In januari ben ik weer een jaar ouder geworden. Een AOWer ben ik nog net niet. Maar ik voel me nog jong, al doet een hardnekkige verkoudheid daar afbreuk aan.

Voor mijn kleindochter ben ik echter stokoud. Mijn mobieltje gebruik ik alleen om te bellen. Ik sms niet. Bij haar betekenen 'vet' en andere woorden, iets heel anders dan bij mij. Een mp3-speler heb ik niet. Goed ik gebruik nog wel een computer, maar chatten doe ik niet. Ook een weblog heb ik niet. Alhoewel, ik heb ooit een weblog gemaakt. Ik weet niet eens meer waar hij staat, zal wel op seniorweb zijn. Overigens, het zou niet eens zo gek zijn als er op de website van ’t Wort Wat een mogelijkheid zou komen om een weblog aan te maken. Hierin zouden de leden dan hun ervaringen omtrent het brouwen kunnen weergeven. Een weblog is toch informeler als een stukje in het het clubblad. Voorlopig is het echter nog niet zover, dus zet je ervaringen nog zo lang in het clubblad!

Nico Mes

Om maar met de deur in huis te vallen: Jan van der Lee is clubkampioen 2006 geworden!. Het bestuur feliciteert Jan met het behalen van deze geweldige prestatie. Jan is tijdens de afgelopen clubavond eens goed in het zonnetje gezet. Tevens bedankt het bestuur de Gistbankcommissie voor het houden van hun presentatie op deze avond.

Een van de dingen die het bestuur doet is het samenstellen van het programma van de clubavonden. Het is altijd weer een afweging, wat zullen we doen, weer een lezing van een grote of kleine bouwerij of een spreker met een speciaal brouwtechnisch onderwerp. Nu hebben we tegenwoordig binnen de vereniging een groot aantal zeer actieve commissies welke regelmatig verslag willen doen van hun werkzaamheden. Samen met een aantal vaste jaarlijks terugkomende activiteiten zoals clubkampioenschappen, polderbok presentatie, ALV en kerstdiner is het aardig persen binnen de clubkalender. Op de website is te zien dat het programma voor het komende jaar al flink gevuld is.

De nationale brouwdag zal dit jaar gehouden worden op 5 mei. Het belooft ook dit jaar weer een groots spektakel te worden. Wij zullen op deze dag weer een groot aantal liters gaan brouwen.

Kort om er is weer een heleboel te doen in de komende periode.

Brouw ze,
Bas Hartog

(door Gerrit en Arjen)

De gist-commissie wil graag zijn gisten wat actiever gaan aanbieden aan jullie. De beschikbare gisten staan op de site bij het inkooponderdeel en kunnen tegen kostprijs besteld worden. Met de commissie moet nog even gekeken worden hoe dit zit met levertijd e.d. en wat de kostprijs gaat worden.

Laatste maand een probleempje met de gist van het maandpakket Märzen. De gist daarvoor was toch wel bepalend voor de smaak van het bier en na de uitleg van Jan Willem over dit bier, pak ‘m beet een kwartier of drie, durven we vanuit de inkoop natuurlijk niet met een korrelgistje op de proppen te komen... Hopelijk hebben we 16 februari de juiste gist weer!

Groet,

Gerrit Walraven

Pakketen:

Alles alleen te bestellen via de site van 't Wort Wat! Losse e-mail wordt niet in behandeling genomen. Mocht het nodig zijn... we hebben een handleiding "bestellen voor Dummy's"

Pakket voor de maand februari: 

Allereerst een kleine correctie t.a.v. het pakket van de vorige maand. Ik had hierbij aan gegeven dat we het bier zouden laten vergisten met de Wyeast 2006 Bavarian Lager. Dit had moeten zijn Wyeast 2206 Bavarian Lager. De pakketten zijn door het ontbreken van de juiste gist niet geleverd. Alle bestelde pakketten kunnen op de clubavond van februari opgehaald worden.

We hebben besloten om naast de Märzen van januari de Scotch Ale voor februari gewoon door te laten gaan.

We gaan dus deze maand weer naar het westen, naar Schotland. Met het maandpakket maken we een Scotch Ale. Een donker alcoholwarmend bier.

Het bier heeft een zoetige en kruidige smaak. Vroeger was de Scotch Ale een gruitbier. Bij dit pakket maken wij gebruik van koriander, zoethout en curaçaoschil. Liefhebbers kunnen deze kruiden aanvullen met bijvoorbeeld gagel, gember, jeneverbes, paardenbloem. Dus leef je uit, misschien komt er iets heel moois en lekkers uit.

Voor de vergisting gebruiken we de Wyeast 1728 Scottish Ale. De oorsprong van deze gist gaat terug naar McEwan's Export van de Scottish Courage Brewing Ltd, oorspronkelijk de John Smiths Brewery.

De kleur van het bier is donker en zal uitkomen op 105 EBC en de bitterheid op 24,4 EBU. En met zijn begin s.g. van rond de 1085 zal het alcoholpercentage

8,5 - 9 % worden. We raden aan om het bier lekker lang te laten rijpen.

In de maand maart maken we een pakket voor een Kölsch.

Ingrediënten:

Maischschema.

Spoel met 8 liter van ca. 80 ºC.

Kook nu 75 minuten.

Voeg de Golding bitterhop toe aan het begin van de kooktijd en

De saaz aromahop en de kruiden na 60 minuten.

Voeg de kandijsuiker toe na 70 minuten.

Filteren en koelen. Voeg de gist toe.

Het begin sg moet ongeveer 1080 - 1085 worden

Het definitieve recept kan iets afwijken wegens andere alpha% van de hoppen.

Het pakket van de maand januari is doorgeschoven naar februari, het stukje hadden jullie dus nog van mij tegoed. De oorzaak was dat er problemen waren met de gist, dat kwam mij weer goed uit want ik had het stukje niet op tijd af.

Wyeast 2206 is de gist die deze maand in het Märzen pakket zit. Deze gist is in te delen in de groep Saccharomyces uvarum. Deze is vergelijkbaar met White Labs 820, Yeast Labs L32 en moet vergelijkbaar zijn met de commerciële Weihenstephan 206. Het is een gist die veel in Duitse bieren wordt toegepast, vooral Bock en Dubbel Bock. Het bier krijgt een moutige volmondige smaak. De ideale vergistingtemperatuur ligt tussen de 8 en 14 °C. De eindvergistingsgraad zit tussen de 73 - 77%. Een eigenschap welke gemeld wordt dat deze gist traag start.

