Biersommelier, wat is dat nu weer? Hij is het equivalent van de wijnsommelier. Hij kwam breed ter sprake tijdens de Pint conferentie 'Bier aan tafel' op 24 oktober. Hij adviseert de restaurantbezoeker over  bier bij het eten. In Duitsland is er een opleiding voor. Ook in België kan je er voor worden opgeleid; in Nederland is er nog geen opleiding voor. In maar weinig restaurants heb je een sommelier. Vaak wordt de huiswijn van het restaurant genomen. De kennis van de beschikbare wijnen is beperkt. Dit is nog minder met de bieren. Men weet wat pils is maar daarnaast niets meer. Deze week was ik in een restaurant. Bij de vraag welk bier ze naast het pils hadden werd een Hoegaarden genoemd. Bij de vraag welke moest men eerst kijken, bleek het een Witte Trappist te zijn. "Maar dat is toch hetzelfde?" Ze serveerde het met een schijfje citroen. Er is nog veel werk voor een biersommelier. Ik vrees echter dat je deze in maar weinig restaurants zal zien, ook in de toekomst.

Het jaar begint alweer aardig ten einde te lopen en er staan voor dit jaar nog maar twee activiteiten op de agenda, te weten de clubkampioenschappen en het kerstdiner. Het kerstdiner biedt je de kans om eens een keer samen met je partner naar de club te komen om te genieten van een 'ouderwets' Kerstdiner bestaande uit een menu van 4 gangen met bier d'r in en d'r bij.

Op het moment van schrijven moet de gezamenlijke brouwdag nog plaats vinden, waar weer een groep van brouwcursisten hun (waarschijnlijk) eerste brouwsel gaan maken, dat nu tijdens het lezen van dit clubblad staat te vergisten om op 30 januari te worden gebotteld.

Afgelopen clubavond

Al was het de afgelopen clubavond wat krap in de bar op de begane grond van de Boerderij, het was toch een zeer geslaagde avond. De zolderverdieping van de boerderij was niet beschikbaar maar we konden gelukkig uitwijken naar de kleinere ruimte beneden. Veel ruimte voor een presentatie was er niet maar het lukte Jan-Willem Fukkink toch om met behulp van een beamer en een webcam een duidelijke presentatie te geven over een aantal resultaten van de kruidencommissie. Tevens was er een praktisch gedeelte waar je je eigen bier kon samenstellen met behulp van een groot aantal kruidenextracten op basis van alcohol. Hoewel het me in eerste instantie niet zo smakelijk leek heb ik mij door Jan-Willem over laten halen om een bier te mengen met een extract van gember samen met een extract van peper en dat smaakte toch boven verwachting!

Het bier van de tap was het bier dat door Menno Klaassen en brouwmaat Marco op ambachtelijke wijze gebrouwen was op het ONK. Op ambachtelijke wijze wil zeggen: boven een houtvuur en zonder gebruik van thermometer en een klok of timer. Het bier is later te gisten gezet in de achtertuin. Helaas had het bier een klein zuurtje opgelopen maar anders zou het, denk ik, een prima drinkend bier geweest zijn; ook de houtgeur was nog licht te proeven en ruiken.

Komende clubavond

28 november staat het clubkampioenschap klasse B en D weer op het programma. Op deze avond ben je in de gelegenheid om deel te nemen aan de proeftafels en het resultaat van je collega-brouwers te proeven en te kunnen beoordelen. Dit proeven levert meestal leerzame discussies op over de goede en slechte eigenschappen van het bier en hoe te komen tot betere bieren. Dus ben je in de gelegenheid, komt allen proeven!

