Ik heb al veel vaker een "Van het bestuur" geschreven, maar dit is de eerste keer dat ik dat als voorzitter doe. Ik wil alle leden bedanken voor het vertrouwen dat ze in me gesteld hebben door mij als voorzitter te verkiezen. Ook wil ik hierbij nogmaals Jan-Willem en André bedanken voor al het werk dat ze voor onze mooie vereniging hebben gedaan in hun bestuursperiode!

bestuursleden en commissies

Het is altijd even wennen, een bestuursvergadering in een nieuwe samenstelling, maar het was een goede start. Jan en Erik, welkom in het bestuur! De eerste bestuursvergadering van het nieuwe bestuur stond in het teken van het verdelen van de commissies. De commissie-pagina op de website is al bijgewerkt, maar voor de volledigheid zal ik ook hier de verdeling nog melden.

Afgelopen clubavond

De afgelopen clubavond zijn de bieren van het jaar gepresenteerd. André van der Zee had een prima presentatie over de Saison voorbereid, en Theo van de Voorde stond zeer bevlogen te vertellen over de Brown Porter. Ik vond het heel leuk om te zien hoe de bieren van totaal verschillende kanten belicht werden in twee boeiende verhalen. Er kwamen ook diverse recepten langs, die nog in het clubblad zullen verschijnen. Doe daar dus je voordeel mee. 

De nieuwe inkoopcommissie heeft zijn rol nu echt opgepakt, en stond alle bestellingen te verkopen. Daarbij het pakket van de maand, niet geheel toevallig een Saison. Volgende maand komt de Brown Porter aan de beurt.

Dit gaat naar ons idee een goede basis vormen voor de nieuwe clubkampioenschappen, dus we zijn zeer benieuwd naar jullie prestaties op het gebied van deze bieren. En alle prijswinnaars moeten deze bieren volgend jaar natuurlijk insturen naar het ONK, want als je hiermee clubkampioen wordt, is het echt een goed bier!

Komende clubavond

Op de clubavond van april zal de gevorderdencursuscommissie vertellen over hun plannen, compleet met een demonstratie van de software die Rob Ruiten aan het ontwikkelen is. Bovendien zal de ruilbierencommissie een toelichting op hun plannen geven. Om de avond helemaal compleet te maken organiseren we een markt van brouwartikelen. Mocht je dus nog ongebruikte filters, pannen, vaten, meetapparatuur etc. hebben staan, heb je de gelegenheid om daar een ander blij mee te maken, en er wat aan te verdienen. Ook na de clubavond zal daar gelegenheid toe blijven, maar dan digitaal.

Tweedehands spulletjes op de website

Naast de tweedehands spulletjesmarkt op 24 april gaan we (op verzoek!) ook een pagina op internet inrichten voor het te koop aanbieden van je brouwspullen aan andere leden. Mocht je brouwartikelen over hebben waar een ander clublid wellicht wat aan heeft, stuur dan een mailtje met tekst en foto aan mij. Ik zal dan zorgen dat het op de website komt.

Namens het bestuur,

Ernst de Moor

Zoals bekend leveren we voor de maand april het Porterpakket, een Engels recept. Volgend jaar doen we de Amerikaanse, we konden deze keer niet alle ingrediënten krijgen dus helaas. Het recept kregen van Theo van de Voorde en het is een Entire Butt Porter. Wij hopen dat het bier net zo lekker wordt als die van de voorlaatste brouwdag, want die ging er goed in. Aangezien dit bier ook meedoet aan het clubkampioenschap verwachten we er wel meer van te verkopen. Daar gaat  ons rustige leventje. De gist die we erbij verkopen is een Ringwood Ale, welke door Herman weer voor ons is opgekweekt. Deze wordt niet zo vaak gebruikt , maar je moet af en toe eens wat anders proberen om kampioen te worden. Ik citeer vanaf de brouwmarktsite:

1187 Ringwood Ale: Bekende gist van Europese oorsprong met unieke vergisting– en smaakeigenschappen. Duidelijk waarneembare fruitesters en een hoge uitvlokking zorgen voor moutig complex profiel welke uitstekend klaart. Uitgebreide diacetylrust na einde vergisting is aangeraden. Hoge uitvlokking. Vergistingstemperatuur = 18-23°C

Ik weet nog niet wat alles betekent, maar diacetylrust leverde mooi 40 punten met driemaal woordwaarde bij het scrabble op.

Nog niet iedereen is gewend aan de nieuwe sluitings datum dus dat vermelden we ook op de site. Tevens zijn we bezig  om ipv een automatisch mailtje, een uniek genummerde mail te versturen na een bestelling waarop ook de leverdatum nog zal worden vermeld. Indien je zelf nog goede ideeën hebt, laat dat dan weten.

Voor mei willen we een witbier-achtig pakket en daarna volgt in juni een IPA. Daarmee komen we de zomer wel weer door. We staan nog steeds open voor suggesties, dus als je een goed recept hebt, laat anderen daar dan van mee profiteren.

