John Palmer begint in de Zymurgy ( het blad van de Amerikaanse amateursbrouwers) van een artikel vrij vertaald met de volgende vergelijking: Het brouwen van bier is als het uitvoeren van een muziekstuk. Je kunt de muziek technisch volgens de partituur spelen, maar dat maakt het nog geen meesterstukken, de uitvoerder(s) kan er iets extra aangeven waardoor het muziekstuk een extra glans krijgt. Zo is het ook met bier brouwen. Je kunt strikt via het recept brouwen. Je krijgt als je dit goed een technisch goed bier, maar dat betekent nog niet dat je een bijzonder bier hebt. Net als bij de muziek ligt het aan de uitvoering.

In de chaostheorie (een begrip uit de wiskunde) heb je het voorbeeld dat een vlinder in de oerwouden van Brazilië bij ons een storm kan veroorzaken, schijnbaar kleine dingen kunnen grote gevolgen hebben.

Zo is het ook bij het brouwen. Je kunt hierbij denken aan de kwaliteit van de ingrediënten, hoe oud is het mout en hoe is het bewaard. Vervolgens is een factor, hoe schroot je. Ook kan je denken aan de manier waarmee je de maisch verwarmt of roert, de snelheid van spoelen en hoelang je hiermee door gaat. Van belang kan ook zijn de manier van koken van de wort. Op welke manier heb je de giststarter gemaakt. Bij de vergisting is van belang de beluchting en temperatuur? Zo zijn er nog wel meer factoren te noemen die de kwaliteit van het bier bepalen, die niet in het recept worden vermeld. Om hiermee te kunnen spelen moet je wel iets weten over invloed van de verschillende factoren. De kennis kan je halen uit boeken, van Internet of uit het tijdschriften, zoals het clubblad.

Afgelopen clubavond

Helaas kon ik afgelopen clubavond niet aanwezig zijn. Maar Jan Wolfs heeft jullie kunnen vertellen hoe het nu gaat met de Leckere. Gelukkig voor de Nederlandse bierwereld, gaat deze brouwerij verder door!

Komende clubavond

De volgende clubavond is voor de moutmolencommissie. Ze hebben ons al regelmatig op de hoogte gesteld over het vooronderzoek dat ze gedaan hebben. En we gaan die avond al wat concrete resultaten zien.

ONK 2007

Binnenkort hebben we het ONK 2007! Alle keurmeesters zullen binnenkort aan het werk moeten. Vanwege de toenemende belangstelling voor het ONK zijn er dit jaar zelfs 2 dagen nodig om alle ingezonden bieren te kunnen keuren. Wisten jullie trouwens, dat er weer een nieuwe opleiding voor bierkeurmeester gaat beginnen? Hou de website www.bierkeurmeestersgilde.nl in de gaten, want je kan je er al voor opgeven! Ik kan het jullie zeker aan raden. Ik heb zelf door de opleiding bieren als Lambics, Geuzes, Saisons, enz. nog beter kunnen waarderen. Ook leer je daar eventuele afwijkingen herkennen. Een nadeeltje is, dat je veel kritischer wordt over je eigen gebrouwen bieren ;-).

National Homebrew Day

Op het moment dat jullie dit lezen is de National Homebrew Day al weer een feit. Tevens zullen we daar de praktijkdag hebben van alweer de 7e brouwcursus, die Bas en ik de afgelopen jaren samen hebben gegeven.

Brouwcursus

Sinds 2004 geven Bas en ik 2 keer per jaar een cursus, die bijna altijd helemaal vol (10 personen) is. Vaak moesten we cursisten wegens de grote interesse in deze cursus doorschuiven. De cursus bestaat uit twee theorieavonden en een praktijkdag. Tijdens de theorieavonden wordt het brouwproces uitgelegd, welke grondstoffen en andere materialen je nodig hebt. De praktijkdag wordt altijd gecombineerd met de gezamenlijke brouwdag. Wij hebben het altijd met heel veel plezier gedaan, maar vinden het toch tijd worden om het stokje aan iemand anders door te geven. Heb je interesse om brouwcursussen te geven voor 't Wort Wat? Laat het dan weten aan de brouwcursus commissie.

