Twee weken geleden zag ik op TV het programma Herman helpt, waarin de kok Herman den Blijker mensen helpt bij het koken. Als blijkt dat er geen wijn in huis is hoor je de uitroep van Herman: hoe kan je nu koken zonder wijn. Dan zou je willen roepen: Herman heb je wel eens gehoord van bier! Veel koks denken bij koken niet aan bier. In restaurants zie ook nauwelijks bier. Ik ben helemaal niet monogaam wat drank betreft, maar ik vind het wel een bezwaar als ik in een restaurant gedwongen wordt om vreemd te gaan. Naast de wijnkaart dient een bierkaart gewoon te zijn. Dit kwam ook naar voren in het PINT-symposium: KANSEN IN EEN KRIMPENDE MARKT? Het negatieve imago van bier moet worden omgebogen. Na het symposium smaakte het bokbier uitstekend. Jammer dat het Polderbok er niet was, maar dat kon ik ’s avonds nog exclusief tijdens de clubavond proeven. De volgende dag toch nog maar meer bokbier geproefd om vervolgens zondag vreemd te gaan naar een wijnproeverij. Als altijd kom ik echter weer thuis bij mijn bier.

Mij was het nog niet opgevallen, maar de rubriek "Van de voorzitter" heet sinds mei 2006 "Van het bestuur". Met de jullie wel bekende glimlach bracht onze voorzitter deze subtiele verandering ons overige bestuursleden onder de aandacht. Dit betekent dat vanaf nu deze rubriek per toerbeurt door alle bestuurleden geschreven gaat worden. En ik mag het spits afbijten. Handige jongen, die voorzitter van ons.

Gistcursus
De maand oktober was een actieve maand voor de leden van 't Wort Wat. Op zaterdag 14 oktober hebben Arnoud Aten en ik de derde gist kweek cursus gegeven. Het idee achter de gistcursus is dat onze leden kennis en vaardigheden opdoen om op een goede manier met gist om te gaan. Doel van dit alles is om met deze zelf opgekweekte gist(en) een nog beter bier te brouwen. Het organiseren en voorbereiden van deze cursus kost erg veel tijd maar dan heb je ook wat. Naar mijn mening was het weer een geslaagde dag. Ik heb het in ieder geval erg naar mijn zin gehad. Verderop in dit blad treffen jullie een verslag aan van Ton Flick.

Excursie
Binnen een week was het op 20 oktober alweer tijd voor een excursie. Dit keer naar Düsseldorf, de stad van de Alt-bieren. Deze dag bestond uit twee rondleidingen die zeer de moeite waard waren en tussentijds was er gelegenheid om kennis te maken met Alt-bieren. Als klap op de vuurpijl wist Herman Assendelft gist los te peuteren bij "Brauerei Schumacher" dat voor het pakket van de maand oktober een van de belangrijkste ingrediënten is geworden. Als dat geen echte Alt oplevert....

Afgelopen clubavond
Tijdens de clubavond, die door de excursie naar Düsseldorf helaas samenviel met het Bokbierfestival, had avondcoördinator Ernst de Moor de touwtjes stevig in handen. Na een uitgebreid Vragenrondje waarin o.a. Jan van der Lee voorzien werd van goede adviezen om zijn gestrande gisting weer op gang te helpen, kwamen de Polderbok-commissie en de Moutmolen-commissie aan het woord. Jan-Willem Fukkink vertelde ons, met goed gespeelde tegenzin, over het brouwen van de Polderbok bij brouwerij "De Prael". In het vorige clubblad kondigde Jan-Willem al aan dat de brouwmeester van "de Prael" een smaakafwijking had geconstateerd. Uit laboratorium-analyse is gebleken dat de Polderbok inderdaad melkzuurbacteriën bevatte. Leuk is het niet, maar leerzaam zeker wel. Alle aanwezigen hebben dit bier kunnen ruiken en proeven. Gelukkig hebben we het op de clubavond niet zonder bokbier hoeven stellen. Erik Bouman had één van de succesnummers van Brouwerij Klein Duimpje bij zich zodat we toch konden genieten van een bokbier van de tap. Na de pauze was het woord aan John Keuris. Namens de Moutmolen commissie bracht hij ons op de hoogte van de stand van zaken rond de te ontwikkelen molen. Dat de commissie serieus bezig is bleek uit de test schrootsels die gemaakt zijn met de verschillende molens die in gebruik zijn binnen de club. John liet zien dat de deeltjesgrootte van de verschillende schrootsels qua samenstelling behoorlijk ver afwijken van de ideale samenstelling zoals die is beschreven in de Duitse literatuur. Dit alles gaf aanleiding tot een levendige discussie over o.a. de instellingen van de gebruikte molens en de leeftijd van de geciteerde literatuur.

Onze uitbater John Gouwerok deed een oproep voor deelnemers aan zijn helse competitie, zodat er een interessante strijd kan ontstaan naar de inmiddels fel begeerde wisselkei. Wil je de hele club laten meegenieten van één van je bieren, geef je dan op bij John Gouwerok.