Groet Stefan en Michael

Het was de avond van de algemene ledenvergadering, niet altijd de meest favoriete avond. Veel gepraat en daar krijg je een droge keel van, maar een rondje bestuur vergoedt veel. Ook je stem uitbrengen op degene die jou in het bestuur vertegenwoordigt is een belangrijke taak, maar het is en blijft een bierclub.

Vanwege voorjaar (iets met bloemen, bollen en vogels?) en vakantie is de avond een week later; aan de temperatuur was dat niet te merken! Ik was er zelf niet, een weekje vakantie, en had mijn taak overgedragen aan Anneke en Ria. Wel een bier van Sjaak en Nico op tap. Vanwege het voorjaar een MEIBOCK die meedoet in de maandbier competitie. Er zijn 30 wedstrijdformulieren ingeleverd met een totaal aantal punten van 209.5 gedeeld door 30 is dat 6.9833 dus een mooie 7. Tot de vakantie zijn er al drie maandbieren opgeven en voor de tweede helft van dit jaar je kan nu nog brouwen. 10 ltr in een fustje is ook prima, ik zie jullie aan de bar met de opgave!

Dat weekje vakantie was in New York en ik ben daar op visite geweest bij een bierclub in een café,  de Rattle-n-Hum bar (zie http://www.rattlenhumbarnyc.com of www.beermunus.com) met 40 taps aan de muur. Veel Amerikaanse en Belgische bieren, wel tussen de 6 en 10 dollar per glas! Iets anders dan de Boerderij en slechts tien minuten lopen van het hotel.

Op internet gezien dat er een avond was ‘neem je eigen bier mee om samen te proeven’. Dat leek mij wel wat. Twee flesjes in de koffer van twee brouwdagen: de robuuste poorter en een Chimay blauw. De poorter viel goed in de smaak bij de leden daar. Een lid van die club had er ook een van een jaar oud, die qua smaak gelijk was aan die van mij. Het was een leuke ervaring. Hij komt in september deze kant op, ik hoop op de laatste vrijdag. Dan kan hij het ook hier meemaken.

De receptbladen die wij hier gebruiken kenden zij daar niet. Ze willen er wel een Engelse vertaling van. Ik weet niet of iemand er een heeft of er een kan maken, dan stuur ik ze door.

Dat was het wel weer, tot de volgende keer!

Jullie uitbater John

Louis Pasteur ontwikkelde rond 1850 de theorie dat de oorzaak van veel ziekten een minuscuul levend wezen was, een 'micro-organisme'. Zijn "ziektekiem-theorie" is niet alleen één van de belangrijkste ontdekkingen in de medische geschiedenis geweest ook voor de productie van voedingsmiddelen heeft zijn ontdekking grote gevolgen gehad. Voor die tijd was bier maar héél beperkt houdbaar. Het was zaak het bier zo snel mogelijk na het brouwen geconsumeerd te hebben.

Hoe de smaak van de bieren vroeger was is niet met zekerheid te zeggen maar nagenoeg al het bier zal op zijn minst zurig geweest zijn. Maar ook toen wilde men een bier langer bewaren en zo onstonden de provisiebieren. Deze bieren zijn streekgebonden. Voorbeelden hiervan zijn India Pale Ale, Biere de Garde, Porter, Stout, Geuze en, last but not least, Saison.

De Saison werd gebrouwen in Wallonie in de provincie Hainaut (Henegouwen) en had als functie de dorst te lessen van de landarbeiders (les saisonniers) tijdens de warme zomermaanden. In de winter was het relatief rustig op de hoeve, dus was er gelegenheid om bier te brouwen voor de dorstige landarbeiders.

Tot de ontdekking van Pasteur was de kwaliteit van het drinkwater niet betrouwbaar en het bier mag dan zurig geweest zijn, je werd er in ieder geval niet ziek van. Op het land werken is een dorstige aangelegenheid, hoeveelheden van 5 liter per persoon per dag worden gerapporteerd, dus er was een aanzienlijke hoeveelheid bier nodig. Boeren die geen eigen brouwerij hadden bundelden hun krachten en brouwden gezamenlijk in de dorpsbrouwerij. De gerst en andere grondstoffen kwamen veelal van het eigen bedrijf en werden zelf gemout.

Van december tot maart werd er gebrouwen en van mei tot september werd er Saison gedronken. Een goede houdbaarheid was dus van belang. Deze kon men verbeteren door het alcohol percentage op te voeren (“sterk bier”) overmatig hop en/ of kruiden te gebruiken.

Sterk bier moet gezien worden in de geest van die tijd waar het gemiddelde alcohol percentage zo’n 3% was. Saison had met 4½-6½ % een aanzienlijk hoger alcohol percentage. Met recht een “sterck” bier.

Hop werd in grote hoeveelheden gebruikt. Er worden hoeveelheden van 500-800 g hop (2 - 4% alfazuur) per hectoliter genoemd, waarvan een derde deel aan het eind van het koken werd toegevoegd. Hop voorkomt infecties niet maar werkt wel remmend op de ontwikkeling van micro-organismen, waardoor de mate van infectie enigszins te reguleren valt. Dry hopping werd breed toegepast op bewaarbier en had als voornaamste rol het bier te “verjongen”. Alleen met de best verkrijgbare hop werd dry hopping toegepast, hiervoor gebruikte men 100 tot wel 400 g per hectoliter. Vóór 1946 werd oud bier (van het vorige seizoen) met jong bier versneden om jong bier meer smaak te geven en om het oude bier niet weg te hoeven gooien. En ik maar denken dat Nederlanders zuinig zijn!

