde bier uit de schappen gehaald en dat wil ik niet op mijn geweten hebben. En als je net bedacht hebt wat voor smaak Zwarte Piet zou kunnen hebben, komen ze aanzetten met Blauwe Piet.

Effe verder denken mensen. Stafbier dan. Lijkt me niet. Mijterbier? Of Roebier? Stoombootbier? Nee, die zie ik allemaal even niet zitten. Dan maar even kijken naar de traditionele lekkernijen en wat hebben we dan? Suikergoed, taai-taai, kruid— en pepernoten, marsepein, chocolade, schuimpjes en ander strooigoed… —bier. Daar moet toch wel wat mee te doen zijn? Ik ben niet echt gek op zoet. Dus voor mij geen suikergoedbier. Kruidnoten vind ik eigenlijk ook wel heel zoet, hoewel de smaak waarschijnlijk redelijk makkelijk te maken is. Het gekke is dat ik marsepein dan juist wel weer erg lekker vind. Nou zitten daar natuurlijk amandelen in en dat is een vorm van noten. Noten zijn altijd goed!

Dus ik ben gegaan voor het Notenbier. Althans Pepernotenbier. Geen kruidnoten in ieder geval. Echte pepernoten worden ze op internet genoemd, als je op zoek gaat naar recepten. En ik ben op zoek geweest, want ik moest weten wat ze daar in stoppen. Men zegt wel dat het brokken (ongepopte) taai-taai zijn. Over de ingrediënten: ik kwam op het volgende:

• stroop of honing
• koekkruiden
• anijszaad
• mogelijk basterdsuiker

Dus ik ben aan de slag gegaan en heb een enorm lekker Echte Pepernoten bier ontwikkeld. Ik zeg enorm lekker, maar dat is puur gebaseerd op mijn eigen smaak natuurlijk. Dat was afgelopen zomer al! Daarna ben ik de lokale horeca en drankwinkels afgegaan en heb een proefavond georganiseerd. Om het verhaal compleet te maken en om de mensen in de stemming te krijgen, heb ik ook nog een marsepeinen varken en een paar kilo echte pepernoten en kruidnoten gemaakt. Kostte wel een aantal keer bakken voor ik dat allemaal goed had, zeg! Maar… mijn eigen Echte Pepernotenbier viel ook in de smaak bij onze plaatselijke horeca en zeker ook bij de mensen van de drankwinkels. Het gevolg is dat ik dit jaar voor het eerst wat verdien aan Sinterklaas! Ik heb in totaal zo'n 500 liter bier gesleten en heb mijn doel, in ieder geval thuis, bereikt: Sinterklaas is dit jaar een echt bierfeest! En zelfs na aftrek van alle cadeautjes houd ik nog wat geld aan over!

Proost en… neem nog een nootje!