Groeten namens het bestuur,
Arnoud Aten

Door: Gerrit, Arjen en Louis

LET OP!!! Uiterste Besteldatum gewijzigd!!!

I.v.m. het afwegen op de woensdagavond voor de clubavond, zijn pakketten tot uiterlijk woensdagmiddag 17:00 uur voorafgaand aan de clubavond te bestellen!

Pakketten:

Mei: Indian Pale Ale

Juni: Dunkel Weizen

Alles alleen te bestellen via de site van ’t Wort Wat!

Losse e-mail wordt niet in behandeling genomen.
Mocht het nodig zijn… we hebben een handleiding “bestellen voor Dummy’s”

Pakket voor de maand april:

India Pale Ale.

Het pakket van de maand is een IPA (India Pale Ale). Dit bier is aan de overkant van het grote water één van de favoriete bieren bij de thuis brouwers (een Amerikaanse tripel dus). Thuis brouwers houden daar toch ook van een pittig biertje lekker bitter en goed van alcohol.

Dus wordt er volop gevarieerd met mouten en hoppen en andere ingrediënten (zie recept National Home Brewday 2007). De Amerikaans IPA is dus donkerder en complexer dan zijn Britse opponent.

Dit biertype werd van oorsprong gebrouwen voor de Britse troepen in India en om de lange reis met wisselde temperaturen te overleven werden alcoholpercentage en hop-giften verhoogd. Door deze verhoogde hopgift en storting heeft dit bier een complexe smaak ontwikkeld en is het dus niet gelijk te drinken. Bewaar wat voor van de winter bij de kachel!

De Britse stijl India Pale Ale is eenvoudiger: pale-ale mout met suiker maar ook ge-dryhopt.

Deze Amerikaans variant doen we met een Amerikaanse hop, Galena. Alcohol zal tot 8% zijn de steefbitterheid is 58 EBU. Mocht je dit te bitter vinden, doe je wat minder bitterhop, gebruik je dat gewoon bij het dry hoppen.

Ingrediënten:

Maisch in bij 40 ºC , 20 minuten en verwarm dan door naar 67 ºC

Maischschema.

• Kook nu 90 minuten.
• Filteren en koelen
• Voeg de gist toe
• Het definitieve recept kan iets afwijken wegens andere alpha's van de hoppen.
• Eind SG:

Zoals gewoonlijk begon de clubavond met een vragenrondje. Hierin kwam naar voren dat de indeling van Derek Walsh in zijn Biertypen Gids geeft af kan wijken van de door het Labo voor wedstrijden gehanteerde lijst. Zo deelt Derek Bières de Garde in bij de C groep, terwijl het Labo deze biersoort indeelt in de vrije klasse.

Vervolgens vertelt Jan Wolfs over zichzelf en over de brouwerij De Leckere

Jan is via het wijnmaken (LOI cursus) en geïnspireerd door Jan van Schaik gekomen tot het bierbrouwen. Na ervaring als brouwer te hebben opgedaan brouwerij Hoekse Waard en de Schiedamsche Bier Brouwerij is Jan vier jaar geleden bouwerij De Leckere in Utrecht.

Brouwerij De Leckere is eind 1997 gestart in Utrecht in een pand op het industrieterrein Lage Weide, in 2001 verhuisde de brouwerij naar een industrieterrein in de Meern, gemmente Utrecht. De brouwerij is enkele malen van eigenaar gewisseld, de laaste keer een paar maanden geleden. Het is een ecologische brouwerij, ze hebben biologische bieren. Mout worden betrokken bij mouterij Thywissen in Duitsland, het biologisch hop wordt vooral uit Nieuw Zeeland betrokken. De Leckere brouwt een aantal bieren, waaronder een blond bier (5,2%), een amber bier (5,2%), een tripel (8%). Deze bieren werden geproefd. Daarnaast werd een nieuw bier geproefd, het Jubileum bier ter gelegenheid van het 10jarig bestaan, alcoholgehalte 10%.

De voorzitter deelde verder nog mee dat op 2 juni de club met een bus naar het ONK, in brouwerij Emilisse gaat. Dress-code: T-shirt van het Wort Wat!