Organoleptisch profiel van authentieke Saisons:

• Amber van kleur.
• Weinig tot matig koolzuurgehalte.
• Smaak was zurig tot zuur, afhankelijk van de mate en soort infectie (melkzuur en/of azijnzuur) en de controle over dat proces.
• Belangrijke eigenschap was de portachtige smaak van oud bier met tonen van hout en bevatte ook duidelijke kenmerken van Brettanomyces (wilde gist).
• Door het zure en wijnachtige karakter hadden ze veel weg van Geuze.
• Uitzondelijk hoge vergistingsgraad. Het droge mondgevoel werd verzacht door gebruik van tarwe.
• Subtiele kruidigheid om de infecties te maskeren.
• 3-3½ % alc, later tot 4½-6½ % alc.

Hedendaagse Saison:

• 4½-6½ % alc.
• Hoge vergistingsgraad van 90-95 % waardoor een droge nasmaak ontstaat.
• Bitter door gebuik van veel laag alfazuur % hop.
• Pittig en zeker niet zacht van smaak.
• Indien kruidig dan zeer gematigd.
• Grote aromatische complexiteit.

Recept Saison 

In dit deel worden de ingrediënten besproken die nodig zijn om een goede Saison te brouwen. Uitgangspunt is een Saison Dupont.

Water

Het brouwwater in de provincie Hainaut is hard, bevat veel sulfaat en bicarbonaat waardoor een harde bitterheid ontstaat. Het lange bewaren had als voordeel dat deze harde bieren in de loop der tijd wat zachter en ronder van smaak werden. Hieronder de watersamenstelling van regio Hoofddorp vergeleken met de provincie Hainaut.  Aanpassing van het brouwwater kan je berekenen in diverse software pakketten, zoals het in ontwikkeling zijnde BrewIT.

Mouten en suiker

Voor een Saison is het voornaamste ingrediënt pilsmout, eventueel aangevuld met een paar procenten kleurmout om een oranje gloed te krijgen. Zeker niet teveel, om een karamelsmaak te voorkomen. De suiker dient om een hoge vergistingsgraad te bereiken en zo een mooi droog bier te krijgen.

• Pilsmout
• Tarwemout (max 5%)
• Kleurmout (max 2½%)
• Lichte kandijsuiker (10%), geeft een hogere vergistingsgraad!!
• Kleur: 6 -36 EBC 

Maischen: start bij 45 °C en verwarm langzaam tot 72 °C voor max rendement. Daarna kort afmaischen bij 78 °C.

Hop

In alle recepten worden East Kent Goldings en Styrian Goldings genoemd  als aromatische en kruidige hoppen, eventueel aangevuld met Hallertau. Kook 90 minuten, doe meerdere hopgiften. Drooghoppen is mogelijk met 1-3 g per liter. Berekende bitterheid 18 – 32 EBU.

Gist

Er is eigenlijk maar een gist om een goede Saison te brouwen en dat is de gist van brouwerij Dupont. Kweek wat gist op uit het depot of gebruik Wyeast 3724 (Belgian Saison), White Labs WLP 565 (Belgian Saison 1) of een andere sterk aromatische gist zoals Wyeast 3522 (Belgian Ardennes). Enig speurwerk leert dat zowel Wyeast 3724 als WLP 565 afkomstig zouden van een Dupont gist. Kies een sterk aromatische gist met een hoge vergistingsgraad (attenuation). Pas een hoge vergistingstemperatuur toe omvoldoende aroma en een hoge vergistingsgraad te bereiken (24 -35 °C)

Uit de grafiek is af te lezen dat Dupont gist eerst snel, daarna traag vergist. De enkelvoudige suikers worden snel omgezet, maar de meervoudige suikers moeten eerst gehydrolyseerd worden, voordat ze vergist kunnen worden.

Bij Dupont voegt men bij het bottelen verse gist en suiker toe, waarna een het bier 6-8 weken bij 23 - 24⁰C nagegist wordt.

 Kruiden

In sommige hedendaagse Saison kunnen we kruiden vinden (niet in Dupont). Besluit je kruiden te gebruiken dan is de truc is zo weinig te gebruiken dat de afzonderlijke componenten niet te herkennen zijn maar je toch iets interessants krijgt.

 Kruiden in gram per 10 liter

Wil je een Saison gaan brouwen proef dan een aantal commerciële voorbeelden en maak voor jezelf aantekeningen en bepaal wat jou de perfecte Saison is. Tijdens de clubavond hebben we een Saison Dupont en een Saison Voisin geproefd. Hieruit werd direct duidelijk dat Saison een breed biertype is.

Saison Dupont

• Kleur: goudgeel met een oranje gloed
• Geur: citrus, fruitig, hoppig, kruidig
• Smaak: zoetig, kruidig, bitter
• Basis: zoetig, zurig, bitter
• Mondgevoel: CO₂, droog, samentrekkend
• Nasmaak: bitter, neemt toe, droog!