Door Gerrit, Arjen en Ronald

Er is een tijd van komen, er is een tijd van gaan…

Met heel veel plezier hebben wij vier jaar geleden het stokje van de vorige Inkoop-commissie overgenomen. We hebben in die tijd met veel enthousiasme jullie bestellingen gemaakt, wel eens wat vergeten… en heel veel pakketten mogen maken. Een snelle optelsom levert ons de volgende statistieken op van de afgelopen vier jaar:

• 28 maal een pakket van de maand
• 324 pakketten, 8.410 liter bier, 2.088 kilo mout, 47 kilo suiker, 29 kilo hop
• Ca. €13.000 euro verkocht in ons winkeltje

Maar ik schreef het al, er is ook een tijd van gaan. Ar en ik missen momenteel de tijd en mede daardoor ook het enthousiasme om door te gaan met de Inkoop-commissie. Ar is tuincommissaris op de volkstuin vereniging, heeft daar heel erg veel lol in, maar het kost ook veel tijd. Ikzelf ben, naast iets te veel tijd voor het werk, ook veel tijd en energie kwijt in Alpe d’HuZes (zie www.opgevenisgeenoptie.nl).

Jullie hebben het vast wel gemerkt aan het ontbreken van stukjes in het clubblad en pakketten de afgelopen maanden; na de zomer is het niet meer gelukt. En dat is jammer! We hebben daarom besloten per 1 januari 2009 graag het stokje aan een ander enthousiast team over te dragen. We kunnen jullie garanderen dat het erg leuk en dankbaar is om te doen!

Dus: aarzel niet en geef jezelf bij ons of Jan-Willem Fukkink op voor de Inkoop-commissie! Mocht je eerst willen weten waar je aan begint, bel gerust (06-51225710)!

Als afsluiter van dit jaar en dus ook voor ons, ons laatste pakket: een hartverwarmende dubbele tarwe tripel.

Pakket November 2008:

Dubbele Tarwe Tripel

Ingrediënten

Maischwater: 12  liter aanzuren tot een zuurgraad van 5,4.

Maischschema

Naar aanleiding van het onderwerp 'bottelen & zo' op de clubavond van vrijdag 26 september, zijn er wat reacties van enige collegae brouwers gekomen met het verzoek of ik een tekening kon maken van de door mij in elkaar geknutselde flessenspoeler. Dus ben ik opgetogen aan het tekenen geslagen met als resultaat de bijgaande tekening. Hopelijk duidelijk genoeg om het apparaat na te kunnen maken.  

Succes, Hans 

Het geheel in elkaar solderen volgens de tekening. De 2 gearceerde stukjes zijn de 15 mm pijp die door het midden zijn gezaagd en onder de bochten zijn gesoldeerd om het geheel wat stabieler te maken.  De spuitmondjes zijn gemaakt door de 24 cm pijpjes aan 1 kant met een waterpomptang plat te knijpen tot er een smal spleetje overblijft waar het water met kracht uitspuit. Op de bovenkant zijn nog drie zijgroeven gevijld om het water gericht te sturen. Voor het spuitpistool is een metalen exemplaar gebruikt.

Het was een bijzondere clubavond. Allereerst de locatie. We moesten uitwijken naar de bar beneden in De Boerderij, omdat er de volgende dag een speelgoedbeurs zou worden gehouden op de eerste etage. Een (te) kleine ruimte.

Een andere bijzonderheid was het maandbier. Het was het bier dat door Menno en Marco was gebrouwen op het ONK in het Archeon. Het bier smaakte ook naar de oude tijden. In de Middeleeuwen kreeg de waard een flinke straf als hij zuur bier schonk, soms werd hij erin ondergedompeld. Ik weet niet welke straf Menno zou hebben gekregen, maar hij komt niet in aanmerking voor de kei.

Het onderwerp van de avond was kruiden en bier, een uitvloeisel van de oprichting van de Kruidencommissie. Welke kruiden kan je in bier gebruiken en in welke hoeveelheden? Jan-Willem ging in op het maken van kruidentincturen. Hij had ook een aantal tincturen gemaakt. Geproefd werden een vijftal kruidentincturen toegevoegd aan een neutraal bier. Duidelijk was in elk geval dat je heel voorzichtig moet zijn met de hoeveelheid, al snel overheerst een kruid. Je zou een kruidentinctuur of een kruidenthee na de hoofdgisting kunnen toevoegen. Het is dan goed te doseren.

Het gebruik van de hoeveelheid kruid kwam ook nog tot uiting door een experiment met gagel, in twee sterktes. Ook hier kwam naar voren dat je teveel kan geven.

Al met al een leerzame en gezellige avond rondom bier en kruid.