De andere gist die in het pakket van de maand februari zit is Wyeast 1728, vergelijkbaar met Whitre Labs 028. De gist in een uit de groep Saccharomyces cerevisiae. Gebruik deze gist voor Schotse Ale bieren, en bieren met een hoog SG. Het kan nogal wat esters vormen bij vergisting op hoge temperaturen. Hoge floculatie, eindvergistingsgraad 69-73%. Ideale vergistingtemperatuur 13-24 °C.Deze gist wordt toegepast bij McEwan's Export. Het gerucht gaat dat met deze gist de ideale Duvel kloon is te maken. Wat kan kloppen want op de website van Duvel wordt gemeld dat de gist die zij gebruiken van Schotse oorsprong is.

Give a man a beer and he'll waste an hour. Teach him to brew and he'll waste a lifetime. - Nuco Gordo

Tijdens de clubavond van januari is het al even aangehaald, het stokje van de wedstrijdcommissie is door ons, Ed en Lorenzo, overgenomen. Wij zijn helemaal bijgesproken door John en Arjen over hoe zij het gedaan hebben en we hebben diverse tips en trucs meegekregen. Wij hebben er wel even over na moeten denken of een en ander wel in te plannen was in onze drukke werkzaamheden. Zeker gezien het ONK dat in 2008 door ’t Wort Wat georganiseerd gaat worden. Aan de andere kant vinden wij dat ook wij een steentje bij moeten dragen in het geheel. Dit heeft ons doen besluiten om het te doen echter hebben wij wel de vrijheid genomen, en door het bestuur gekregen, om een aantal zaken in het reglement te wijzigen. Wij willen proberen de clubwedstrijden naar het volgende level te brengen. Wij zeggen dus niet naar een beter level want dat zouden wij John en Arjen te kort doen en dat is absoluut niet de bedoeling. Wel willen wij alvast een stap maken in de richting van het ONK 2008. Daarvoor hebben wij het reglement van het LABO genomen als uitgangspunt aangevuld met wat eigen inbreng en het “oude” reglement van ’t Wort Wat.

Een aantal belangrijke wijzigingen zijn dat er ter keuring DRIE flesjes per bier worden ingeleverd EN het type bier op het inschrijfformulier moet worden ingevuld. Het bier wordt gelijktijdig op twee verschillende tafels gekeurd naar het opgegeven type en krijgt ook twee maal een rapportcijfer. Hiermee willen wij voorkomen dat bieren op een “soepele” tafel meer punten krijgen dan op een “strenge” tafel en dat een lekker drinkbaar bier hoog scoort terwijl het geen raakvlakken heeft met het opgegeven type. Alle derde flesjes worden evenredig verdeeld onder de keurmeesters die onze club rijk is. Deze worden door hen later, echter binnen een maand, thuis gekeurd en zij maken hier een BKG rapport van op. Deze score wordt opgeteld bij de twee tafel scores en gedeeld door drie voor de totaalscore. Groot voordeel voor de amateur-brouwer is dat van elk van zijn ingezonden bier een BKG rapport is opgemaakt.

Twee jaar geleden is het ONK begonnen met een nieuwe E klasse. Het zogenaamde kloonbier. Dit was een Westmalle Dubbel. Afgelopen jaar hebben wij als kloonbier de La Chouffe gebrouwen. Dit bier kan je bij het ONK van 2007, georganiseerd door de Deltabrouwers, inzenden. Welk bier dit jaar het kloonbier wordt is (nog) niet bekend maar wel is bekend dat dit in november ter keuring aangeboden kan worden in de E klasse bij de clubkampioenschappen.

Laatste nieuwigheid is dat wij standaard voor de clubkampioenschappen de software van het LABO gaan gebruiken. Dezelfde software die ook bij het ONK gebruikt wordt. Kunnen wij vast wennen voor het ONK 2008!

In dit clubblad is het inschrijfformulier voor de clubkampioenschappen 2007 in de klasse A, C, & V bijgevoegd. Dit formulier is ook te downloaden van de website van ’t Wort Wat.

De ter keuring aangeboden bieren kunnen uitsluitend op vrijdag 16 februari 2007, samen met een duidelijk leesbaar ingevuld inschrijfformulier, worden ingeleverd. Liefst zo vroeg mogelijk in de avond bij voorkeur rond 19.45 uur.

Wij zijn er klaar voor en rekenen op veel bieren.

De inzending

De keurmeester / wedstrijdcommissie en -organisatie

De puntenberekening

Begrippenlijst

Licht of donker

Ter bepaling welke bieren in de klasse licht en welke in de klasse donker vallen, worden hieronder enkele commerciële bieren genoemd, die de scheiding vormen tussen licht en donker. Bieren die qua kleur in het grensgebied liggen tussen licht en donker kunnen afhankelijk van het oordeel van de inzender, zowel bij de lichte als de donkere categorieën worden ingezonden. Bieren die qua kleur in het grensgebied tussen licht en donker liggen zijn: Grolsch Amber, De Koninck, Palm en Brand Imperator.

Voor diegenen, die een EBC-waarde aan willen houden, wordt opgemerkt dat het grensgebied ongeveer rond 30 EBC ligt.

Bierkleur (EBC)

De kleur van een bier, maar ook van mout, wordt uitgedrukt in een EBC waarde. Naarmate een bier donkerder is, heeft het een hogere EBC waarde. Ter indicatie van deze waarden volgt hieronder een overzicht van beschrijvingen van bierkleuren en de EBC waarden, die daar ongeveer bij horen.

De excursiecommissie heeft opnieuw een interessante excursie voor jullie opgezet. Met medewerking van brouwmeester Jan-Willem den Hartog van de Gulpener Bierbrouwerij gaan we hem op 19 april op zoeken op zijn nieuwe werkplek waar hij ons zal inwijden in de geheimen van deze bijzondere brouwerij (www.gulpenerbierbrouwerij.nl).