 Saison Voisin

• Kleur: amber
• Geur: fruitig, hoppig, moutig, zoetig
• Smaak: droppig, fruitig, bitter, metalig
• Basis: zoetig, bitterig - bitter
• Mondgevoel: droog, wrang
• Nasmaak: hard bitter (water), dropachtig, gistachtig

Hieronder kort een paar andere commerciële voorbeelden:

Saison de Silly (Silly)

Bruin, zoet, caramel, geroosterde mout, portachtig (47 EBC, 15EBU)

Saison 1900 (Léfèbvre)

Goudgeel-amber, fruitig, kruidig (steranijs, zoethout), minder bitter/droog (14 EBC 6,0 vol% alc, 20 EBU)

Saison Regal (Du Bocq)

Amber, citrus, fruitig, kruidig, hoppig, zoetig

Saison Dupont Biologique (Dupont)

Goudgeel, oranje gloed, fruitig, bitter, minder kruidig dan “zwarte”, grasachtig, zurig van CO₂

Saison d’Erpe-Mere (De Glazen Toren) Vlaams!

Goudgeel, citrus, fruitig, grasachtig, kruidig, sterk hoppig (geur) 6,9% alc

Bronnen:

• Biertypen gids van Derek Walsh,
• Farmhouse Ales van Phil Markowski
• Diverse internet publicaties.

In 1988 riep het Amerikaanse congres de eerste zaterdag van mei uit tot National Homebrew Day. Vorig jaar hebben bijna 4000 deelnemers op 242 locaties wereldwijd meegedaan, en in totaal bijna 40.000 bier gebrouwen. 't Wort Wat doet nu voor het vierde jaar mee, en om precies 12:00 uur heffen we het glas ter ere van de thuisbrouwers overal ter wereld. Meer details over deze feestdag vind je op http://www.beertown.org/events/bigbrew. Kijk ook eens naar de filmpjes van de YouTube-competitie in 2008: http://www.beertown.org/events/bigbrew/you_tube.html.

Jullie zullen het niet geloven, maar één van de recepten waar we dit jaar uit kunnen kiezen is een Saison. Die keuze is snel gemaakt aangezien we dit jaar de Saison (en de Brown Porter) als themabieren hebben. Dit had niet mooier kunnen uitkomen! Zoals gebruikelijk worden alle ingrediënten weer verzorgd door de Inkoop-commissie (waarvoor onze grote dank!). Inschrijven kun je tot en met zaterdag 18 april op de webpagina van de Inkoop-commissie. Alle ingrediënten worden kosteloos ter beschikking gesteld; je hoeft dus alleen je eigen brouw-apparatuur mee te brengen!

Dit jaar vieren we National Homebrew Day weer op onze vertrouwde locatie: De Boerderij in Hoofddorp. We starten om 9 uur, en zijn uiterlijk om 17 uur helemaal klaar.

Heb je nog vragen? Aarzel niet en neem even contact met mij op. Geen vragen? Dan zien we elkaar hopelijk op zaterdag 2 mei.

Met vriendelijke groet,

Jan-Willem Fukkink
coördinator brouwdag

In het laatstgeplaatste artikel heb ik een recept opgenomen van Konijn met bier. Nadat ik het verstuurd had naar de redactiecommissie maakte Lidewij mij er op attent dat in het recept niet aangegeven werd op welk moment de salie toegevoegd dient te worden (zij heeft op eigen gezag dit alsnog aan het recept toegevoegd). En inderdaad, op de site waarvan ik dit recept vandaan heb gehaald staat dit ook niet vermeld. Voor degenen die dit recept toch wel wat lijkt heb ik hier een bijna identiek recept. Dit keer wel met de vermelding wanneer de salie toegevoegd moet worden

Konijn met bier en salie (4p)

150 gr gedrooge witte bonen, 3 sjalotjes, 1 teen knoflook, bosje verse salie, 1 konijn in delen, zout en peper, 2 el olijfolie, 1 takje rozemarijn, 2 laurierblaadjes, 1 flesje witbier, 1 takje tijm, 1 kruidnagel, 200 gr tuinbonen en 200 gr velderwten.

In ruim water de witte bonen ca 8 uur weken.

Sjalotjes pellen en zeer fijn snipperen, knoflook fijnhakken, blaadjes salie loshalen, konijndelen bestrooien met zout en peper. Olie verhitten en delen bruin braden. Knoflook, salietakjes (zonder blad dus!), rozemarijn, 2/3 van de sjalot en 1 laurierblaadje toevoegen en 10 min afgedekt smoren. Bier en 2 dl water erover schenken en op laag vuur in 50 min gaar stoven.

Intussen witte bonen afspoelen met koud water en in ruim water met zout, laurierblaadje 2, tijm , kruidnagel en rest van sjalot in 50 min beetgaar koken.

Salieblaadjes fijnsnijden. Konijn uit kookvocht nemen, kookvocht zeven boven kom. Konijn terug in pan en met de bonen, de tuinbonen, de velderwten, de salieblaadjes en de helft van het kookvocht goed doorwarmen en serveren.