Met een artikel van Jacques Bertens in het clubblad van oktober 2007 werd het startsein gegeven voor een nieuwe thema-commissie. Na een aantal technische thema's werd het tijd om iets met ingrediënten te gaan doen, om precies te zijn met kruiden. De meesten van jullie hebben bij het brouwen wel eens kruiden gebruikt, zoals koriander, steranijs of zoethout. Maar er zijn veel meer kruiden die een interessante toevoeging kunnen vormen voor een mooi bier.

De oproep om deel te nemen aan de commissie leverde veel respons op, en zo kon de Kruiden-commissie aan de slag met de volgende leden: Lorenzo Beltrán, Erik Bouman, Bas Hartog, Nico Mes, Louis van Velthoven, Ed Verhoeven, Jan Wurpel, en Jan-Willem Fukkink. Tijdens de oprichtingsvergadering werd al duidelijk dat we met onderwerp 'kruiden' heel veel kanten op konden. Besloten werd om drie initiatieven te ontplooien:

met als einddoel een presentatie en degustatie van de resultaten op één of meer clubavonden in 2008 en 2009.

Dit artikel gaat over de resultaten van het derde initiatief ('extracten') en de presentatie daarvan tijdens de clubavond van oktober 2008.

Aanleiding
De directe aanleiding voor mij om iets met extracten te gaan doen, was de gezamenlijke brouwdag in februari 2008 in de Jopen-kerk in Haarlem. De opdracht aan de brouwers was toen om een 'hot & spicy' bier te brouwen op basis van een recept voor een blond bier. Uit de resultaten zou een jury het beste bier kiezen, en van dat recept zou vervolgens 4000 liter Stripbier gebrouwen worden. Winaar van die brouwwedstrijd werd Lorenzo Beltrán, die Madame Jeanette-pepers tijdens het koken had toegevoegd.

Zelf had ik geen enkele ervaring met het gebruik van pepers in bier, en kon daarover ook vrijwel geen informatie kon vinden. Het leek me dus een hachelijke onderneming om 'zo maar' wat peper toe te voegen 'ergens' in het brouwproces. Welke peper dan? En hoeveel? En wanneer?

Je kunt een kruid op verschillende momenten tijdens het proces toevoegen: bij het maischen, bij het koken, bij de vergisting, bij het bottelen, en bij het inschenken. 'Bij het koken' is wel het gebruikelijkste moment, maar hop bijvoorbeeld wordt ook geregeld tijdens de vergisting toegevoegd ('dry hopping'). Om veel variaties uit te kunnen proberen is 'bij het inschenken' erg geschikt. Je neemt één neutraal basisbier en voegt verschillende kruiden in diverse hoeveelheden toe. Daarna kun je je meest geslaagde resultaat gaan 'terugrekenen' naar de voorliggende stappen in het proces. Dat is natuurlijk geen inkoppertje, maar je weet wel alvast hoe je gewenste eindresultaat smaakt. Een ander voordeel is dat je met weinig moeite ook combinaties van kruiden in diverse verhoudingen kunt uitproberen.

Terzijde: in dit artikel gebruik ik 'peper' en 'kruid' door elkaar. Strikt genomen is peper natuurlijk geen kruid maar een specerij. Voor de beschreven extract-methode maakt dat echter niets uit. Je kunt daarmee elke gewenste ingrediënt toevoegen aan je bier.

Tijdens een proefavond met André van der Zee en Hans Kamerman hebben we uit twaalf verschillende pepers (uit heel de wereld) de beste gekozen: een Tasmaanse peper (ofwel Australische Bergpeper). Die heb ik 'teruggerekend' naar de stap 'bij het bottelen' (dus toegevoegd bij het bottelen van het basisbier) en ingezonden voor de Stripbier-wedstrijd met een finaleplaats (laatste drie) als resultaat. De pepers had ik overigens aangeschaft op Internet bij Thieme's Gewürz-Bazar (http://www.gewuerz-bazar.de).