Zoals jullie in de Nieuwsflits hebben kunnen lezen is het Kerstdiner op zaterdag 16 december. De kosten bedragen € 7,50 per persoon, en inschrijving is vanaf heden mogelijk door overmaking aan 't Wort Wat, Postbankrekening 7228352, te Hoofddorp. Graag even je naam en/of lidnummer vermelden voor alle duidelijkheid.

Gezamelijke brouwdag
Op 18 november staat ons misschien wel de meest bijzondere gezamenlijke brouwdag ooit te wachten. Op initiatief van clublid Ed de Graaf, kunnen we gaan brouwen in de (voormalige) keuken van het verpleeghuis Bornholm in Hoofddorp. In het clubblad van oktober vind je alle info. Het aantal deelnemers is beperkt, als je wil meebrouwen schrijf je dan in door op de website een bestelling te doen bij de Inkoop van het aantal liters dat je wil gaan brouwen. Let op!! Dit is de enige juiste methode. Een extra mailtje aan coördinator Ernst de Moor is altijd goed maar het volstaat niet. Twijfel je nog, bedenk dan dat de ingrediënten beschikbaar worden gesteld door de club. Het kost je dus niets en het levert op zijn minst een gezellige dag een meestal ook een goed bier op.

Komende clubavond
De clubavond van november staat ook dit jaar weer in het teken van de clubkampioenschappen. Dit keer zijn de donkere bieren in klasse B en D aan de beurt. Ben je nieuwsgierig wat je mede leden ervan gebrouwen hebben, kom dan zeker op de clubavond. Om goed te kunnen proeven is oefening vereist dus kom vooral en bedenk dat je mede-leden ook op jouw mening zitten te wachten.

Groeten namens het bestuur,

André van der Zee

Gerrit Walraven en Arjan Boekhorst

De pakketten voor de komende maanden zijn:

Alles alleen te bestellen via de site van 't Wort Wat! Losse e-mail wordt niet in behandeling genomen!

Pakket voor de maand november:

Imperial Russian Stout

Met het pakket van deze maand gaan we een Imperial Russian Stout maken.

De IRS is een speciale variant, een kruising van het type Barley Wine en het type Ierse Stout. Oorspronkelijk werd Russian Stout in de 18e eeuw gebrouwen door Barclay Perkins in Engeland. Het bier werd verscheept naar het Russische hof. Keizerin Catharina  de Grote van Rusland werd, als groot liefhebster van dit bier met hoge dichtheid en hoog alcoholgehalte beschermvrouwe van de Russian Stout. In verband met de enorme lage temperaturen en het mogelijke bevriezen van het bier tijdens het transport over de Oostzee werd een extra zware stout gebrouwen. Toen Le Coq (exporteur) een schenking van 5000 flessen deed  aan een ziekenhuis waar veel soldaten opgenomen waren, kreeg hij de aanstelling van hofleverancier. En het waarborg Imperial werd door de keizerin verleend en aan de naam toegevoegd. Om de hoge invoerrechten tegen te gaan, stichtte de exporteur binnen het Russische Keizerrijk, in Estland een brouwerij. Tijdens oorlogen werd de brouwerij geplunderd en later door de Sovjet Unie genationaliseerd. In 1971 werd een schadevergoeding betaald.

• Het bier dat wij maken, vergist met de Wyeast 1084 Irish Ale.
• De kleur zal uitkomen op 127 EBC en de bitterheid op 65 EBU.
• Het alcoholpercentage zal uitkomen tussen de 8,5 en 9,5 %.
• Dus een zeer donker bruin bier, met een hoge bitterheid. Verder zal het bier een branderige moutsmaak hebben, zoet, mogelijk licht zurig en licht droppig.
• Om het bier goed tot zijn recht te laten komen, zal het bier langer moeten rijpen.

In de maand december is er geen bierpakket en in januari starten we het jaar met een pakket voor een Märzen.

Ingrediënten:

Kijk voor het brouwen even op de site voor het definitieve recept. De hoppen en storting daarvan kan afwijken, hangt af van de hop die we kunnen krijgen!

Maischschema:

• Spoel met 8 liter van ca. 80 ºC.
• Kook nu 75 minuten.
• Voeg de Golding bitterhop toe aan het begin van de kooktijd en
• de Golding aromahop na 60 minuten
• Filteren en koelen. Voeg de gist toe.
• Het begin sg moet ongeveer 1080 - 1085 worden

Een stukkie schrijven, stilte in de bus. Eigenlijk begreep ik de volgende dag pas wat Nico bedoelde. Schrijven doen we niet meer. Tegenwoordig typen of mailen we een stukkie. Drank, vermoeidheid wie zal het zeggen. Geen reactie betekent Nico aan de bak. Zal deze keer niet gebeuren. Dus ga ik er ff voor zitten. Dus klim ik zelf maar in de pen. (haha) Ok komtie dan hè.

