Bierflesvuller

Bierflessen moeten gevuld worden voordat ze leeggemaakt kunnen worden.

Het uitdokteren van brouwapparatuur kan soms net zo mooi zijn als het brouwen zelf. Zo is er een grote overeenkomst tussen beide hobby’s n.l. het resultaat van het uitdokteren streelt de ziel en het resultaat van het brouwen de tong (als alles goed is gegaan tenminste).
Het vullen van flesjes gebeurde bij ons altijd door te hevelen, waarbij wij gebruik maakten van een spuitpistool van de tuinslang. Het juiste niveau werd bepaald door met een grote injectiespuit uit ieder flesje een vaste hoeveelheid op te zuigen, een goed werkende maar omslachtige methode.
Zo’n driekwart jaar geleden hebben we bij Van Rein postorders een automatische flessenvuller gekocht en tot volle tevredenheid hebben we hem gebruikt. Negatieve kanten hebben we tot op heden niet echt gevonden alhoewel Bas m.b.t. de mogelijkheid van infecties ze wel aan kan geven. Goed schoonmaken is dus aangeraden.

De werking van het apparaat is heel eenvoudig. Hang een slang tot net boven het bezinksel in het hooggeplaatste klaringsvat en laat hem over de rand van het vat naar de flessenvuller lopen. Het apparaat op een flesje zetten, de toevoer openzetten door boven op het apparaat te drukken, aan het ontluchtingsslangetje zuigen (alleen de eerste keer) en de zwaartekracht doet de rest. Het ontluchtingsslangetje (1) wordt in een leeg flesje gehangen om schuim en overloop op te vangen. Als het flesje vol is slaat de flessenvuller zelf af.
De flessenvuller in het volgende lege flesje zetten, weer boven op het flessenvulapparaat drukken en hup daar gaat het volgende flesje. Je kunt zo doorgaan tot het vat leeg is of de flesjes op zijn.
Het afslagmoment is te regelen door het verdraaien van een schroefje (3) waardoor het apparaat eerder of later afslaat, ook de aansluiting (2) van het apparaat op de fles is verstelbaar, door deze twee instelling is de hoogte van het bier in het flesje vrij nauwkeurig te regelen.
Nadat we op grotere vaten waren overgegaan werd het hoger plaatsen van 40 ltr niet een van mijn favoriete bezigheden. Het heeft even geduurd maar de oplossing is er.
Ik ben naar een caravanhandel gegaan en heb een 12 Volts dompelpompje gekocht (een 12 Volts voedingseenheid had ik al). Wanneer je dit pompje aansluit op de slang naar het flessenvulapparaat (je kunt vlak voor het vulapparaat nog een terugslagklepje zetten) en je gebruikt een schakelaartje om de stroom in te schakelen op het moment dat je het flessenvulapparaat openzet, wordt het bier door het pompje in het flesje geperst. Door de spanning lager te maken (het pompje werkt vanaf 5 Volt en kan op een lagere spanning langer achtereen gebruikt worden) wordt de snelheid van het instromen beperkt. Als het flessenvulapparaat afslaat laat je het schakelaartje los en stopt het pompje, volgende flesje.
Twee dingen tegelijkertijd inschakelen en uitschakelen moet eenvoudiger kunnen dacht ik dus een schakelaartje gezocht die ik op het flessenvulapparaat kon monteren en die inschakelde als ik het flessenvulapparaat inschakelde en uitschakelde als het flesje vol was. Een microswitch met lepel bracht uitkomst. Een stukje aluminium hoeklijn, een boormachine en een paar popnagels en klaar was Age. Een druk op de knop en het flesje wordt gevuld onafhankelijk van de hoeveelheid vloeistof in het klaringsvat en de hoogte waarop het klaringsvat zich bevindt. Het pompje kan tot een halve meter opvoeren en dat is ruim voldoende.

Voor geïnteresseerden zal ik op de verenigingsavond van oktober een set met en zonder pomp meenemen, water zal er wel zijn en lege flesjes zullen er ook wel komen denk ik.

Groetjes
Age

Brewzilla 1.4

de opvolger van RIMS

Dit verhaal is een vervolg op het artikel 'Leidsche RIMS' uit het clubblad van oktober 2001 (en op de Vraagbaak van januari 2002). In dat artikel beschreef ik mijn RIMS (Recirculating Infusion Mash System), bestaande uit een Westfalia-ketel met electrische verwarming, een bolle filterplaat en een mag-drive pomp. Inmiddels zijn we een jaar verder en is er heel wat veranderd. Reden genoeg voor een nieuwe naam: Brewzilla 1.4, en een vervolgverhaal...

Allereerst een overzicht van de brouwinstallatie. Die is volledig mobiel en demontabel, omdat ik brouw in de keuken, maar de zaak opsla op zolder. Dat is altijd even sjouwen, maar heeft ook voordelen. Het stimuleert om alles goed schoon te maken en houden, en je kunt nog eens ergens anders brouwen (bij collega-brouwers, op mijn werk, of op een gezamenlijke brouwdag, bijvoorbeeld).

Op een los tafelblad (van 115 bij 50 cm, met twee schragen eronder) staan van links naar rechts: het Heetwatervat, de RIMS-ketel en de Kookketel. De RIMS-ketel staat op een klein RIMS-tafeltje (twee platen met vier pootjes ertussen) zodat daaronder de pomp kan staan. Aan de achterkant van het RIMS-tafeltje is het bedieningspaneel bevestigd.