Extract
De vorm waarin je een kruid toevoegt is natuurlijk ook van belang. Je kunt het 'in zijn geheel' toevoegen, maar ook vermalen en dan het gruis of poeder toevoegen. Om nauwkeurig te kunnen doseren leek een vloeistof mij handiger. Oplossen van kruiden in heet water (thee) is vrij gebruikelijk. Je krijgt dan een goede indruk van de geur en smaak. Nadeel is wel dat je een thee niet lang kunt bewaren. Mijn opzet was om een extractenbank op te bouwen, die je dan over langere tijd kunt gebruiken. Daarom heb ik gekozen om een extract te maken met alchohol. Bijkomend voordeel van alcohol is dat het een desinfecterende werking heeft, zodat je je kruiden verder niet hoeft te 'reinigen'.

Alcohol
Brouwmeester Chris (van de Jopen-brouwerij) was zo vriendelijk om een paar liter alcohol van 96% ter beschikking te stellen. Dat leek me wel erg sterk en daarom heb ik steeds een 1:1 verdunning gebruikt met leidingwater, dus 48% alcohol. Tijdens de presentatie op de clubavond werd al gesuggereerd om een veel lager percentage te gebruiken, omdat je dan minder ongewenste stoffen extraheert. Bovendien voeg je dan netto minder alchohol toe tijdens het doseren van het extract, zodat dat minder invloed heeft op de smaak.

In het vervolg wil ik mijn extracten maken met 6% alcohol. Bij een lager alcholpercentage moet je het extract wel langer laten trekken, maar dat lijkt me geen probleem. Ik heb daar nu ook twee tot drie weken voor uitgetrokken en dat zou voldoende moeten zijn. Bovenstaande biedt natuurlijk een mooie aanleiding voor een vervolgexperiment: een extract met 48% alcohol vergelijken met een extract van 6%, en een extract van een week oud vergelijken met een extract van twee maanden oud.

De benodigde alcohol kun je natuurlijk ook gewoon halen bij de slijterij. Neem dan bijvoorbeeld wodka of inmaakbrandewijn.



Malen of kneuzen
Om de kruiden fijn te malen maak ik gebruik van een kleine koffiemolen (Bestron DMAW371, Kijkshop, € 16,99). Dat apparaat heb ik jaren geleden al eens aangeschaft om bijvoorbeeld chocomout te malen [dan hoef je je schrootmolen niet steeds op 'extra fijn' in te stellen ;-)]. De koffiemolen heeft bovenop een reservoir met daarin een snel ronddraaiend mes. Tijdens de presentatie werd gesuggereerd dat door het snelle ronddraaien een ongewenste warmte-ontwikkeling zou kunnen ontstaan in het ingrediënt. Als je daar beducht voor bent kun je natuurlijk ook een vijzel gebruiken. Let dan wel goed op hoe fijn je maalt, want dat moet je kunnen reproduceren als je je extract later opnieuw wilt maken. Dat geldt overigens voor alle handelingen, dus vooral alles nauwkeurig opschrijven voor later.

Nauwkeurig
Het afwegen van de kruiden gaat op 1 gram nauwkeurig. De kleine weegschaal die ik daarvoor heb gebruikt, is eigenlijk niet nauwkeurig genoeg. Recent heb ik daarom een pocketweegschaal gekocht, die op 0,01 gram nauwkeurig weegt. Die nauwkeurigheid neem ik met een korreltje zout, maar hij zal voor het afwegen van grammen wel nauwkeurig genoeg zijn. De pocketweegschaal kost € 13,49 en is te koop bij de Detectorshop  (http://www.detectorshop.nl/weegschalen/pocketweegschaal111001gram1honderstegram.php).

Even meerekenen: voor de meeste extracten heb ik 10 gram poeder opgelost in 50 ml vloeistof. Daarvan was 1 ml vaak meer dan voldoende voor een proefglas. Je praat dan over een dosering van 0,1 tot 0,2 gram per glas. Dat is in de praktijk niet werkbaar, vandaar dus de keuze voor het oplossen in een vloeistof.

Vers of gedroogd
Qua geur en smaak zijn verse kruiden natuurlijk onvergelijkbaar met gedroogde kruiden. Als je aan verse kruiden kunt komen, lijkt me dat zeker aan te raden. Je moet er wel rekening mee houden dat de 'kracht' bij verse kruiden meer kan variëren, waardoor het lastiger wordt om hetzelfde extract later precies opnieuw te maken. Zelf heb ik alleen gebruik gemaakt van gedroogde kruiden: vanwege het gemak, de reproduceerbaarheid, en omdat sommige exotische ingrediënten niet vers te krijgen zijn (pepers van vijf verschillende continenten). Bij een gedroogde ingrediënt is zelf malen natuurlijk weer te prefereren boven voorgemalen poeder.