De Borftse BierBrouwers een daggie uit. ‘s Morgens 7.00uur afgesproken maar helaas nog geen Arjan en Baukje. Gerrit gaat informeren want de taxi, lees auto van Jan, staat al een kwartiertje voor. De lezing was dat het lag aan Baukje, die komt wel eens wat later. Met een volle thermoskan op pad. (bedankt Gerrit)

Bij het station aangekomen, volgens de tomtom, een parkeerplaats gezocht. We rijden achter een auto aan die naar ons inzicht de weg wist. Hij ging resoluut een mooie overdekte parking binnen. Wel raar geen kaartjes automaat. Buiten via de interkom om advies gevraagd. Volgens deze informatie kon het helemaal niet. Maar we staan al binnen zei ik gevat. Nou dan staat jullie auto in ieder geval droog was het antwoord, einde conversatie. Een vriendelijke douanier vertelde dat het hek al een tijdje kapot was evenals het toegangshek voor personen. Als het in de loop van de dag gemaakt zou worden hoefden we ons alleen maar bij de receptie te vervoegen.

Wij richting bus, alwaar ik direct herkend werd, als de fotogenieke brouwer uit de krant. Wat verdere introductie overbodig maakte. Wachtend op de bus die wij al aan de, volgens de excursie commissie, verkeerde kant van het station hadden gespot, was gearriveerd. (ook al volgens een tomtom)

Na vertrek werden we door Christopher en Louis getrakteerd op koffie. Ik was het proefkonijn en constateerde een iets te sterk bakkie. Later bleek dat het pas na zo’n drie Altjes was geneutraliseerd. Na een voorspoedige reis arriveerden we in Düsseldorf bij Brauerei Ferdinant Schumacher, alwaar we in twee groepen van een interessante rondleiding genoten. Hermans ogen begonnen te glimmen bij een open bak vergistend bier. Ik durf het bijna niet te vragen maaaaaar. Deze stoute schoenen en een goed gemutste 2e brauwmeister leverde hem een echte (wij noemen hem Schumacher) pot gist op. Zijn dag kon al niet meer stuk.

Na een alt gedronken en wat gegeten te hebben, veel voor weinach zou deze van origine hagenees zeggen, werden we met een tijdslimiet op verkenningstocht gestuurd. De BBB-ers hadden elkaar voor deze dag trouw gezworen en gingen gezamenlijk op pad. Al snel was ons eerste Alt-haus gevonden. Im Weissen Bären leek ons nix dus op naar Zum Schlüssel. Alwaar we door een zeer sjaggie bedienende ober werden voorzien van een alt. Hier moesten we staan dus snel verder. We streken enkele meters verder neer voor een nieuwe alt. Deze smaakte dan ook beter. Na nog wat rond gekeken te hebben weer een nieuwe alt geprobeerd. De tijd begon te dringen dus richting Zum Uerige, alwaar we er nog een probeerde. Deze was volgens een aantal de beste, waar niet iedereen het mee eens was. Het aller aardigste van dit alles is dat wat we straks ook aan alt brouwen, het altijd een goede zal zijn. De diversiteit in smaken is enorm.

Gezamenlijk op zoek/weg naar de bus. Alwaar de champagne werd ontkurkt. Deze bleek niet voor ons, dus dan maar de in bus op weg naar Kreveld. Zonder rotonde aan te doen, iets wat moest volgens Dirck. Maar vele tomtoms leiden de weg naar Brauwhaus Gleumens. Ook hier weer twee groepen. Vermakelijk werd, door de andere groep, via de ruit van de brouwerij, het glas geheven. Zij al aan het gratis bier terwijl wij nog moesten bestellen. Ook deze rondleiding was een leerzame. Wat je al niet met de beschikbare ruimte kan doen. Terwijl een overenthousiaste brauwmeister honderd uit vertelde. Hier weer een maaltijd genoten. Iets wat voor enkele toch iets teveel van het goede was. Maar smaakte er niet minder om. Nadat we de vrouw/man nog drie flesjes in ontvangst mochten nemen de bus weer in. Hier probeerden Louis en Gerrit zich van enkelen er een paar af te troggelen. Nadat velen zich in een slaaphouding hadden gezet gingen we op huis aan. Helaas werken ze overal en altijd aan de weg dus voor ons een kwartiertje oponthoud. Na een verder vlot en rustig verlopen reis, op enkele hitte en koudegolven na, arriveerden we net iets later dan gepland bij station Hoofddorp. Waar enkele leden het plots op een lopen zette. Geweldig dat openbaar vervoer dat doet dingen met mensen dat je niet voor mogelijk had gehouden.

Ook de BBB-ers gingen op zoek naar hun auto. Bij de garage aangekomen bleek deze gesloten ook het personen toegangshek zat pot dicht. Niemand te zien, receptie gesloten, daar sta je dan midden in de nacht. Wij hier, dan hek, daar auto. Jan probeerde onder het hek door te komen, iets wat geen van de andere zou zijn gelukt. Rustig liep hij naar de auto. Startte deze en reed tot vlak voor het hek. Gerrit prevelde laat hem a.u.b. open gaan. En sesam open u gebeurde. Nadat Baukje, onze bob, het stuur had overgenomen huiswaarts gereden.

Hierbij wilde ik nogmaals de excursiecommissie in het bijzonder en de excursie leden bedanken voor de voor mij zeer geslaagde dag.

Uw reporter Ronald

Als je een zak hop opent komt de geur je tegemoet. Naast bitterheid geeft de hop zijn aroma door aan bier. Bier ruikt echter geheel anders dan hop. Dit komt doordat ook de mout en de gist geurstoffen veroorzaken, maar de typische hopgeur ruik je niet bij bier. Hoe komt dat?