Hulp gevraagd m.b.t. Laurierbes

Het was de bedoeling om in dit clubblad het kruid Laurierbes te gaan behandelen.Echter, er zijn zoveel varianten van Laurier dat ik niet goed weet met welke variant ik aan de slag moest. Het gaat mij om die Laurierbes die vroeger onderdeel van het Gruit uitmaakte.

Ik vraag aan jullie, voor degene die dat kunnen (opzoeken), mij de juiste soort of variant te willen meedelen. Pas dan kan ik, voor mijn gevoel, een goed artikel gaan samenstellen.

Ik ben nu dus maar verder gegaan met het volgende kruid “Duizendblad”, dat jullie hierna kunnen gaan lezen. Voor mei plan ik een artikel over Rozemarijn.

Veel leesplezier toegewenst.
Jan Wurpel.

Duizendblad

Duizendblad - Achillea Millefolium L

Familie       Composietenfamilie (Asteraceae / Compositae)

Lamiaceae (Labiatae)

Botanische naam                   Achillea Millefolium

De latijnse naam Achillea is afgeleileid van de Griekse held Achilles. De legende vertelt dat de moeder van Achilles haar zoon doopte in de rivier de Styx om hem onkwetsbaar te maken. Zij hield hem vast aan zijn hiel tijdens deze onderdompeling. Daardoor bleef slechts één klein plekje onbeschermd. Tijdens de Trojaanse oorlog werd hij helaas juist op dit plekje, de fameuze Achillespees, geraakt. Een behandeling met duizendblad bracht zijn redding en sindsdien heeft het kruid zijn naam verkregen.

De Latijnse soortnaam millefolium duidt op het fijn verdeelde blad. Mille betekent ‘duizend’ en folium betekent ‘blad’. Daar komt dan ook de Nederlandse naam Duizendblad vandaan.

Vele oude namen verwijzen naar de bloedstelpende en wondgenezende werking van Duizendblad. Nezebloede of Nosebleed heeft met die bloedstelpende werking te maken. Maar duizendblad kan echter ook een bloeding van de neus opwekken. Hiertoe stopt men een blad in de neus en na enige tijd begint het bloed te stromen. In vroegere tijden werd dit veel door schoolkinderen gedaan om zo te kunnen spijbelen. De Engelse benaming verwijst ook naar het gebruik van de plant als liefdesorakel. Men moest het blad driemaal in de neus ronddraaien en aan zijn geliefde denken. Begon de neus te bloeden, dan was het de grote liefde.

'Green arrow, green arrow you bear a white blow. If my love loves me my nose will bleed now'.

Verwante soorten

Er zijn veel decoratieve cultivars van Achilla millefolium, zoals 'Moonshine' met gele bloemen en 'Fire King' met karmozijnrode bloemen. Achillea ageratum (voorheen Achilla decolorans) is een onbekend keukenkruid met een iets pikante smaak voor kipgerechten, soep, stamppot en sauzen.

De malse blaadjes van het moerasduizendblad (Achilla ptarmica) smaken goed op brood of in salades, en bieden - in tegenstelling tot die van Achillea millefolium - geen bittere bijsmaak.

Volksnamen

Nederland, België: Achilleskruid, Duizendtak, Garve, Hazengras, Hazenkervel, Hazegerwe, Hondengervel, kerfkenskruid, Ogenbloem, Reinevaar, Ribbenkwaad, Rijstepapbloem, Schapengraf, Schapenribbe, Soldatenkruid, Stoelbloem, Tabaksbloem, Theeblommen, Velddragon. Wondkruid

Engelse naam:  Common Yarrow, Water Milfoil, Nosebleed, Thousandleaf, Yarrow

Franse naam:    Millefeuille, Achillée millefeuille, Herbe aux charpentiers

Duitse naam:     Gemeine Schafgarbe, Tausendblatt, Wiesen-Schafgarbe

Botanie en plantbeschrijving:

Duizendblad is een hoge overblijvende of vaste plant. De plant wordt 20 cm tot 80 cm hoog, afhankelijk van de grondsoort. Gewoon duizendblad bezit een wortelstok die veel uitlopers vormt. Het is een composiet en de bloemen vormen dus hoofdjes of korfjes (Compositae betekent ‘Samengesteldbloemigen’) met meestal vijf witte of licht roze straalbloemen en enkele gele schijfbloempjes in een schermvormige pluim. De ronde stengels zijn met merg gevuld en kaal of ook zachtbehaard. De wortelstok is kruipend. De plant is zeer gehard, en verdraagt hitte, kou en droogte. De bladeren zijn lijnvormig/langwerpig) in omtrek; twee tot drievoudig veerdelig met lijnvormige slippen en zijn qua kleur donker grijsgroen. Bij wrijving komt een typische geur vrij

Duizendblad is een van oorsprong in Europa inheemse plant van de Composietenfamilie (ondersoort: Asteracaea) maar ze is ingeburgerd in grote delen van de wereld. zoals NoordAzië en Noord-Amerika. Van origine een weideplant, maar komt ook veelvuldig voor op akkers, graanvelden, tuinen, bermen, spoorwegen, dijken en op puinhopen.