Bijzonder omdat ze daar bijna alle grondstoffen voor hun bier in Limburg op een milieuvriendelijke wijze laten verbouwen. Voor de granen zomergerst, tarwe, rogge en spelt lukt dat al. Dat doen ze in samenwerking met de Limburgse boerencoöperatie Triligran. De nieuwe hoptuin in de omgeving van Reijmerstok heeft ook al de eerste oogsten opgeleverd. Al deze grondstoffen worden zo milieuvriendelijk mogelijk verbouwd, als het kan met het Agro Milieukeur. En de kwaliteit van het water uit de eigen bronnen staat buiten kijf. Deze benadering levert dubbele winst op voor het milieu. De bodem wordt veel minder belast en er is veel minder transport nodig van deze grondstoffen. En de Limburgse boeren krijgen er een zekere afzetmarkt bij!

Voordat we in de loop van de middag in Gulpen aankomen brengen we eerst een bezoek aan één van Duitslands grootste mouterijen: Thywissen in Hürth. Deze mouterij maakt behalve mout voor de brouwerijen ook broodgranen, bio-brandstoffen, diervoeders en nog veel meer producten. Dit is tevens de mouterij waar de Gulpener bierbrouwerij de gerst van hun Limburgse boeren laten mouten. De rondleiding daar wordt verzorgd door een Nederlander die daar werkt (www.thywissen.de).

Het voorlopige programma voor deze dag ziet er als volgt uit:

Vertrek station Hoofddorp:	07:00
Aankomst mouterij Thywissen:	10:30
Vertrek mouterij Thywissen:	12:30
Aankomst Gulpener Bierbrouwerij:	13:30
Diner:	17:30
Vertrek naar Hoofddorp:	19:30
Aankomst Hoofddorp:	22:30

Het maximum aantal deelnemers voor deze excursie is gesteld op 40 personen. De kosten bedragen voor deze unieke excursie slechts 50 euro per persoon, alles inbegrepen. Je kunt je van een plaats voor deze excursie verzekeren door het overmaken van 50 euro naar (giro)rekening 7228352 van de club vóór 5 april 2007. Alleen degene wiens bijdrage op 5 april op de rekening van ‘t Wort Wat staat, is zeker van een plaats. Bij overtekening van het aantal deelnemers wordt er geloot.

De excursiecommissie:
Theo van de Voorde, Joop de Vrind, Christopher Kokhuis en Dirk Kuijzer.

In deel 2 gaan we verder met de zoektocht naar bier spelen. Deze keer spelen die op het internet te vinden zijn.

Diamond Knot	Astrobeer	Yeastman	Betty's Beer Bar
Beer Asteroids	Beer Tycoon	Beertruck	Warm Beer Day

Op het spel ganzenbord zijn zeer veel varianten gemaakt en het zal u niets verbazen als daar ook varianten verschenen zijn met bier en brouwen als onderwerp. De eerste die ik wil aan prijzen is “The Just Having Fun Drinking Beer in the Diamond Knot Ale House Game”. Dit is een hele mond vol. Op de website van de Diamond Knot Brewery is dit spel te vinden en gratis te dowloaden. Het is geen diepgaand spel en ik adviseer dit tegen het eind van de avond boven tafel te halen. Het adres van de website http://www.diamondknot.com/. Op deze website staan veel informatie over de brouwerij, de bieren die zij maken en de verbouwing van het brouwhuis inclusief plattegrond en tekeningen.

Een ander spel dat je van het internet kunt downloaden is Astrobeer. Het is gebaseerd op het klassieke spel Asoids. Hier moet je een vrachtwagen met raketaandrijving door een zee van bier loodsen. Hierbij zoveel mogelijk vaten, 6-paks, flessen en donuts gooiende politiemannen raken. In genre zijn er nog meer spelen voor op de PC wat denk je van, Beertruck en Yeastman. Beertruck is een spel waarbij je een gestolen vrachtwagen geladen met bier over een snelweg moet loodsen. Vermijd andere weggebruikers en de politie en blijf binnen het scherm. Yeastman is een variant op Pacman. Hier moet je de kwaadaardige bacteriën zien voor te blijven, terwijl je de wort (witte stippen) opeet. Er zijn biervaten die je helpen in de strijd. De link voor deze spelen; http://www.mrgoodbeer.com/games

In dit genre is nog veel meer, wat denk je van Betty’s Beer Bar. Help de sexy Betty haar werkplek te verlaten en koop voor haar eigen eiland in de Carribean! Bedien idiote en stupide figuren in vier verschillende kroegen over de hele wereld. Weergegeven in mooie tekenfilmachtige omgeving. Geniet uren van dit niet gewelddadige arcadespel! Spel is online te spelen op http://pc.gamezone.com/gamesell/p24509.htm

Beer Asteroids, Invaders, and Blaster – Al deze 3 spelen hebben een bierthema met gedetailleerde flessen die draaien, tuimelen, en exploderen. U kunt het met spelen met de muis, toetsenbord, of joystick. Wie gaat nu asteroïden of space invaders bevechten als je ook flessen van uw favoriete drank kunt bevechten? Als je een Bud Lite, Coors, Foster of zelfs een paar flessen Corona wilt kapot schieten dan is dit een spel voor u. Kijk uit voor de biervaatjes die raketten op u afschieten. Met drie spellen om te kiezen daar zit zeker een favoriet bij. Ga naar http://beer.qarchive.org/

Voor de echte die-hard is er natuurlijk Beer Tycoon. Schop je kinderen achter de PC vandaan en ga aan de slag. Er gaat niets boven een lekker glas bier. Met deze gedachte in het hoofd is de Duitse ontwikkelaar Frogster aan de slag gegaan met Beer Tycoon. Een spel waarin je de kans krijgt om je favoriete bier te brouwen en een groot internationaal bedrijf moet proberen op te bouwen. Hiervoor moet je mensen aannemen, marketing voeren voor je biermerk en nieuwe merken ontwikkelen. Zo zijn er 21 verschillende brouwerij soorten op te bouwen, kunnen er uit 50 soorten ingrediënten bier worden gebrouwen en zijn er zelfs speciale soorten bier die je kunt ontwikkelen bijvoorbeeld met de smaak van chilli of chocolade. Het spel is te koop bij Intertoys. Het idee is erg mooi bedacht en leuk om een keer te spelen. Nog even wat speurwerk verricht: de cheat bij dit spel is; F1 - Oneindig Geld

Als hekkensluiter en iets waar je nachtmerries van krijgt. “The day of the warm beer”. In dit spel moet je gekke zombies en overmaatse insecten vermijden. Er is iets slechts gebeurd met de wereld en het warme bier moet er de oorzaak van zijn. Terwijl een pandemonium de stad verwoest, moet u een aantal vrienden opzoeken (en uw meisje niet vergeten) en het enige veilige toevluchtsoord zoek dat er is. Een pub die extra koude Carling tapt. Te vinden op http://www.freeloader.com/.