Bas heeft mij een keer gevraagd om het een en ander over vaten te schrijven. Nu ging het vullen ons altijd redelijk af en de smaak was eender aan de flessen. Het vullen ging sneller dan met flessen en het tappen geeft een gezellige toevoeging aan het zelfbrouwen.

Echter het laatste brouwsel hebben we iets te veel suikers toegevoegd en dit heeft geresulteerd tot het ontploffen van tot nog toe 2 vaten. De eerste keer wou ik dit voor mezelf houden uit schaamte, maar nu de tweede keer het hele fietsenhok onder het bier zit wil ik een ieder toch waarschuwen voor dit fenomeen.

Het is werkelijk niet voor te stellen wat een 3 liter bier al niet aan kan richten want de helft zit nog in de zak en daar hebben we dan toch weer mazzel mee! Als je gaat vullen in de vaten mag je niet meer dan 5 gr per liter suiker toevoegen want tot dan ging het goed, en dan ook nog goed koel bewaren.

Succes
Jan Kraan.

Helaas moet ik jullie meedelen, dat ondanks de melding op de clubavonden, clubblad en e-mails er nog steeds ongeveer 20 ‘leden’ hun contributie voor dit jaar nog niet overgemaakt hebben! Het bestuur is van plan dit jaar strenger op te treden. Dus controleer of je de contributie al hebt overgemaakt, anders zal binnenkort het clubblad niet meer op je deurmat vallen.

Contributie: € 30
Postbankrekening: 7228352,O.v.v. je lidnummer

Met groet,
Arnout

De vorige maand werd het Nederlandse Oud Bruin besproken. Er is echter ook een Belgisch Oud Bruin dat geheel anders in dan zijn Nederlandse naamgenoot.

Belgisch Oud Bruin.

Het Belgisch Oud Bruin kan men onderverdelen in Vlaams Bruin en Vlaams Bruin. Dit onderscheid wordt gemaakt in de lijst van biertypes van Bier Keurmeesters Gilde(KBG). Maar in het dossier Oud Bruin van Zythos wordt dit verschil nauwelijks aangstipt.

Het Vlaams Bruin wordt vooral gebrouwen in Oost-Vlaanderen, de streek rond Oudenaarde, en heeft de volgende kenmerken: Begin s.g. 1042 – 1056, EBU 15 – 25, EBC 50 – 80. Smaakomschrijving: Zoetig, melkzuur, fruitige geur, zoet, zurig, hout smaak, plakkerig mondgevoel. Voorbeeld: Liefmans Oud Bruin

Vlaams Rood wordt vooral gebrouwen in West-Vlaanderen, de regio Kortrijk-Rouselare en heeft de volgende kenmerken: Begin s.g. 1050 – 1058, EBU 14 – 20, EBC 50 – 80. Smaakomschrijving: Komplexe zuren, kara-mout, kersen geur, zuur, zoetig, wrangige smaak, met een metaalachtig mondgevoel. Rodenbach (Grand Cru).

Brouwmethode

Van oorsprong is het Oud Bruin een mengbier. Oud bier van 1 – 2 jaar wordt vermengd met jong bier van een paar maanden.

De rijping van het oude bier vindt bij de traditionele manier plaats in houten vaten. Rodenbach geeft aan dat de eerste gisting plaats vindt in cilindroconische tanken, gedurende een week. Daarna volgt een tweede gisting in horizontale tanken, vervolgens vindt een rijping plaats gedurende ongeveer twee jaar.

Niet altijd worden houten vaten gebruikt. Liefmans heeft eerst een vergisting van een week in open kuipen. Uit de omgevingslucht worden wilde giste en bacteriën opgenomen. Hierna is er een warme vergisting gedurende vier tot acht maanden, in deze perioden treedt verzuring van het bier op. Daarna is er nog een koude lagering gedurende een paar maanden.

Kenmerkend oor de Belgische bieren is dat gebruik wordt gemaakt van menggisten, waarbij tevens melkzuur bacteriën en aanwezig zijn azijnzuur bacteriën aanwezig zijn.