Duizendblad groeit graag in volle zon, maar doet het ook in lichte schaduw. Zelfs in droge, arme grond. Ze geeft de voorkeur aan goed doorlaatbare, rijke leemgrond. Ze verdraagt temperaturen tot –20 °C. In goede omstandigheden kan het kruid zo’n 80 cm hoog worden. Duizendbladbloemen verschijnen vanaf juni en als het niet vriest, zie je ze soms nog in december.

Duizendblad is te vermeerderendoor het te zaaien of de binnedringende wortel te verdelen – scheuren genaamd – in de lente of in de herfst. Duizendblad dient op 30 cm van elkaar te worden uitgeplant. Door de uitgebloeide bloemhoofden te verwijderen kan de plant een tweede bloei krijgen. Duizendblad kan niet binnenshuis gekweekt worden.

Duizendblad heeft verrassende kwaliteiten. Sommigen beweren dat een laag duizendbladstengels een kruiwagen vol huisafval snel omzet in goede compost. Duizendblad is een artsenijplant, het wortelsap zorgt ervoor dat buurplanten minder vlug ziek worden. Die buren krijgen bovendien een voller aroma waardoor hun geur en smaak alleen maar verbetert.

Duizendblad lokt vlinders en ontvangt ze met open takjes, want het is een ‘waardplant’. Dat wil zeggen een ‘gastheer’. Maar meestal beklaagt hij zich die gastvrijheid achteraf wel. De vlinders leggen namelijk hun eitjes op de plant, en dan snoepen de uitgekomen rupsjes de plant helemaal kaal. Wees dan maar eens ‘gastheer’.

Duizendblad is een rasechte landveroveraar. De pionier overleeft vrijwel elke aanslag op zijn leven. Het gewas zaait zich op elke grondsoort uit en de wortelstokken dringen overal doorheen. Droge zandgrond deert de plant niet. Op rijke klei is het gewas een ramp. Liefhebbers van een mooi gazon gruwen van de plant.

Geschiedenis, sagen, mythen en volksvertellingen:

Duizendblad is een van de oudste bekende geneeskruiden, werd al in een middenpaläolithisch graf in Irak aangetoond (60.000 jaar oud). Door Dioskurides als bloedstelpend beschreven. Duizendblad was ook al lang bekend bij de Sumeriërs die 2500 v. Chr. tussen Eufraat en Tigris leefden en al gebruik maakten van de plant. In Oss heeft men een vondst gedaan waaruit blijkt dat duizendblad al sinds de ijzertijd, 500 v. Chr. in ons land voorkomt. Uit 1700 stamt een bericht dat jongens de punt in hun neus stopten, daarmee bloedneuzen veroorzaakten, om zodoende niet naar school te hoeven. Het neusbloeden in Engeland is een liefdesorakel: men draaide het blad in de neus, dacht aan zijn of haar liefde  en wanneer het bloeden begon, zouden ze samenkomen.

Eerst is er natuurlijk het verhaal van Achilles, wiens moeder hem als kind in de Styx doopte in de veronderstelling dat hij op deze manier onkwetsbaar zou zijn. Helaas hield zij hem bij de hiel vast, en laat dit nu net het plekje zijn waar Hector hem raakte met zijn pijl tijdens de Trojaanse Oorlog. Een andere mythe verhaalt hoe de moeder van Achilles, Thetis, de Zeegodin, hem verpleegde nadat hij in de strijd gewond was geraakt. Zij gebruikte Duizendblad en de wond genas. De laatste uitleg over de naam van het kruid is dat Achilles met deze naar hem genoemde plant, zijn tegenstander in de strijd om Troje, Telephos genezen zou hebben.

Een legende zegt dat Jozef, die timmerman was, zich bij het timmeren verwondde en dat Christus de wond met duizendblad genas. Sedertdien geneest duizendblad alle wonden. In het Frans heet de plant dan ook Herbe aux charpentiers (het kruid voor de timmerlieden).

Duizendblad was heilig voor de Kelten. Dit kruid maakte deel uit van de druïdenceremoniën en werd in een amulet gedragen, of uitgestrooid over de drempel van een huis ter bescherming tegen heksen en duistere krachten. De Druïden gebruikten dit kruid ook al om het weer te kunnen voorspellen. De Angelsaksen noemde het kruid, 'gaeru gearwian', dit betekent 'bereiden'' of 'behandelen'. Waarschijnlijk werd er gerefereerd aan de genezende kwaliteiten van het kruid. Zowel door de Angelsaksen als door de Kruisvaarders werd dit kruid gebruikt om wonden te helen die door ijzeren wapens waren toegebracht. In Schotland werd Duizendblad ook gebruikt om boze geesten te weren.

Ook in China werden vijftig Duizendbladstengels genoemd (verschillende bronnen melden dat hiervoor de Wilde Bertram - Achillea ptarmica, werd gebruikt) bij het raadplegen van het aloude Oosterse orakelboek, de i-Tjing genaamd. Later werd dit systeem vervangen door de bekende muntjes. In de Chinese geneeskunde staat Duizenblad voor het volmaakte Yin en Yang.