Deze laatste link is een meer pikant spel met Plisner Urquell en daarom zonder commentaar; http://www.onlinefreegaming.com/games/pilsner_urquell_game.html

Ik vergelijk het brouwen van een bier wel eens met projecten waarin ik vroeger nog al eens werkzaam was. Je oppert het idee om een biertje te gaan brouwen, omdat je daar zin in hebt, of om de voorraad op peil te houden. Dat is gelijk aan de initiatiefase van een project. Dan komt er de definitiefase waarin je bepaalt wat voor bier je gaat brouwen. Deze fase wordt doorgaans opgevolgd door de specificatiefase. Hierin bepaal je het recept van het bier wat je gaat brouwen, hoe je dat gaat brouwen en wat je daarvoor allemaal nodig hebt. Je gaat na wat je in huis hebt en wat er eventueel nog aangekocht dient te worden. De daar opvolgende voorbereidingsfase kenmerkt zich door het bijeen brengen van alle ingrediënten, het schoonmaken van de brouwinstallatie plus de hulpmiddelen. Je controleert of alles werkt en of je voldoende brandstof op voorraad hebt om te kunnen brouwen. En ja, dan is er uiteindelijk de realisatiefase waarin het bier daadwerkelijk gebrouwen wordt en in het gistvat tot de gewenste fermentatie gebracht wordt. Dit vind ik persoonlijk de leukste fase waarin het heilig vuur weer geheel oplaait.

Biertje klaar? Nee!, want dan is er net zoals bij projecten de voor mij vervelende tijdrovende nazorgfase. Flessen moeten verzameld worden, ontdaan worden van etiketten, schoongemaakt en gesteriliseerd. Een tijdrovende klus, die wat mijn gevoel betreft niet in verhouding staat met de overige brouwfasen. Maar ja het bier moet toch houdbaar verpakt worden, beschermd tegen licht en al te grote mechanische belastingen.

Nu probeer ik tegenwoordig flesjes te verzamelen die er nog nieuw uitzien, zonder die matte krassen en slijtplekken van de bottelaarij er in. Want als je een biertje weggeeft moet het wel een beetje ogen.

Het probleem wordt nog groter als je meerdere soorten bier hebt in keurige flesjes, en na een paar keer de kratten van plek gewisseld te hebben weet je eigenlijk niet goed meer wat in welk flesje zit. Daar kun je dan op twee manieren uitkomen: door te steeds te proeven of door de flessen te merken. Dat laatste kun je doen door met een viltstift iets op de doppen te kalken. Maar ja, dat staat ook niet als je een flesje wilt weggeven en een goede indruk van een ander er aan over wilt houden. En ja, zo duurt de nazorg nog langer, want er moet eigenlijk een etiket op geplakt worden. Een etiket wat leuk oogt en ook nog de nodige informatie aan de lezer (potentiële drinker) verschaft. Daar gaan we dan maar weer eens voor zitten en denken hoe we leuk etiketje kunnen maken. Een leuke verpakking doet het bij ons mensen altijd goed, of dat nu een vrouw betreft, of een man, of een lekker biertje, het oog eist ook z’n bevrediging.

Feitelijk start ik voor zo’n etiket als het ware weer een projectje op. Wat moet ik maken, hoe moet het er uitgaan zien, welke informatie dient er op vermeld te worden, hoe groot moeten de etiketten worden. Ik begin meestal een etiket in kaders op te zetten en gebruik ik daarvoor doorgaans Microsoft Power Point voor, een applicatie waarin veelal presentaties gemaakt worden. Hierin kun je eventuele aanpassingen makkelijker maken dan in Microsoft Word. Ik weet dat er speciale tekenprogramma’s zijn, zoals Corell Draw, die krachtiger zijn maar voor de doorsnee brouwers niet eenvoudig te gebruiken. Ik begin meestal met het opzetten van een aantal kaders waarin straks teksten en afbeeldingen geplaatst kunnen worden.

Hieronder zijn een aantal voorbeelden van zo’n basisopzet weergegeven, maar er zijn natuurlijk veel meer mogelijkheden en combinaties daarvan denkbaar

Deze kaders gebruik ik bij mijn ontwerpen om er bepaalde informatie in kwijt te kunnen. Het middelste kader gebruik ik altijd om er een plaatje in te monteren. En dat is vaak het lastigst. Zij die daar handig in zijn kunnen zelf een mooie afbeelding maken die op hun bier, brouwerij, of naam slaat en weer anderen moeten bestaande plaatjes gebruiken. Je moet eigenlijk wel over een bibliotheek bezitten waar dit soort plaatjes opgeslagen worden. Die kun je op je computer wel aanmaken. Waar ik tot nu toe redelijk in geslaagd ben is het verzamelen van afbeeldingen via het internet. Er zijn genoeg sites die je plaatjes kunnen leveren. Maar ja, zoals ik al eerder heb aangegeven wil ik in deze fase van het brouwen er niet te veel tijd aan besteden. Dus surf in naar Google, tik een trefwoord in waarop gezocht moet worden en selecteer boven het kader waarin het zoekwoord ingetypt wordt dat het om ‘afbeeldingen’ gaat. Anderhalf jaar geleden hadden we een Irish Red gebrouwen. Wat voor plaatje doe je daar dan bij. Ik heb toen domweg Irisch Red ingetikt op Google zoeken en de modus ‘afbeeldingen’ geselecteerd en kreeg toen van alles te zien. Natuurlijk allerlei afbeeldingen van bieren en uithangborden betreffende dit type bier, maar ook veel Ierse Setters, een roodharige rashond. Na nog wat pagina’s verder gebladerd te hebben vond ik een afbeelding van een alleraardigste dame met rood haar. Ik heb deze afbeelding toen geselecteerd en in een knal geel kader geplaatst. De naam van het bier ‘Irish Red’ in grote rode letters er boven gezet en het eens rustig bekeken. Het zag er best aardig uit vond ik. Dit ontwerp naar mijn brouwgenoten gestuurd voor een beoordeling. Die vonden het een leuk ontwerp zo. Dus verder uitwerken! Bij dit ontwerp zijn de kaders later verwijderd, omdat ze als storend werden ervaren. Nog informatie toegevoegd m.b.t. de ingrediënten, wat voor bier het is en de condities waaronder het bier bewaard en ingeschonken dient te worden, alsmede de inhoud en het alcoholpercentage en klaar was het ontwerp.