Bewaren
Voor het bewaren van de extracten heb ik kleine beugelflesjes gekocht bij Dille & Kamille (http://www.dille-kamille.nl/). Die zijn in diverse maten verkrijgbaar. De kleinste zijn 50 ml (voor eerste probeersels), en ik heb ook flessen van 200 ml (voor bewezen extracten). Belangrijkste voordeel van een beugelfles is natuurlijk dat je 'm steeds opnieuw kunt openen en sluiten als je een klein beetje extract nodig hebt. Een doorzichtige fles is weer handiger dan een gekleurde, zodat je kunt zien hoeveel extract-vloeistof je nog hebt boven het sediment (de niet-opgeloste delen).

Om het helemaal af te maken heb ik bij de boekhandel een velletje met kleine, ronde, gekleurde stickertjes gehaald. Die gebruiken jullie nu misschien al om je zelfgebottelde bieren te markeren. Even een code er op schrijven en netjes noteren wat er in het flesje zit.

Zelf proberen
Voor de clubavond had ik extracten gemaakt van korianderzaad, jeneverbessen, oregano (biologisch), mintblaadjes, en gemberwortel. Allemaal afkomstig uit het kruidenrek van de lokale supermarkt. Daarnaast had ik een combinatie gemaakt van mijn twee favoriete pepers: Tasmaans (Australië) en Paradijskernen (Ghana). Als basisbier had ik Stripbier Blond (#84, gezamenlijke brouwdag 16-02-2008) en Chiswick Bitter (#86, gezamenlijke brouwdag 03-05-2008) meegebracht, maar je kon natuurlijk ook een bier bij de bar bestellen en dat gebruiken voor het experiment. Voor het doseren waren 1 ml-spuitjes beschikbaar (waarvoor dank, André!).

De dosering van 1 ml in een proefglaasje (en dan wat bier erbij) was voor een aantal kruiden te veel, dus die dosering kan makkelijk omlaag. Zelf had ik ter plekke een mix bedacht van 1 ml gemberwortel en 0,5 ml pepercombi en die rook en smaakte uitstekend.

Tenslotte
Mijn claim aan het begin van de avond om van een Euroshopper-bier met de juiste (geheime) combinatie van extracten een Westvleteren te maken heb ik niet kunnen waarmaken, maar dat was natuurlijk ook maar gekkigheid. Het bleek wel dat jullie enthousiast waren over deze variant van het maken van je eigen, unieke bieren. Wellicht heb ik jullie kunnen inspireren zelf ook eens aan de slag te gaan met deze extract-methode. Voor vragen, tips of adviezen ben ik natuurlijk altijd beschikbaar.

Tijdens de laatste clubavond van dit jaar, op vrijdag 19 december aanstaande, organiseren Wilma en Ria weer, zoals vanouds, een heerlijk vier-gangen Kerstdiner. Ieder lid is van harte welkom met zijn of haar partner. Het belooft ook dit jaar weer een uitbundig smikkelfestijn te worden, zo zullen de meest verfijnde ingrediënten worden gecombineerd met de beste bieren (bij de prijs inbegrepen) om onze smaakpapillen in extase te brengen. Dit alles voor dezelfde lage prijs als vorig jaar namelijk € 9,50 p.p.

Heb je interesse om dit culinaire spektakel bij te wonen? Maak dan het juiste bedrag over op Postbank-rekening 7228352,  ten name van  't Wort Wat  te Hoofddorp, onder vermelding van “kerst 2008” en je lidnummer. Om verwarring te voorkomen: 'Geld overmaken = aanmelden'. Je lidnummer is het 6-cijferige nummer, dat vermeld staat op het adreslabel van dit clubblad.

Tot ziens bij het kerstdiner!