Binnen in de RIMS-ketel zie je de H-vormige instroomverdeler en onderin de bolle filterplaat. Het vloeibare deel van de maisch loopt door de filterplaat en dan via een slangetje naar de kogelkraan aan de buitenkant (met de rode hendel). Aan de kraan zit een RVS-snelkoppeling. Inmiddels heb ik al mijn Gardena-aansluitingen vervangen, omdat die na verloop van tijd gaan lekken als je ze gebruikt voor hete vloeistoffen.

Via een Y-stuk loopt de wort naar de pomp. Vanaf het Heetwatervat loopt ook een slang naar dit Y-stuk, voor tijdens het spoelen. Mijn Heetwatervat heeft geen eigen verwarmingselement. Tegelijk met het maischen in de RIMS-ketel verwarm ik in de Kookketel een hoeveelheid water en giet dat over in het Heetwatervat. Op termijn wil ik de slangen anders aanleggen, zodat ik het hete water over kan pompen.

De magnetic-drive pomp van March die heel veel gebruikt wordt in (met name Amerikaanse) thuisbrouwerijen. De pomp staat onder de RIMS-ketel zodat hij vanzelf volloopt als ik de kraan van de RIMS-ketel openzet. Zowel de ingang als de uitgang zijn voorzien van RVS-snelkoppelingen. Zodoende kan ik de slangen eenvoudig loskoppelen om ze schoon te maken.

Aan de uitgang van de pomp zit ook een Y-stuk. De bovenste slang loopt terug naar de RIMS-ketel. De andere slang loopt naar de Kookketel (aan de rechterkant). Na het maischen pomp ik de wort direct door naar de Kookketel, totdat het graanbed bijna droogvalt. Vervolgens pomp ik uit de Heetwaterketel een nieuwe lading water in de RIMS-ketel en laat het een tijdje circuleren. Tenslotte gaat dat ook door naar de Kookketel, etc. Zodra de eerste wort in de Kookketel zit zet ik de verwarming van die ketel aan. Op die manier kun je met een element van 1800 Watt de wort toch redelijk snel aan de kook krijgen.

Tijdens het maischen wordt de wort teruggepompt in de RIMS-ketel. Aan de slang zit weer een RVS-snelkoppeling. Het koperen geval ter linkerzijde bevat een verdikt stuk (22 mm) met daarin een dun koperen pijpje (12 mm). Van bovenaf laat ik daarin een temperatuurvoeler zakken van de ETC (zie verder).

Nog een blik op de RIMS-ketel. De brug over de ketel is van aluminium in plaats van hout. De H-vormige instroomverdeler hangt eronder en is met behulp van een rubberen o-ring in hoogte te verstellen.

Het bedieningspaneel voor Brewzilla 1.4. Aan de linkerzijde de Ranco Electronic Temperature Controller, die het verwarmingselement van de RIMS-ketel aan- en uitschakelt. Dat gebeurt afhankelijk van de ingestelde doeltemperatuur en de gemeten wort-temperatuur (met de temperatuurvoeler). Daarnaast vier schakelaars: voor de ETC (en dus voor de verwarming van de RIMS-ketel), voor de RIMS-pomp, en voor de Kookketel (en één voor toekomstig gebruik). Het paneel zelf is gemaakt van een aluminium plaat. De opdruk bestaat uit een vel (overhead-)transparant dat geschikt is voor inkjet-printers. Door in spiegelbeeld te printen komt de opdruk aan de achterkant van het transparant en is daardoor minder gevoelig voor spetters en makkelijker schoon te maken.

De achterkant van het bedieningspaneel met stekkerdozen voor de verschillende apparaten. Na diverse bijna-ongelukken met electriciteit en vocht vond ik het hoog tijd om een veiliger oplossing te realiseren. Alle aansluitingen zijn geaard en zoveel mogelijk afgeschermd tegen vocht.

Een detail-opname van de ruime hoeveelheid bedrading die nodig was voor de vier schakelaars aan de voorkant (alle twee de draden in een schakeling worden onderbroken). De kroonsteentjes fungeren als een soort patch-panel voor de bedrading. Het gele kastje met doorzichtige deksel is natuurlijk gewoon een schroevendoos waar de bodem uit gesneden is.

Het bedieningspaneel is met scharnieren bevestigd aan het RIMS-tafeltje. Op die manier is het geheel op te vouwen voor transport. Met Brewzilla 1.4 heb ik inmiddels diverse brouwsels gemaakt en hij houdt zich prima! De bediening is echt een genot: geen gezeul met ketels en emmers, maar gewoon een schakelaartje om en een kraantje open of dicht (als je een beetje van techniek houdt, natuurlijk). Ik ben zo tevreden dat ik eigenlijk weinig plannen heb voor veranderingen of verbeteringen. Of het moet dat slangenstelsel zijn; dat moet eigenlijk toch helemaal anders. Nou ja, klussen maar weer... Heb je nog vragen over Brewzilla 1.4? Mail ze dan gerust naar dit adres. Kijk ook eens op m'n site (http://www.barleys.nl/index.htm?brewzilla). Tenslotte verwijs ik je naar de Homebrewery Index (http://www.barleys.nl/index.htm?homebreweries): de grootste ter wereld met meer dan 90 referenties naar websites waar mensen hun thuisbrouwerij beschrijven. Zeer inspirerend! . Jan-Willem Fukkink