Als het ontwerp klaar is kun je in Powerpoint alle losse (teken)objecten waaruit het etiket opgebouwd is, dus de afbeeldingen, tekstelementen, lijnen cirkels, vierkanten en afgeleiden hiervan ‘groeperen’ tot één afbeelding die dan in grootte te varieren is. En zo maak ik het formaat van het etiket precies zo dat er acht etiketten op een vel papier van A4 formaat passen. Echter er zit wel een addertje onder het gras. Als je het formaat wijzigt wijzigt het formaat van de fonts niet mee. Die moet je dan apart nog een keer opnieuw instellen per tekstdeel dat je aangemaakt hebt, zoals je dat ook doet bij gewone tekst door lettertype en formaat opnieuw in te stellen. Als je helemaal te vreden bent kopieer je het basis etiket door het te selecteren en “ctrl D” (Duplicate) als toetsencombinatie in te geven. Dan het tweede etiket naast de andere richten op gelijke hoogte. Nu staan er dan twee etiketten naast elkaar.

We herhalen de truc van twee objecten selecteren en groeperen. Maar nu zijn de twee etiketten de objecten die tot één object gecombineerd worden. Typ je vervolgend weer “Ctrl D” dan zijn er nu 4 etiketten. Naar onderen brengen en uitlijnen en deze truc nog maals uitvoeren met de twee objeten van twee etiketten. Naar onderen brengen en uitlijnen en je hebt 8 etiketten op een A4-tje.

Een andere methode is om het ontwerp vanuit Power Point te kopieren en het in een word document te plakken. 1 afbeelding vanuit Power Point selecteren. 2 Kopiëren selecteren of d.m.v Ctrl C 3 een nieuw Word document openen. 4 Onder Edit op de werkbalk de modus ‘Plakken Speciaal’ selecteren en dan ‘afbeelding (Enhanced Metafile)’selecteren en op OK drukken. Nu is de gekopieerde afbeelding met de daarin geplaatste teksten wel proportioneel te vergroten of te verkleinen en kun je zoveel etiketten op een vel kopiëren als je zelf wilt middels afbeelding selecteren en dan Ctrl D (Dupliceren).

Nu ben ik in de gelukkige omstandigheid om gebruik te kunnen maken van een kleuren laserjet printer. Het grote voordeel hiervan is dat de kleuren ingebrand worden en daarmee watervast zijn. Inktjet afdrukken willen nogal eens uitvloeien als deze vochtig worden door water of condens. Dus wees voorzichtig met inkjet afdrukken.

Ik sluit dit artikeltje af met een paar voorbeelden van etiketten weer te geven.

Etiket voor Irish Red

Een vergelijkbaar ontwerp voor een Strong Bitter Ale

In dit voorbeeld werken de kaders verhelderend

Als er nog vragen resten, schroom je niet mij die te stellen.

Veel succes als je er ook tijd in wilt steken.

Jan Wurpel.

Het was een vol programma.

Van het vragenkwartiertje werd geen gebruik gemaakt, dus dat schoot al wat op.

Clubkampioenschap 2006

Omdat tijdens het kerstdiner niet alle prijswinnaars aanwezig waren werden nu een aantal prijzen alsnog uitgereikt. Hieronder was ook de clubkampioen: Jan van der Lee. Jan gaf in zijn dankwoord aan dat naar zijn mening vooral van belang is: vaak brouwen. Zelf heeft hij ongeveer 17 brouwsel per jaar.

Voor 2007 jaar is de organisatie van het clubkampioenschap in handen van Ed Verhoeven en Lorenzo Beltràn.

Gistbankcommissie

Namens de Gistbankcommissie gaf Titus Rinia een toelichting op het werk van de commissie. Ook ging hij in op het opstarten van een gistbuisje. De gisten zijn via de inkoopcommissie verkrijgbaar.

La Chouffe kloon

Bij de ONK 2007 is in klasse E La Chouffe an de beurt. Op de brouwdag van 16 december 2006 hebben een aantal mensen een Achouffe kloon gebrouwen. Vanavond konden enkele brouwsels worden geproefd. Door de proevers werden punten toegekend. Uit de met behulp van hoofdrekenen verkregen uitslag bleek dat als beste La Chouffe kloon het bier van, ja daar heb je hem weer, Jan van der Lee uit de bus kwam. Helaas kon Jan de felicitaties nog niet in ontvangst nemen, hij was inmiddels al naar Bovenkarspel afgereisd.

Hoezo 2008? Het ONK van 2007 is nog niet eens geweest?! Dat klopt. Dit jaar zijn we op zaterdag 2 juni te gast bij onze zustervereniging De Deltabrouwers. Zij organiseren dit jaar het Open Nederlands Kampioenschap met bijbehorend bierfestival. Maar volgend jaar is 't Wort Wat aan de beurt! Het is jaren geleden dat wij voor het laatst het ONK georganiseerd hebben, en als één van de grotere brouwverenigingen zijn we het aan onze stand verplicht om de organisatie weer eens op ons te nemen.

Nou is het organiseren van een ONK natuurlijk niet veel meer dan het regelen van een paar bierkeurmeesters, beetje muziek, een paar taps en wat hapjes. Tenzij je er een knallend festijn van wilt maken waar mensen de rest van het jaar over napraten. En dát is wat we van plan zijn!