Namens de clubhuiscommissie,

Cor Stoker

Het komt nogal eens voor dat je een recept hebt voor een bier, maar je hebt niet de hopsoort genoemd in het recept. Welke hop moet je nu gaan gebruiken. In Zymurgy kwam ik een lijst tegen die je hierbij kan helpen. De lijst is erg Amerikaans. Vele van de hopsoorten, zie je hier nauwelijks. Daarom heb ik me beperkt tot een aantal bij ons bekende hopsoorten. Bij de vervangingen zie je echter veel Amerikaanse hopsoorten vermeld.

Op internet kan je een dergelijke lijst vinden, opgesteld door Hans Aikema, op http://home.wanadoo.nl/jnaikema/vervangende_hopsoorten.htm.

Om maar met de deur in huis te vallen: André van der Zee en ikzelf (Jan-Willem Fukkink) gaan begin volgend jaar het bestuur van onze brouwclub verlaten. Voor ons beiden zit dan de derde termijn van twee jaar erop. Eigenlijk hebben we allebei geen dringende reden om te vertrekken, want we doen het bestuurswerk nog steeds met zeer veel plezier. We hebben echter allebei wel de overtuiging dat je op moet stappen vóór de routine er in sluipt en je niet meer voldoende energie kunt genereren voor vernieuwing en verbetering van de brouwclub. Dan wordt het tijd om plaats te maken voor nieuwe, enthousiaste bestuursleden.

En wat gaan André en ik dan doen? Het voordeel van op tijd stoppen is dat we nog meer dan voldoende inspiratie hebben om in één of meer commissies een actieve bijdrage te leveren. Voor André zijn dat momenteel de commissies voor de Gistcursus en de Gevorderdencursus. Zelf wil ik meer tijd gaan steken in de Brouwdemo- en de Publiciteit-commissie. Met name de laatste kan wel een oppepper gebruiken en ik heb daar wat leuke plannen voor. Daarnaast ga ik in 2009 het eerste lustrum van Leidsch Bier vieren met diverse activiteiten. We zullen dus zeker niet 'achter de geraniums wegkwijnen'.

Het selectieproces voor de twee nieuwe bestuursleden is inmiddels gestart. Ernst, Walter en Cor zullen de komende periode kandidaten gaan benaderen, die zij geschikt achten om het team te komen versterken. Maar niets staat jullie natuurlijk in de weg om zelf eens na te denken over een rol als bestuurslid van onze mooie brouwclub.

Wat kun je verwachten als bestuurslid? Dat je mede de koers bepaalt van een enthousiaste, gezellige brouwclub die bruist van energie en initiatieven. Een brouwclub waarbij 30 tot 40 leden hun steentje bijdragen in de diverse commissies. Dat is bijna éénderde van de leden en vergeleken met andere verenigingen (brouw- en anderszins) bovenmatig veel. Een brouwclub waarbij elke maand 50 tot 60 leden de clubavond bezoeken, en daar graag kennis en ervaring uitwisselen, en ook gezellig samen genieten van een speciaalbiertje. Een brouwclub die nog elk jaar netto groeit met 5 tot 10 nieuwe leden, die binnen korte tijd hun weg vinden binnen de brouwclub en al gauw een actieve bijdrage leveren. En zo kunnen we nog wel even doorgaan...

En wat er van jou verwacht wordt? Natuurlijk dat je je beste beentje voor zet, en dus een deel van je vrije tijd besteed aan de club. Naast je aanwezigheid op de clubavond is dat vooral de maandelijkse bestuursvergadering en eventuele acties die daaruit voortkomen. Daarnaast ben je contactpersoon voor enkele commissies.

Vrije tijd is voor iedereen een schaars goed. We eisen daarom nooit dat de brouwclub vóór gaat op andere (sociale) verplichtingen. Je bepaalt uiteindelijk zelf hoe je je tijd verdeelt en de 'werkdruk' wordt binnen het bestuur permanent in de gaten gehouden. De belangrijkste rol (en uitdaging!) voor een bestuurslid is om andere leden te inspireren en motiveren om (in commissies) een bijdrage te leveren aan de vereniging. Uiteindelijk is het veel handiger als veel leden een kleine bijdrage leveren, dan een paar leden heel veel (en de rest niets). In dat laatste geval zie je nog wel eens dat bestuursleden uiteindelijk moe (van het vele werk) en gefrustreerd (van de geringe respons) het bijltje erbij neergooien en niemand anders bereid vinden om hun taak over te nemen. Onze 'voor de leden, door de leden' aanpak werpt duidelijk zijn vruchten af en zorgt ervoor dat er veel activiteiten ontplooid worden en het voor het bestuur toch leuk blijft. We kunnen trots zijn op een vereniging met zoveel actieve leden!