Hopolie
De bron van de aroma van hop is de hopolie. De hopolie bestaat uit etherische oliën. Etherische oliën komen in vele planten voor. De hopolie maakt 0,5 – 2% van de hopbloemen uit. Hopolie bestaat voor een groot gedeelte uit koolwaterstoffen uit de groep van de terpenen, daarnaast zijn er enkele oxidatie producten en zwavelverbindingen en esters. Totaal komen meer dan 200 verschillende stoffen voor in hopolie. De koolwaterstoffen myrceen, farneseen, humuleen en carofylleen vormen 80- 90 % van de hopolie. Per hopsoort kan de samenstelling van de hopolie erg verschillen, maar ook de plaats waar de hop is geteeld en de weersomstandigheden tijdens de teelt is van belang.

Samenstelling hopolie naar gegevens Hopunion (U.S.A.)

Deze koolwaterstoffen vind je echter niet terug in bier. Dit komt doordat de stoffen zeer vluchtig zijn. Tijdens het koken van het wort verdwijnen deze stoffen grotendeels. Myrceen is het meest vluchtig, dus verdwijnt het eerst. Dit is niet zo erg want myrceen heeft een vrij scherpe geur. Humuleen en zijn oxidatieproducten hebben een veel aangenamer citrusachtige geur. Ondanks dat de hopolie bij het koken vrijwel geheel verdwijnt merk je verschillen in geur bij gebruik van verschillende hopsoorten. Waarschijnlijk wordt dit veroorzaakt door oxidatieproducten die beter in water oplosbaar zijn. De hoppige smaak van bier wordt ook beïnvloed door het moment waarop de hop wordt toegediend.

Tijdstip van hopgift.

Meestal wordt hop toegevoegd als het wort kookt, maar er zijn ook andere momenten waarop hop kan worden gegeven.

First Wort Hopping (FWH)

Hierbij wordt hop toegevoegd direct na het spoelen, nog voor het koken. Je zou zeggen dat dit nadelig is voor het aroma omdat de hopolie nu nog meer tijd heeft om te verdampen. Uit de praktijk komt naar voren dat de op deze manier gehopte bieren hoppiger zijn. Mogelijk wordt dit veroorzaakt doordat in de beginfase bij de lagere temperatuur oxidatieproducten die langer in oplossing blijven. Een bijkomend voordeel is dat het wort bij toevoeging van de hop niet zo sterk begint te bruisen.

Vroeg tijdens koken hop toevoegen

Dit is de meest gebruikte methode, als het wort kookt hop toevoegen. Vaak wordt na een half koken nog extra hop toegevoegd. Deze methode geeft de minst hoppige bieren. Of het geven van meer dan 1 hopgift zinvol is is onbekend.

Toevoegen van hop aan het einde van het koken.

Hierbij wordt hop toegevoegd 5 – 10 minuten voor het einde van het kookproces. Hierbij wordt aromahop gebruikt. Aromahop zijn hopsoorten die relatief veel hopolie bevatten. Bij deze late gift van hop is het gehalte aan alfazuren niet van belang omdat ze door de korte kooktijd minder tijd krijgen voor isomerisatie.

Dryhopping

Hierbij wordt de hop toegevoegd tijdens of na de vergisting. Meestal wort de hop toegevoegd na de hoofdvergisting. Hierdoor wordt minder aroma aan de gist gebonden en verdwijnt er ook minder aroma met de ontwijkende CO2. Een lekkere hopgeur in de vergistingsruimte is mooi, maar je bier wordt er minder hoppiger van. Problemen van infectie door de hop vallen mee.

Hopolie toevoegen

Na de hoofdvergisting kan ook hopolie worden toegevoegd. In de handel zijn hopolie-extracten. Door de hobbybrouwer worden deze echter vrijwel niet gebruikt.

Nu heb je wel hoparoma in het bier gestopt, maar deze verdwijnt weer snel. Na enkele maanden is vrijwel alle hoparoma uit het bier verdwenen, mogelijk doordat ze verder worden geoxideerd. Dus bij bewaarbieren is het niet zinvol om aandacht aan hoparoma te schenken bij de recepten. Bij deze zwaardere bieren ovrheersen trouwens meestal toch de geuren van mout en gist.

Door Sjaak van der Lee en Nico Ruiter 

Wij zijn ook lid van het Westfries wijn en biergilde bij ons in het dorp. Deze gezellige club bestaat voor het merendeels uit wijnmakers, en zij hebben ook 2 bierbrouwers in de gelederen. Bij jullie bekende brouwers.

Elk jaar word er een projectwijn gekozen, dit jaar was dat de rozijnenwijn. Nou ziet een beetje brouwer ook daar een uitdaging in, dus zo gezegd zo gedaan. Sjaak heeft het voortouw genomen en Nico ervan overtuigd, dat wij ook wijn kunnen maken. Met de kerstdagen heeft Sjaak de stoute schoenen aangetrokken en de benodigde spullen besteld en opgehaald en is stiekem begonnen. Nico van de bank getrokken en samen zijn ze begonnen, ja, met wijnmaken! Na 2 avonden stevig gerommeld te hebben (de blender ging zelfs kapot, zat nog in de garantie ) zaten er 7 vergistingflessen vol met rozijnenwijn.