We willen zoveel mogelijk leden - individueel of via de commissies - betrekken bij de organisatie. De aftrap daarvoor vindt plaats op vrijdag 16 februari aanstaande, aansluitend aan de ALV. We nodigen jullie uit om mee te denken over de mogelijke invulling van het ONK op alle terreinen. Variërend van de wedstrijd zelf (de basis van het ONK) tot de locatie, de muziek, het vertier, de lezingen, demonstraties, programma voor de familie, en natuurlijk het eten en drinken. Maar bijvoorbeeld ook de nuttige zaken als logistiek, veiligheid, EHBO, parkeren, sponsoring en het benaderen van de pers.

Denk dus vast ééns rustig na over wat jij vindt dat er bij een Open Nederlands Kampioenschap hoort. Het maakt niet uit of het een zinnig of onzinnig idee is; eenvoudig te realiseren of bijna niet uitvoerbaar. Elk idee is goed, daarom noemen we het ook een brainstorm. Ben je niet in de gelegenheid om op de clubavond te komen? Laat dan je ideeën niet verloren gaan en mail ze naar Jan Willem.

Het meemaken van het ONK 2007 is natuurlijk een enorme bron van inspiratie. We willen dit jaar zoveel mogelijk leden op het ONK zien en hebben daarom het volgende plan bedacht. De Excursie-commissie gaat voor ons een ONK-busreis organiseren. Dat betekent dat je je geen zorgen hoeft te maken hoe je met het openbaar vervoer of met een BOB in Zeeland geraakt. Gewoon instappen in Hoofddorp en de rest gaat vanzelf. Reken er wel op, dat de Excursie-commissie ook nog een voorprogramma regelt (bezoek aan een brouwerij o.i.d.), én een warme maaltijd na afloop van het ONK. Kortom, het wordt een ouderwets gezellig dagje uit!

Eén van onze commissies, namelijk de nieuwe Clubkampioenschap-cie van Ed en Lorenzo, neemt ook alvast een voorschot op het ONK 2008. Ze gaan dit jaar ons interne kampioenschap alvast regelen met behulp van de ONK-software die het LABO (Landelijk Amateur Bierbrouwers Overleg) ter beschikking stelt. Op die manier zijn we vroegtijdig ingespeeld op een zeer belangrijk aspect van het ONK: een correcte administratie van de wedstrijd.

Hopelijk tot vrijdag de 16e!

Met vriendelijke groet,

Jan-Willem Fukkink

Aan alle Hobbybrouwers van Nederland.

Beste Hobbybrouwer,

Elk jaar op de eerste zaterdag van de maand mei, komen honderden brouwers over de hele wereld bij elkaar om onze favoriete hobby uit te oefenen: bierbrouwen!

Dit is, in met name Amerika, sinds 1979 een grote traditie. Naar onze mening een hele goede en leuk traditie. Wij proberen om deze traditie ook in Nederland van de grond te krijgen. Hiermee hopen we deze boeiende hobby onder de aandacht te brengen, en het brouwvirus verder te verspreiden.

Daarom willen we bij deze iedereen oproepen om zaterdag 5 mei 2007 de roerstok ter hand te nemen. Nodig hierbij collega’s, buren, vrienden uit om kennis te maken met onze hobby.

Wanneer je gaat brouwen op deze dag, meld je dan aan op de website www.nationalebrouwdag.nl, dan brengen wij in kaart hoeveel brouwers er actief zijn en hoeveel liters wij op 5 mei met z’n allen hebben gebrouwen. Voor brouwgilden is dit een ideale kans om de club onder de aandacht te brengen bij de lokale media en zo bij potentiële leden. Van de brouwclubs die dit initiatief willen steunen, neem contact met ons op, dan zetten wij jullie deelname op www.nationalebrouwdag.nl.

Op de website staat al een foto verslag van de Nationale Brouwdag 2006 bij ’t Wort Wat, die op deze dag al enkele jaren een brouwdag organiseren.

De recepten die voor die dag gebrouwen kunnen gaan worden, laten nog even op zich wachten. Deze zullen zo spoedig mogelijk op de website geplaatst worden.

Met vriendelijke brouwgroeten,

Comité Nationale Brouwdag

Oscar Moerman & Johannes van der Woude

Sinds vorig jaar is klasse E toegevoegd aan het ONK. In deze klasse is het de bedoeling dat een commercieel gebrouwen bier, zo goed mogelijk na gebrouwen word. Het te klonen bier is dit jaar La Chouffe. Het leek daarom een goed idee om op de gezamenlijke brouwdag van 16 september 2006 een Chouffe te klonen. Dat het kerstdiner naast erg gezellig ook nog tot inspiratie voor nieuwe ideeën kan leiden heeft Theo van de Voorde bewezen. Hij stelde voor om tijdens de clubavond van januari een proefavond van deze bieren te organiseren. Vervolgens schreef hij een wervend stukje in het clubblad met daarin de oproep aan de Sjoef kloners om het gebrouwen bier mee ter beschikking te stellen, want “we willen wel graag zoveel mogelijk inzendingen hebben. Dat dit niet tegen dovemans oren gezegd was bleek uit het aantal meegebrachte bieren, maar liefst 11 in totaal. Op het keuringsformulier werd rekening gehouden met maximaal 8 bieren dus het invullen van de laatste drie vereiste wat fantasie. Gelukkig zijn de meeste brouwers fantasierijk, zeker nadat er al negen bieren geproefd zijn. Meester schenkers Rob Hagen en Theo van Eijden schonken stevig door zodat er door de proevers flink gewerkt moest worden. De opdracht was om de bieren te beoordelen met een cijfer 1 tot 10 met een echte La Chouffe als referentie. Dit bier werd natuurlijk als eerste geschonken. Na enig rekenwerk kon de uitslag van de proeverij bekend gemaakt worden. Helaas waren de meeste proevers inclusief de winnaar toen al vertrokken. Hieronder in tabel vorm de uitslag van de proeverij. Helaas ontbreken op de dag van de deadline een aantal gegevens, zodat in de tabel een aantal vraagtekens staan. De oorzaak is een slechte planning van mijn kant. Ik zal deze gegevens alsnog verzamelen en daar later op terugkomen.