Door de Navajo's in de zuidelijke staten van de VS wordt het kruid 'levensmedicijn' genoemd en is het een panacee

Gedurende de Middeleeuwen was de naam van het kruid ook wel 'Supercilium Veneris' ofwel 'de wenkbrauw van Venus', waarschijnlijk omdat het kruid veel werd gebruikt bij vrouwenziekten, maar ook 'Herba Militaris' vanwege de werking bij wonden en infecties.

In de 17de eeuw werd het wel toegevoegd aan salades. In de volksmond werd dit kruid ook wel "het speeltje van de duivel" genoemd.

Duizendblad of duivelsnetel zou zich aan de duivel hebben overgeleverd en werd daarom bij bezweringen gebruikt. Een bosje duizendblad aan de deur of wieg op de avond voor 24 juni moest ervoor zorgen dat het jaar ziektevrij zou blijven. Gebruik in de neus beschermt dit kruid tegen "angsten en fantasie of visioenen" en sap op de handen die in het water worden gestoken, zou vissen aantrekken.

Duizendblad beschermt degene die de plant bij zich draagt. In de hand gehouden maakt het kruid een eind aan alle angst en geeft het moed. Duizendblad wordt ook in traditionele gedichten aangehaald in verband met de ware liefde. Indien het bruidspaar tijdens de bruiloft duizendblad eet, of een bosje gedroogd duizendblad op een bed legden zouden beiden zeven jaar verliefd blijven. Getrouwde paren bewaren het kruid in een speciaal zakje en vervangen het vlak voordat die zeven jaar voorbij zijn, en dat hun hele huwelijk lang. Hang als alternatief een krans van gedroogd duizendblad boven het echtelijke bed. Met duizendblad werden ook boze geesten verdreven (de indianen gebruikten dit in hun rook vuren). Kauw (voor begrip) een stukje wortel en houdt het in de mond of drink thee ervan als je een ritueel gaat uitvoeren.

Gebruikte delen

De hele plant, vers of gedroogd, maar niet de wortels

Het blad: in soepen, sausen, salades en omeletten (verzamelen in april-mei)

De bloem: het op smaak brengen van gerechten (verzamelen in mei-juni)

Sensorische kwaliteit

Sterk kruidig, zoetig aromatisch. Het kruid heeft een scherpe geur. Daarom werd er in het verleden snuiftabak van gemaakt. De geur van duizendblad gaat goed samen met die van ceder, den, kamille, valeriaan en vetiver. Qua smaak kan duizendblad met kervel worden vergeleken, maar het is wat bitterder.

Het kruid is een Amara aromatica, dat wil zeggen dat de plant aromatische bitterstoffen bevat waarvan de werking door de aanwezige etherische olie versterkt wordt. Duizendblad bevat als voornaamste werkzame bitterstof het achilline (een sesquiterpeenlactoon). De bitterstoffen hebben als algemeen kenmerk dat zij goed oplossen in alcohol - een bittertje voor het eten om de eetlust op te wekken.

Inhoudsstoffen

Duizendblad is een vrouwenplant omdat ze actieve stoffen bevat die chemisch heel sterk op het vrouwelijke hormoon oestrogeen lijken. En ze kunnen ook de werking ervan nabootsen. Het gaat hierbij om de flavonoïden aspigenine en luteoline.

• Etherirische oliën (hoofdbestanddeel chamazuleen)
• Monoterpenen:
• alfa en beta-pineen (10 en 7 %), campheen (6%), sabineen (12%)
• Sesquiterpenen:
• chamazuleen, dihydroazuleen, azulenogeen
• Terpenische zuren:
• 1,8 cineol (10%)
• Monoterpenonen:
• isoartemisia keton (9%), kamfer (18%), thuyon
• Sesquiterpenische lactonen:
• achilline, 
• cineol, lactonen (infectiebestrijdend)
•  bitterstof (betonicine of achilleine)
• flavonen, waaronder apigenine (verbetert de circulatie, verlaagt de bloeddruk)
• looistoffen
• alkaloïden, waaronder achilletine (bitterstof en heeft een bloedstelpende werking) en betonicine
• Blauwzuur (een uiterst giftige chemische verbinding
• Salicylzuur (is een carbonzuur dat zijn oorsprong vindt in de natuur)
• Isovaleriaanzuur
• Vitamine B4 (choline)
• Fosfor
• Kalium (als mineraal)
• Glycosiden
• Cumarine
• Luteoline
• Insuline
• Hars
• Gom

Gom en hars worden regelmatig met elkaar verward. Een gom is oplosbaar in water. Een hars daarentegen is oplosbaar in alcohol. Het chlorofyl van duizendblad bevat een stof die veel lijkt op vitamine A.Door het gehalte aan chamazuleen (net als in kamille) heeft het kruid een werking op slijmvliezen tegen opzwellingen en ontstekingen.