Wat hebben wij gemaakt: Thee-rozijnenwijn, Rozijnenwijn zwaar, Rijst-rozijnenwijn, Rozijnenwijn (zoet), Gerst-rozijnenwijn, Rozijnenwijn (medium) en Sinaasappel-rozijnenwijn. Na de vergistingskast op 25 graden verwarmd te hebben kon het proces beginnen. Regelmatig meten, overhevelen, proeven, uitspugen (ja dat moet bij wijn ) en schudden verliep het proces aardig goed. Het filteren was een DRAMA, dat heeft Sjaak 2 volle avonden gekost. We hebben de rozijnen met de blender van Nico tot stront gemalen, dat kon ook (achteraf ) met Pecto-enzymen; al doende leert men. Maar op een gegeven moment werd het spul toch een beetje helder, na veel geduld en diverse keren overhevelen. En het begon zelfs een beetje op "wijn" te lijken.

Vervolgens de hele plas wijn weggezet in de kelder. Na een tussentijdse proefronde, in mei, zakte de moed aardig in de schoenen. Zou de zuurkoolfabriek dit willen gebruiken? Dacht het niet! En 4-10-2006 was de inleverdatum voor de projectwijn. Sjaak heeft begin september deelgenomen aan een Boergondies Erfgoed bij een van zijn klanten, en daar hele mooie wijnen geproefd. En de smaak een beetje onthouden. Dus de kelder in en de potten naar boven gehaald, en geproefd. Niet verkeerd dit spul. Dus er werd gebotteld in originele flessen, en de wijn was heel helder.

Vervolgens deze 7 wijnen ingeleverd op de avond van de keuring. 1x zoet; 1x medium; en 5x droog. En nu maar afwachten op het oordeel van de wijnkeurmeesters. Die begonnen om 21.00 uur met het keuren van de wijnen. Er werden nog 4 wijnen ingeleverd door ervaren (wijnmakers) die al jaren wijn maken. Om 22.30 uur waren deze keurmeesters klaar met de keuring van de wijnen. Zij gingen over tot het uitreiken van de prijzen, dat was voor ons best spannend. Om een lang verhaal kort te maken, volgen hier de uitslagen. 1ste prijs; de bierbrouwers, (zo hebben wij ons ingeschreven ) met de zoete wijn. 2de prijs; de bierbrouwers, met de mediumwijn. 3de prijs; de bierbrouwers, met een droge wijn. Zijn er bierbrouwers onder ons, die de wijnen willen proeven, neem ik van de winnende wijnen wel een fles mee in november. De moraal van dit verhaal: Als er maar een beetje alcohol in zit, komt het vanzelf goed.

Groeten Sjaak en Nico

Sprookje ...(of toch niet)

Er waren eens twee brouwers welke van mening waren dat zij het beste biertje maakte. Zij maakten er al maanden ruzie over. Menig glas werd ingeschonken, geproefd en gekeurd maar zij kwamen er maar niet uit. Ieder had zijn eigen recepten en zijn eigen werkwijze en brouwden daarom ieder een ander bier. Op een dag besloten zij dat zij maar eens een wedstrijd moesten houden met een gelijk biertje. De opper receptionist van de brouwvereniging werd geconsulteerd en deze kwam met een recept wat zij beide moesten gaan brouwen. De opper amateur-bouwmeester van de vereniging kwam dit ter oren en besloot er een echte officiële wedstrijd van te maken. De inkoop-brouwer werd erbij gehaald om voor beide brouwers gelijke ingrediënten te organiseren. Tijdens het gezamenlijke grootbrouwfeest kregen de ruziënde brouwers de beschikking over de apparatuur van de aspirant brouwertjes om hun kunsten te vertonen. De een wilde niet onderdoen voor de andere en zodoende keken zij alle handelingen van elkaar af zodat zij aan het einde van de dag gelijk klaar waren. Op het oog hadden zij twee identieke vaten wort gecreëerd. Afgesproken werd dat zij over zes weken hun eind product zouden presenteren aan de amateur-bierbrouwersvereniging.

Op de dag des oordeels kwamen de beide kemphanen opdagen met hun brouwproduct. Maar och hemel de een kwam met een kist flesjes en de ander met een fustje! Zie hier altijd stipte leden van de wedstrijd commissie hadden hier een klein foutje gemaakt. Na enig spoed beraad met de opper amateur-bouwmeester werd de schenkmeester erbij geroepen om van iedere brouwer een goed glas bier ter keuring te overhandigen aan de bierkeurmeesters. Maar hoe opper schenkmeester het ook probeerde hij kreeg geen twee gelijke glazen bier tevoorschijn. Het bier uit het fustje bleef een veel betere schuimkraag houden dan dat uit het flesje. De keurmeesters bleken het bier uit het fustje beter te vinden smaken dan dat uit het flesje dit tot groot ongenoegen van de flessenbrouwer. De bierkeurmeesters riepen de fusten brouwer daarom uit tot winnaar van deze wedstrijd.

De flessenbrouwer zwoer wraak en wilde revanche. Hij was woest en wilde alleen nog fustbier brouwen. Hij wilde dat de wedstrijd het volgend jaar overgedaan wordt maar dan met de beste bier tapinstallatie die er te vinden is.