Verklaring tabel:Op de brouwdag konden de brouwers kiezen uit de originele La Chouffe gist (org in tabel) of de Wyeast 3522 (Belgian Ardennes). De keuze is weergegeven in de kolom “gist”. Volgens het recept van de brouwdag moest er 8 g koriander per 10 liter gebruikt worden, een aantal brouwers heeft minder koriander of andere kruiden gebruikt. De afwijkingen van het recept van de brouwdag staan in de volgende 2 kolommen. Een proeverij is altijd interessant, dat is ook dit keer bewezen. Om er vervolgens wetenschappelijk verantwoorde conclusies uit te trekken, daarvoor zijn de resultaten helaas niet eenduidig genoeg. Beide gisten zijn zowel voor de best al de minst scorende bieren gebruikt, dus daar kan naar mijn menig geen uitsluitsel over gegeven worden. Wat betreft de kruiden lijkt het vermoede dat 8 gram koriander per 10 liter te veel is wel bewezen. Ook hier is de uitslag niet eenduidig. Ernst weet met ook 8 gram per 10 liter een 3e plaats te scoren. Een vervolg recept zou wat mij betreft uit max 3 gram koriander, 1 gram karwij en 1 gram komijn per 10 liter moeten bestaan. In het proefformulier is ook gevraagd naar jullie mening over het hop gebruik. De meeste proevers vonden die OK, dus daar niets aan veranderen. Rest mij nog alle brouwers die bier hebben gedoneerd hartelijk te bedanken. Je moet met “de billen bloot” maar dat levert de club in zijn totaal hopelijk een betere La Chouffe kloon op. Dit sluit dan weer mooi aan op een van de doelstellingen van het bestuur, om als club (in zijn geheel) een kwalitatief beter bier te brouwen. Ik hoop dat jullie hiermee uit de voeten kunnen en wie weet tot een volgende (Sjoef) Prouffe. André van der Zee

De keuring voor de Klasse A, C en V vond plaats in april, en die van klasse B en D in november. Het aantal inzendingen, 62 bieren, is iets lager dan de vorige jaren (66 in 2005, 64 in 2004, 60 in 2003). Hieronder de uitslagen per klasse:

Na de telling bleek dat Jan van der Lee de clubkampioen 2006 is.

Zoals jullie weten was 2006 het laatste jaar, dat deze kampioenschap georganiseerd werd door John Keuris en Arjen Boekhorst. Dit jaar wordt de clubkampioenschap georganiseerd door Lorenzo Beltrán en Ed Verhoeven. Zij hebben plannen om de clubkampioenschap nog verder te ontwikkelen. Lees daarover meer in dit clubblad!

Poperinge, in de zuidwesthoek van West-Vlaanderen, is wellicht best bekend omwille van de hopcultuur: hopvelden lijnen sinds eeuwen het landschap van het Hoppeland uit. Toen in de middeleeuwen door burenruzie met lakenwevend Ieper de Poperingse handel in kwaliteitslaken verboden werd, betekende de hopplant de redding dankzij de monniken van de St.Bertinusabdij uit St.Omer (F), leenheer van Poperinge.

De hopplant, botanisch behorend tot de familie van de hennepachtigen, is een rechtswindende en doorlevende plant die langs de klimdraad een hoogte van 7m bereikt. De vrucht, de hopbellen, bevat een geelachtig poeder, lupuline, dat vooral in de brouwerswereld afzet vindt als smaakgever aan het bier en natuurlijk bewaringselement van onze nationale trots.

Na de oogst in september, met de hand tot in de jaren '50 en vanaf de 60'er jaren met de plukmachine, wordt hop gedroogd om de vochtigheidsgraad te reduceren en in balen geperst om de stockeerruimte optimaal te benutten. Vroeger werd de hop geleverd in de Stadsschaal en door beëdigde keurmeesters gecontroleerd, vervolgens gewogen, in balen geperst en opgeslagen voor levering aan de brouwerij. Gezien de vroegere activiteiten (wegen, keuren, persen) begin jaren ‘60 plaatsvonden op de hoeve zelf stond het Stadsschaal complex leeg.

In 1975 rijpte het idee voor een Hopmuseum in Poperinge, dat nog steeds met 36 telers instaat voor een oppervlakte van 184 ha, goed voor ¾ van de nationale hopoogst. Ingrijpende restauratiewerkzaamheden aan het gebouw en een intense speurtocht bij lokale hoptelers naar hoptuigen, fotografie zorgden ervoor dat het Hopmuseum in Poperinge vanaf 1980 bezoekers wegwijs maakte in de wereld van hop en mens. Het Stadsschaal-pand gold meteen als schoolvoorbeeld van industriële archeologie: het voegwerk ademde hoparoma's uit, de planken vloeren waren zowaar door het hopmeel geboend. De bezoekersomloop doorheen de 4 verdiepingen was didactisch van opmaak: introductie in de hopwereld en de vroegere activiteiten in het pand, de veldwerken doorheen de 4 seizoenen, de hopoogst in heden en verleden, de toepassingen van hop in de brouwkuip. Een tijdsdocument uit 1936 resumeerde in puur documentaire stijl het doorlopen circuit .

Gezien hop voornamelijk een afzet vindt naar de brouwketel rondde een streekeigen bier het museumbezoek af voor groepen. Het museum genoot in de eerste plaats veel bijval bij groepen in de brede zin des woords : schoolreizen hielden halt aan de museumpoort omwille van de didactische rondgang, socio-culturele verenigingen waren geboeid door de mysterieuze wereld van de hop en ook de degustatie bij het einde van het bezoek droeg in belangrijke mate bij tot bezoekerscijfers op jaarbasis van 20 tot 25 000.

Nieuwe musea scoorden goed want het hopmuseum behoorde met o.a. het Visserijmuseum, Tabaksmuseum, Vlasmuseum, Schoenen- en Borstelmuseum tot het netwerk van 7 ambachtelijke musea onder de noemer " 7 x Handwerkzaam". Ook tijdens de driejaarlijkse Hoppestoetzondag (volgende editie op zondag 21 september 2008) kraakte het museum uit zijn voegen en verwelkomde tot 1200 bezoekers tussen 10 en 15u.