Heb je eigenlijk wel zin om bestuurslid te worden, maar heb je vragen over wat zo'n bestuursfunctie nou betekent in de praktijk? Aarzel dan niet om vrijblijvend een bestuurslid aan te schieten en je vragen af te vuren. Het belangrijkste is, dat je een weloverwogen keuze maakt en daarna een aantal mooie jaren gaat beleven als bestuurslid van 't Wort Wat!

Dit is de goedkoopste manier om een tegenstroomkoeler te maken. Er zijn geen dure onderdelen nodig. Wel moet je een knappe soldeerverbinding kunnen maken.

Onderdelenlijst

• 30 cm  x 15 mm koperen pijp
• 2 maal 15 mm koperen T-stukken
• 2 maal 15 mm x 10 m  koperen verloopstuk
• 7,5 m  x 10 mm koperen buis, zacht gegloeid
• 7,5 m rubberen tuinslang, geschikt voor heet water (deze moet passen over de 15mm koperen buis).
• 4 slangklemmen voor het vastzetten van de tuinslang

Overige benodigdheden;

• Schuurpapier
• Soldeervloeimiddel/pasta
• soldeer
• pijpensnijder
• propaanbrander
• groene zeep

De eerste stap is het maken van de eindstukken. Maak de 15 mm koperen pijp schoon door het met schuurpapier te schuren, snijd deze in zes delen van 5 cm met de pijpensnijder. Maak de binnenkant van de T-stukken en de 2 verloopstukken met het schuurpapier schoon. Vet de onderdelen met soldeerpasta in, en zet vervolgens alles in elkaar om na te gaan of alles past (zie afbeelding).

De volgende stap is de tuinslang en de zacht gegloeide buis. De buis moet langer zijn dan de slang, ongeveer 20 cm. Rol zorgvuldig de zachte koperen buis in een rechte lijn uit. Smeer de buis in met groene zeep, Dit dient als glijmiddel. Probeer dit niet zonder zeep, je zult de buis immers niet volledig door de slang heen krijgen. Wees ook niet te zuinig met de zeep. Schuif de slang om de buis heen, zorg dat de koperen buis aan beide zijden ongeveer 10 cm uitsteekt.

Let op dat zeepresten goed verwijderd worden, en schuur de uiteinden van de buis met schuurpapier. Gebruik weer de soldeerpasta, en vergeet niet voor het solderen de slangklem al losjes om de slang te schuiven. Schuif het eindstuk over de zacht gegloeide buis zodat deze aansluit op de tuinslang en ongeveer 10 cm uitsteekt vanaf het eindstuk. Mocht dit niet lukken, vijl dan het inwendige van het verloopstuk van 10 mm / 12 mm uit. Hierin zit soms een rand die voorkomt dat de buis niet te ver doorgeschoven wordt. In ons geval willen we dat juist. Soldeer het eindstuk nu op de buis. Pas op dat je niet te veel hitte gebruikt, dit om beschadiging van de slang te voorkomen. Als alles is afgekoeld, zet dan de slang met de slangklem vast. Nu kun je het geheel oprollen tot de gewenste afmeting. Het beste gaat dit als je een rond voorwerp als mal gebruikt, bij voorkeur iets met een diameter van ≈ 30 cm. Begin met het uiteinde waar het eindstuk reeds op gesoldeerd is. Rol zo strak mogelijk. Kort eventueel tuinslang in als de koperbuis onvoldoende uitsteekt. Maak de buis goed schoon, plaats de slangklem en schuif het andere eindstuk over de buis heen. Nu  kan ook dit deel gesoldeerd worden. Vergeet de soldeerpasta niet. Koel de tuinslang met een natte doek om te voorkomen dat deze beschadigd raakt.