Echter hij zit met een probleem hij weet helemaal niets van biertappen omdat hij tot nu toe alleen maar met flessen gebrouwen heeft.

Hierbij doet hij dan ook een oproep aan alle leden van de amateur-bierbrouwers om samen met hem op zoek te gaan naar de beste tapinstallatie voor amateur-bierbrouwers. Hij heeft gehoord van Biertenders, PerfectDrafts en Wunderbars maar hij is nog niet overtuigd.

Voel jij je geroepen om hem te helpen dan kun je jezelf opgeven bij de pennenlikker van de bierbrouwvereniging welke te bereiken is op dit e-mail adres.

Ondanks de herfstvakantie en het Pint bockbierfestival werd de clubavond redelijk bezocht, ongeveer 40 deelnemers.

Deze clubavond stond onder leiding van Ernst.

Zoals gebruikelijk werd begonnen met de mededelingen. Hierbij was de belangrijkste de invoering van gedragsregels tijdens de clubavond. Tijdens voordrachten is het nog wel eens rumoerig in de zaal. Daarom geldt vanaf nu: tijdens de voordrachten wordt niet meer getapt aan de bar. Als men een gesprek wil voeren kan dit buiten de zaal.

Van het vragenkwartiertje werd weer gretig gebruik: aan de orde kwamen o.a. een te hoog eindSG en gistwassen. Aan dit laatste aspect zal binnenkort aandacht worden besteed in het clubblad.

Jan Willem belichtte vervolgens het brouwen van de Polderbok 2006. Het was een nogal zuur verhaal. Toch was het brouwen zelf bij de Prael en zeer vrolijke aangelegenheid. Er waren enige problemen bij het schroten maar dat mocht de pret niet drukken. Verder was het in de brouwerij warm, het was het begin van een lange warmte periode. Of dit nu een rol heeft gespeeld of dat er daarnaast nog andere factoren een rol hebben gespeeld is onduidelijk, maar de melkzuurbacteriën voelden zich goed thuis in het bier, er kwamen er zeer velen. Dit kwam niet ten goede aan de kwaliteit van het bier. De bedoeling was een herfstbock en geen lambiek. Helaas moest het bier dus als mislukt worden beschouwd. Het mooie etiket moet dus nog een jaar langer wachten op publicatie. Dit was nu al de derde keer in vijf jaar. Bezien moet worden hoe we verder moeten met het brouwen van de Polderbok. Herman stelde nog voor om aan de hand van een maandpakket de Polderbok door de leden te laten brouwen. Het beste resultaat hieruit kan dan als basis dienen voor het volgende brouwsel Dit voorstel werd met instemming ontvangen. We konden de Polderbok 2006 nog proeven, inderdaad een zuur verhaal.

Na de pauze hield John Keuris een verhaal vanuit de Schrootmolencommissie over de ontwikkelingen rond de nieuw te ontwerpen schrootmolen. Gekeken is aan de hand van de literatuur en aan de hand van de gehouden enquête aan welke eisen de schrootmolen moet voldoen. Hieruit kwam o.a. walsen van roestvrij staal, > 25 kg per uur schroten, prijs € 50 - € 150. Het geschrote mout moet qua fijnheid aan bepaalde eisen voldoen. Door Baetslé is een ideale verhouding van de fijnheid aangegeven. Uit de resultaten van metingen blijkt dat nu te grof wordt gemalen. Discussie ontstond over de noodzaak om aan de ideale verhouding te voldoen. De Schrootmolencommissie gaat verder. Jan van der Lee zal worden bezocht om zijn schrootmolen, die volgens Jan snel en goed schroot te bekijken.

Na deze lezing was het hoog tijd voor de bar.

De blaadjes beginnen te vallen, Sinterklaas staat voor de deur en de Kerstman staat zenuwachtig achter hem te trappelen, Het teken dat het jaarlijkse 't Wort Wat! Kerstdiner weer georganiseerd wordt.

Gezellig met z'n allen dineren in een sfeervol versierde Boerderij; overheerlijke, met speciale bieren bereide gerechten en natuurlijk de feestelijke uitreiking van de prijzen van het Clubkampioenschap. Kortom, een mooie afsluiting van een goed brouwjaar.

Wil jij en eventueel je partner bij dit grandioze evenement dit jaar aanwezig zijn dan kan dat. Let op! Het aantal plaatsen is beperkt dus wie het eerst komt die het eerst maalt.

Het Kerstdiner zal dit jaar plaatsvinden op zaterdagavond 16 december (dus niet op vrijdag!). Vanaf acht uur zal de eerste aperitief genuttigd kunnen worden.

De kosten bedragen € 7,50 per persoon, en inschrijving is mogelijk door overmaking aan 't Wort Wat, Postbank-rekening 7228352, te Hoofddorp. Graag je naam en/of lidnummer vermelden voor alle duidelijkheid.