Sinds 2003 daalde het bezoekersaantal lichtjes tot ongeveer 8000 bezoekers op jaarbasis. Het déjà vu - virus had toegeslagen en het was ofwel verder afbouwen of een nieuwe dynamiek geven aan een museum dat niet echt meer beantwoordde aan de verwachtingen van de museumbezoeker 21° eeuw want het museum oogde te folkloristisch, had beperkte openingsuren voor de individuele bezoeker die bij zijn bezoek diepgang miste door een eerder beperkte begeleidingsbrochure en minimale toelichting bij de collectiestukken, elk met hun verhaal.

Het Stadsbestuur Poperinge koos resoluut voor een ingrijpende vernieuwing om het volledige museum (gebouw + collectie) te vernieuwen teneinde ook een basiserkenning te bekomen als museum vanwege het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Beeldende Kunst en Musea : een niet onbelangrijk kwaliteitslabel!! Achter het bestaand gebouw werd in industriële stijl een annex aangebouwd waar de onthaalruimte zich situeert en die zal ingevuld worden met thematische tentoonstellingen. Het gebouw werd uitgerust met een nieuwe lift, klimaatregeling maakt museumbezoek haast het hele jaar door mogelijk en zorgt voor de bewaring in optimale omstandigheden van de collectie. De vroegere houten trappen over de diverse verdiepingen blijven omwille van het industrieel-archeologisch verleden bewaard en blijven zichtbaar maar zijn uit veiligheidsoverwegingen vervangen door metalen trappen aan de achterkant van het gebouw en harmonisch met de liftkoker geïntegreerd in de nieuwbouw in nauw overleg met de dienst Monumenten & Landschappen want het Hopmuseum is sinds 29 oktober 1980 een beschermd monument.

Ook de bezoekersomloop werd volledig herwerkt met oog voor de verhoogde belevingswaarde van een museumbezoek, de dienstverlening aan zowel individuele als groepsbezoekers, de volledigheid van het thema hop en mens in al hun aspecten en de geschiedenis van de hop en het museumcomplex. Net als de hopplant slingert de bezoekersomloop zich van de monumentale zolder naar het gelijkvloers. Geschiedenis is het thema op de zolderverdieping, hopteelt vult verdieping 2, hopoogst ontdek je op niveau 1 en de verwerking van hop is het thema op de gelijkvloerse verdieping. Maquettes, kijkkasten, fotografie, een schatkamer met historische documenten, een reeks hopwerktuigen en audio-visuele presentaties, audio-gidsen (beschikbaar in 4 talen) en viertalige tekstlegendes (NL - F - GB en D) illustreren en commentariëren de diverse thema's. Bovendien kan je op elke verdieping je opgedane hopkennis testen bij een interactieve hopquiz met keuze uit 2 niveaus : volwassenen en kinderen. De onthaalbalie nodigt tevens uit om in situ met de diverse aspecten van hop kennis te maken want hop is meer dan bier alleen: bouwkundig erfgoed, hopproducten, bezoekboerderijen, hopvelden, wandelen en fietsen... Dus : hop... hop... met z'n allen naar het vernieuwde hopmuseum in Poperinge!

Openingsuren vanaf 1 maart tot 15 december :

dinsdag tot vrijdag : 10 - 13u ; 14u - 17u30

zaterdag, zon- en feestdagen : 14u - 17u30

sluitingsdag : maandag

groepen : mits reservatie tot 23 december 06

Gidsvergoeding : € 30 per gids

Tarieven voor :

individuele bezoekers : € 5 voor volwassenen en € 2,50 voor kinderen tot 12 jaar

groepsbezoek met degustatie : € 6 voor volwassenen en € 3,50 voor kinderen

zonder degustatie : € 4 voor volwassenen en € 2 voor kinderen onder de 12 jaar

inwoners van Poperinge : gratis toegang op vertoon van de identiteitskaart

audiogids : gratis verkrijgbaar aan de onthaalbalie mits het afgeven van een waarborg

adres : Gasthuisstraat 69, 8970 POPERINGE

tel. 032 (0)57 34 66 76

www.poperinge.be/hopmuseum

Overzicht van de investeringen:

Bouwkundige restauratie o.l.v. architectenvennootschap L.P. Van der Veken, Mariakerke met advies door Monumenten & Landschappen, Brugge:

Ruwbouw en afwerking door Monument Vandekerckhove, Ingelmunster € 1 087 676,20

Lift door Thyssenkrupp Liften, Brussel € 53 071,81

Elektriciteit en detectie : EDF, Waregem € 75 694,56

Sanitair, brandbestrijding en HVAC : K-Tec, Gent € 93 569,91

Museale invulling o.l.v. Sien, Tienen

Tentoonstellingsopbouw en technieken (meubilair en grafische productie): Bruns, Bergeijk (NL) € 105 290,57

Grafisch ontwerp : Bruns, Bergeijk (NL) & Kiss The Frog, Delft (NL) € 19 251,10

Copywriting en vertaling : Personal Copy, Brussel € 11 827,75

Audiovisuals : Arendsoog, Brugge € 27 223,14

Museale belichting : Karma Design, Breda (NL) € 39 808,44

Maquettes : Minimus, Brugge € 18 513,00

vermelde prijzen zijn inclusief BTW

met dank aan :

de talrijke schenkers van collectiestukken

de technische dienst stad Poperinge voor de opstelling van de collectie

De Keteniers o.l.v. G.Vandermarliere voor het historisch advies

de werkgroep vernieuwde presentatie hopmuseum voor de begeleiding

met financiële steun van :

Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), doelstelling 5b-Phasing out

Toerisme Vlaanderen

het Vlaamse Gewest

de provincie West-Vlaanderen

2 biervaten van 50 liter, RVS, merk Inbev. De vaten verkeren in topconditie (geen deuken, geen krassen)! Ze zijn ideaal om er brouwketels van te maken. Prijs: € 30,- per stuk (=statiegeld).

2 vergistingsvaten van 30 liter, plastic. Kijk voor een foto op www.brouwland.com, artikel 017.750.1. De vaten zijn gebruikt maar brandschoon, voorzien van nieuwe kranen en thermometerstrips. Prijs: € 5,- per stuk.

Wie het eerste mailt naar Jan Willem heeft ze. Ik breng ze mee naar de clubavond op 16 februari.