De biergist zet in de beginperiode de eenvoudige suikers om in alcohol, vervolgens zetten melkzuur complexe suikers om in melkzuur. Vervolgens produceren de azijnzuurbacteriën azijnzuur Van belang hierbij is de aanwezigheid van zuurstof. Bij houten vaten komt zuurstof door de poriën van het vat, daarnaast is zuurstof ook beschikbaar uit de dode gistcellen, deze worden langzaam “opgepeuzeld” door de bacteriën.

Vrijwel alle Belgische Oud Bruin bieren worden gezoet.

Er zijn onder de naam Oud Bruin ook bieren op de markt waarbij de zuren niet tijdens de gisting wordt gevormd, maar waaraan zuren worden toegevoegd, deze zouden geen Oud Bruin mogen worden genoemd.

Buiten België worden ook bieren gebrouwen die je onder de noemer van Belgisch Oud Bruin zou kunnen scharen. Te denken valt hierbij Mestreechs Aajt van de Gulpener brouwerij dat ook wordt bereid uit een op vaten gerijpt verzuurd bier en jong bier. Wel heeft Mestreechs Aajt een lager alcohol gehalte 3,5% tegenover 5 – 7% voor het Belgisch Oud Bruin.

Zelf Belgisch Oud Bruin brouwen

In Brewing Classic Europian Beers at Home van Graham Wheeler en Roger Protz worden voor Roden bach de volgende recepten aangegeven: per 10 liter

Het alfazuurgehalte van de hop wordt niet aangegeven. In sommige bronnen wordt aangegeven dat oude hop wordt gebruikt. Bij veroudering gaat het alfazuurgehalte achteruit. De antioxidanten, die het bier beschermen tegen oxidatie, blijven wel bij veroudering in de hop behouden. Dit is vooral van belang bij bewaarbieren. Meestal wordt dan meer hop gegeven dan in dit recept.

Ook wordt wel een langere kooktijd aangegeven, tot drie uur, dit om meer maillardproducten te laten, waardoor het bier een specifieke smaak krijgt.

Ook wordt de te gebruiken gist niet genoemd, je kan natuurlijk uitgaan van een spontane gisting, maar een geschikte gist zou kunnen zijn de Wyeast 3278 Belgian Lambic Blend, dit is een menggist, gebruikt bij het brouwen van Lambiek bieren die ook melkzuur vormende bacteriën bevat. De lambiek bieren lijken wat bereiding veel op het Oud Bruin, er worden echter andere mouten gebruikt.

Het gebeurt wel eens dat men per ongeluk een zuur bier brouwt. Geprobeerd zou kunnen worden dit bier te laten verouderen en het later te vermengen met een jong bier. Zo zou het een mooi experiment geweest zijn om het verzuurde bokbier van de vereniging van vorig jaar, te bewaren en dit te vermengen met bokbier van dit jaar.

National Homebrew Day

Het is 5 mei en ik ben net terug van de Boerderij, een dagje gebrouwen op de National Homebrew Day. We hebben een Indian Pale Ale gebrouwen en om 12 uur traditioneel een biertje IKI beer gedronken. Om dit internationale feest kracht bij te zetten is het beschikbaar gesteld door het personeel van Meerwaarde, de werkgever van de Boerderij.

Maandbier

Het gaat niet zo best met de maandbiercompetitie. De laatste was november en de vorige maand ging Ernst met de Vlaamse mist de mist in: geen koolzuur. Dus bordje erbij “Speciaal koolzuurvrij bier” maar daar geloofde niemand in! In juni komt hij terug.

Voor mei komen Ed en Lorenzo met hun bijdrage aan het maandbier. Ik heb begrepen dat ze iets hebben met wapens: eerst Trois Pistoles maar misschien “kruit” nadat ze uitgekomen zijn op bier met de naam Jachtseizoen: een Belgian strong ale van 10 %. Dit seizoen is nog open voor de maanbierwisselkei. Ze hopen deze prijs misschien nog binnen te slepen. Uitleg geven ze zelf op de clubavond en dan zie ik jullie weer.

Tot dan!

Jullie uitbater John

Thywissen mouterij

Gulpener brouwerij

Leuk.