Ria en Wilma stellen het zeer op prijs dat je hen even op de hoogte stelt van je komst middels een mailtje. Dit kun je richten aan: Ria van de Voorde.

de Clubhuis-commissie

Gist wassen voor de thuisbrouwer

Voor mensen die regelmatig brouwen kan het vanwege kostenbesparing zinvol zijn om meerdere brouwsels na elkaar met dezelfde gist te vergisten. Wanneer de tijd tussen twee opeenvolgende brouwsels niet al te groot is, en ik denk dan aan maximaal 2 tot 3 weken, kun je heel goed de gist uit het vorige brouwsel gebruiken. Wel zul je die gist aan een bepaalde behandeling moeten onderwerpen wil je een maximaal resultaat behalen. Het onderstaande artikeltje gaat hierover en heb ik van de home page van Wyeast Labs gehaald.

Theo van de Voorde

Doel:

Gist terugwinnen uit een vorig brouwsel om meteen te gebruiken of om te bewaren voor een volgend brouwsel.

Materiaal:

• Een gistvat wat zojuist geleegd is met een laag gist erin.
• Drie gesteriliseerde wekpotten van 2 liter met deksel (het gaat ook goed met gesteriliseerde PET flessen van bijv. Cola samen met een gesteriliseerde trechter) en tot de helft gevuld met gekookt en afgekoeld water wat daarna in de koelkast afgekoeld is tot zo’n 8 graden.

Werkwijze:

1. Steriliseer de opening van de gistingsfles. (Dit is de letterlijke vertaling. Hieruit maak ik op dat men de gist neemt uit de gistingsfles. Dit lijkt mij niet zo goed, deze gist is van veel mindere kwaliteit dan die welke in de gistingsemmer achterblijft na het overhevelen in de gistingsfles. Ik zou dus de gist nemen die in de emmer achterblijft en in dat geval is het raadzaam de emmer aan de binnen zijde voorzichtig te ontdoen van de hopharsen en gistresten met bijv. een stuk keuken papier, gevolgd door het afnemen van de wanden met een in sulfietwater gedrenkt stuk keukenpapier)
2. Giet het water uit een van de wekpotten/flessen in de emmer en doe de deksel erop. Schud de emmer voorzichtig met een draaiende beweging om de gist, de hopharsen en de drab van elkaar te scheiden.
3. Giet de inhoud van de emmer terug in de lege wekpot/fles en doe de deksel erop.
4. Schud de wekpot/fles om de verschillende bestanddelen van elkaar te scheiden. Doe dit nog een paar keer totdat je duidelijk een scheiding kunt zien.
5. Terwijl de levende gist in oplossing blijft giet je dit deel af in de tweede wekpot/fles waarbij je erop moet letten zoveel mogelijk hopresten en drab (= dode gistcellen) achter te laten.
6. Schud de tweede wekpot/fles opnieuw om zoveel mogelijk de gist van de overige bestanddelen te scheiden. Laat de inhoud tot rust komen en giet het overtollige water aan de bovenkant af.
7. Giet het gedeelte met de gist, welke in oplossing is boven de overige deeltjes, af in de derde wekpot/fles. Bewaar dit gedurende maximaal 1 maand in de koelkast. Giet het water eraf en voeg er gekookte en afgekoelde wort of moutextractoplossing aan toe, twee dagen voordat je gaat brouwen of voeg het meteen toe aan je nieuwe brouwsel.

Opmerkingen van de vertaler:
Wanneer je vaak brouwt en er helemaal zeker van wilt zijn dat de bewaarde gist vrij van bacteriën is, voeg dan ongeveer anderhalf uur (maar nooit meer dan twee uur) voordat je de gist aan de wort toevoegt zoveel fosforzuur aan het water/gistmengsel toe, dat de pH 2,2 wordt. Goed schudden en dan laten staan. Hierdoor worden alle bacteriën en zwakke gistcellen gedood. Giet na deze tijd het water eraf voeg de gist toe aan de wort. Dit gaat echter alleen op als de gist niet ouder is dan ongeveer een week. Dit is de methode die door veel kleine brouwerijen wordt toegepast en ook wordt aanbevolen door Wyeast Labs. Succes verzekerd.

Theo

Ik heb nog maar een paar keer gebrouwen en toch heb ik al heel wat uren naar het brouwsel in het vergistingvat zitten kijken. Naar wat er in dat vat gebeurde of juist niet gebeurde. Ondertussen stelde ik mezelf tal van vragen: Komt de vergisting wel op gang? Is de boel nu al uitgegist? Het zou toch veel heftiger moeten gisten, of is dit normaal? Is het brouwsel te koud, of juist te warm geworden? Heeft het zin om wat korrelgist toe te voegen? Zal ik nog wat roeren om wat meer te beluchten? Kortom, alle vragen die een beginner maar kan bedenken gingen dan door mijn hoofd. Gist vind ik het meest onbegrijpelijke ingredi

Er was geen maandbier vanwege het presenteren van Polderbok. Helaas ging dat niet door, zodat er is uitgeweken naar Sobberbok dat overigens goed in de smaak viel, maar niet meedoet in de maandbier competitie. Voor de rest zie ander verslag van deze avond.