Alvorens de koeler te gaan gebruiken moet je deze eerst goed spoelen, gebruik hiervoor water waar een hoeveelheid azijn aan toegevoegd is.

Deze koeler is goed te gebruiken in combinatie met een hevelfilter. Het reinigen van de koeler is zeer eenvoudig omdat de binnenzijde een gladde buis is. Het koelwaterdeel is verder te completeren met Gardena koppelingen. Mocht je na het lezen van dit stuk nog vragen hebben schroom niet om contact met me op te nemen.

Gezocht is een nieuwe rubriek, waarin het bestuur en commissies aandacht vragen voor personen en materiële zaken.

Media commissie

De media commissie is op zoek naar enthousiaste leden die kunnen meehelpen met het organiseren en invoeren van artikelen op de website. Wat er aan artikelen binnenkomt, plaatsen commissieleden online. Op die manier verschijnt het zowel op de website als in het clubblad. Soms komt er enig redactiewerk bij kijken. En andere keren, hoewel dat niet nadrukkelijk wordt verlangd, schrijven commissieleden zelf artikelen.

Ervaring met soortgelijke werkzaamheden is niet vereist. Beschik je daar wel over, of heb je een vlotte pen, affiniteit met redactiewerk, DTP, webdesign, of een combinatie hiervan, dan is dat uiteraard meegenomen. We verwelkomen je graag als een nieuw commissielid.

Voor meer informatie kun je terecht bij de voorzitter van de Mediacommissie, Rob Hagen, ’s avonds te bereiken op nummer 0252-673081. Je kunt je ook via e-mail aanmelden bij de redactie .

Denktank

Het lijkt het bestuur leuk en nuttig een denktank op te zetten, die kan nadenken over technische vragen van leden. De bedoeling is dat de denktank achtergrondinformatie over een vraag zoekt, en het antwoord in de vorm van een artikel op internet en in het clubblad publiceert. Iedere maand wordt één vraag van een lid uitgewerkt, leden kunnen deze vragen aanmelden bij de denktank. De denktank bestaat uit meerdere denkers die gezamenlijk deze vraag oppakken.

Voel je ervoor deel te nemen aan de denktank, ben je niet bang voor wat uitzoekwerk? Meld je dan bij het bestuur.

De voorbereiding was wat rommelig maar toch een prima avond! Hij liep samen met wat andere bierevenementen maar schuiven moet wel wat oplossen. Ook ik was verhinderd (personeelsdag) maar Ernst de Moor had zijn diploma cafébedrijf afgestoft en bood aan om samen met Ria en Wima de avond te runnen. Dank dat er altijd weer leden en vrijwilligers zijn die hier tijd in willen steken om van de clubavond een gezellige avond te maken.

De grote zaal boven was bezet (foutje) maar in de bar beneden kwam ik na tellen op ruim 50 zitplaatsen dat moest dus kunnen. Alleen nog wat bierflesjes verplaatsen, die bierbrouwers drinken heel bescheiden!! En bier op tap het bier dat Menno met brouwmaat Marco in het Archeon op een houtvuur had gebrouwen; ik was benieuwd.

Toen ik van mijn Feestdag om negen uur in de Boerderij aankwam was de barruimte stampvol. Een goede opkomst dus en de eerste krat Aventinus was al leeg, de koffie op en alleen de tap liep niet al te best. Ernst had een bordje geplaatst met ‘opgegraven bier zoals de Galliërs het dronken’ maar dat was bij de meeste van de bezoekers niet echt bekend. Van Menno had ik begrepen dat tijdens het vullen van het fust de rooksmaak iets overheerste maar het niet zuur was. De rooksmaak was wat afgezwakt, een aantal vonden het een mooie smaak maar nu wel wat zuur, wat voor die tijd (Galliërs of middeleeuwen) normaal was. Ik vond het een mooi experiment.

jammer: 14 tapjes en lage punten. 11 wedstrijdformulieren ingeleverd met gemiddeld 5.

Menno, brouwmaat Marco, Ernst, Ria en Wilma: bedankt voor jullie tijd en inzet om van deze wat rommelige avond toch een prima clubavond te maken!

Jullie uitbater John