Aanslag in de boerderij

Van onze verslaggever:

Tijdens het opruimen zaterdagmorgen in de boerderij na de clubavond van ‘t Wort Wat! zijn er twee explosies gehoord. Er is gelijk een onderzoeksteam gefomeerd dat tussen de glasscherven een aantal labels D9 ontdekte, welke hoorden bij twee flessen licht bruin vocht die vrijdag waren ingeleverd. De verdachte, Rinus T. uit Nieuw Vennep, is gehoord. Onderzocht gaat worden of deze aanslag is gericht tegen de voorzitter van de clubkampioenschapcommissieJohn K. of John G., begeleider van de maanbierwisselkeiwedstrijd of een strijd tussen beiden

Een beroemde schrijver die dit hoorde zag er we een boek in b.v. "De Aanslag", welk dan later in de Boerderij  kan worden verfilmd.

Dit was het weer, tot de volgende keer.
Groeten van uw uitbater John

PS: Er zijn nog geen aanmeldingen voor maandbieren 2007. Graag!!!!!

De American Brewers Association heeft een bijzonder fraaie serie boeken uitgebracht, genaamd "Classic Beer Styles". De serie beschrijft in 18 delen alle belangrijke bierstijlen. De boeken zijn in het Engels geschreven door internationale auteurs, en behandelen de historie, brouwtechniek en receptuur van een bierstijl.

Verschillende delen zijn te leen bij 't Wort Wat, en de Bibliotheek-commissie gaat zich inspannen om de serie compleet te maken. Je kunt de boeken ook zelf aanschaffen (12 tot 15 US$ per deel) op http://www.store.beertown.org/shopdisplayproducts.asp?id=17&cat=Classic+Beer+Styles. Als je jezelf echt wil verwennen (in de schoen of onder de kerstboom?), dan schaf je de hele serie in één keer aan (met aanzienlijke korting t.o.v. de losse delen).

Met net de zeer geslaagde excursie naar Düsseldorf achter de rug, ligt het voor de hand om "Classic Beer Style: Altbier" (deel 12) eens nader te bekijken. De schrijver is Horst D. Dornbusch, geboren en getogen in Düsseldorf en - zoals hij zelf zegt - grootgebracht met alt-bier. Als research voor zijn boek heeft hij onder meer meegebrouwen bij de Uerige- en de Schumacher-brouwerij. De auteur woont tegenwoordig in de Amerika en is eigenaar van zijn eigen brouwerij, gespecialiseerd in Duitse bierstijlen.

Dornbush benadrukt de rijke traditie van de bovengistende bieren (‘ales') in Duitsland tegenover de veel bekendere ondergisters (‘lagers'), die pas kort (vanaf eind 19e eeuw) in zwang zijn. ‘Alt' staat dan ook voor de ‘oude' methode van vergisting.

Het is eigenlijk heel bijzonder dat in twee Duitse steden (Keulen met z'n Kölsch, en Düsseldorf met z'n Alt) één bierstijl zo dominant vertegenwoordigd is. Daar blijkt een fraaie historische verklaring voor te zijn, en Dornbusch neemt ons via de Neanthalers en vroege Germaanse stammen mee tot in de 12e eeuw waar de kerkelijke en wereldlijke leiders hun machtspelletjes speelden over de hoofden van de Keulse bierbrouwers heen. In 1288 liep dat zodanig uit de hand, dat hertog Adolf V van Berg besloot om een permanent tegenwicht te bieden aan de Keulse macht door een eindje verderop langs de Rijn een nieuwe stad te stichten: Düsseldorf . De bestuurderen van beide steden legden strenge beperkingen op aan het (type) bier dat er binnen de stadsmuren gebrouwen mocht worden, waardoor de uitgesproken stylen Kölsch en Alt konden ontstaan.

Hoofdstuk 2 van "Classic Beer Style: Altbier" behandelt het profiel/karakter van de Alt, en de diverse brouwerijen in de stad. In hoofdstuk 3 gaan we nog een stapje verder met een bespreking van de specifieke ingrediënten (welke mouten en hoppen), geïllusteerd met commerciële voorbeelden van Alt-bieren.

Hoofdstuk 4 gaat in op de brouw-apparatuur die thuisbrouwers nodig hebben om een Alt-bier te kunnen brouwen, waarna hoofdstuk 5 verder de complete brouwmethode voor Alt-bieren beschrijft. In hoofdstuk 6 worden algemene recept-richtlijnen gegeven en maar liefst 8 verschillende Alt-recepten tot in detail uitgewerkt.

Tenslotte volgt nog een aantal Apendixen met een opsomming van commerciële Alt-bieren, een beschrijving van het mouten van Duitse granen, de pH van de maisch en de water-hardheid. Als uitsmijter volgen dan ook nog berekeningen voor bierkleur en hopbitterheid, en een conversie-tabel voor Amerikaanse, Engelse en metrische waarden. De lijst van referenties biedt veel aanknopingspunten voor (nog) verdere studie.

"Classic Beer Style: Altbier" is een heerlijk boek om je helemaal ‘onder te dompelen' in deze bierstijl. Het is geschreven in makkelijk verteerbaar Engels, dat door de meesten van ons goed te volgen zal zijn. Om specifieke Engelstalige brouwtermen te begrijpen is achter in het boek een uitgebreide toelichting voor handen.

Lees dit boek en je beseft dat je niet zo maar een Alt-je aan het brouwen bent, maar onderdeel wordt van de rijke brouwhistorie van een unieke, Duitse bierstijl!

Jan-Willem Fukkink