Werkingsmechanisme stoffen

De bloemen worden het meest gebruikt. Deze bevatten een groot aantal geïdentificeerde etherische oliën, waaronder azuleen, chamazuleen en thujon. Azuleen beschouwt men in het algemeen als de belangrijkste component. In de diverse soorten komt azuleen in wisselende hoeveelheden voor. De verse plant bevat geen azuleen; azuleen komt pas vrij tijdens stoomdistillatie van de olie uit onstabiele precursors (voorgangers) die men proazulenen noemt.
Met het duizendbladextract zijn verschillende dierstudies gedaan waarin wetenschappers onder andere een ontstekingsremmende werking aantoonden. Deze ontstekingsremmende werking schrijven zij toe aan de azuleenconcentratie. Bij muizen constateerden zij tevens een diuretische werking, al bleek wel de dubbele dagdosis nodig te zijn om dit effect te bereiken, in vergelijking met de hoeveelheid die nodig is voor de ontstekingsremmende werking.

Daarnaast hebben studies plaatsgevonden waarin antibacteriële en antimicrobiële eigenschappen werden aangetoond tegen onder andere Stafylokokkus aureus, Escherichia coli, Bacillus subtillus, Shigella sonnei en Shigella flexneri. Wetenschappers schrijven de antimicrobiële werking toe aan sesquiterpeenlactonen, waaronder azuleen en chamazuleen. Flavonoïden blijken vooral een spasmolytisch effect te hebben, hoewel dit effect gewoonlijk door azuleen tot stand wordt gebracht. De looistoffen zijn voornamelijk werkzaam als adstringens.

Toepassing

Dankzij de bitterstoffen heeft de plant lange tijd hop als ingrediënt bij het brouwen van bier vervangen. De werkzame stoffen zitten vooral in de bloemhoofdjes en de bladeren.

• hiervan kan thee worden getrokken. De etherische oliën werken krampopheffend en ontstekingswerend,
• looistoffen en alkaloïden helpen te ontsmetten en zijn bloedstelpend. Een apothekersboek uit de 14e eeuw meldde al: "hij stremmet bloed ten nese". Duizendblad is een eerstehulp kruid of zoals in Duitsland wel gezegd wordt: Herr Gott’s Apotheke”,
• Dodoens(1517-1585) raadde aan gewoon duizendblad te kauwen bij kiespijn,
• in Duitsland en in Scandinavische landen werd duizendblad gebruikt in plaats van hop bij het brouwen van bier,
• cosmetisch doet de plant dienst in crèmes ter reiniging van een vette huid,
• fijn gehakt duizendblad helpt in uw tuin nog composthopen sneller te ontbinden,
• voor levende planten in haar omgeving is zij zeer sociaal: zij activeert door haar wortelsecreties hun afweersysteem tegen ziekten.

De jonge kleine blaadjes hebben een iets bittere smaak . Enkele fijngehakte jonge blaadjes geven aan salades, kaasdips, sandwiches, kwark en groentegerechten een fijne pikante smaak.De etherische olie wordt gebruikt als smaakstof in vermout en kruidenbitters. Duizendblad maakt vette gerechten makkelijker verteerbaar.

Thee van de gedroogde jonge uitlopers en bloemen werkt stoelgangbevorderend en verlicht krampen. Het remt ontstekingen, werkt bloedstelpend en helpt bij menstruatieklachten.

Het Duizendblad is bekend om zijn vele geneeskrachtige eigenschappen en wordt gebruikt voor de behandeling van vele ziekten, waaronder longkanker, epilepsie en suikerziekte, Acne, brand- en snijwonden, eczeem, ter bevordering van de haargroei, ontstekingen van de huid, huiduitslag, littekens, spataderen, wondjes, hoge bloeddruk, ter versteviging van de vaatwanden, trombose, chronische gewrichtsreuma, constipatie, krampen, winderigheid, aambeien, indigestie, menstruatieklachten (zowel het uitblijven van als pijnlijke en zware), blaasontsteking, verkoudheid, koorts, griep, slapeloosheid, stress gerelateerde klachten

In Noorwegen wordt het gebruikt tegen reumatiek, en in Zweden wordt het nog aan bier toegevoegd.

We rekenen met 2 kleine lepels gedroogde fijngehakte blaadjes op 1/4L water. In alcohol opgeloste tincturen worden als natuurlgeneeskrachtig middel ingezet bij urineweginfecties, hart- en bloedsomloopklachten. Toegevoegd aan wat water helpt het kruid uitwendig bij eczeem en is het een goede gorgeldrank bij tandvleesontsteking.

Let op! Contra-indicaties

Het is niet raadzaam om duizendbladbladeren in een grote hoeveelheid en gedurende lange tijd nemen. Duizendblad kan allergische reactie veroorzaken bij daarvoor gevoelige personen, vooral bij mensen met een reeds bestaande overgevoeligheid voor leden van de composietenfamilie. Zij kunnen ook beter het drinken van kruidenthee met duizendblad vermijden. Excessieve hoeveelheden kunnen interfereren met bestaande anticoagulantia en bloeddrukverhogende of -verlagende geneesmiddelen. Daarnaast zijn sedatieve en diuretische effecten mogelijk. Gebruik tijdens zwangerschap wordt ontraden. Duizendblad staat bekend als een abortivum, het kan bovendien de menstruatiecyclus beïnvloeden.

Overige

Duizendblad heeft verrassende kwaliteiten. Bloedvatenreinigend, verjongend. Reguleert de nierfunctie, kan helpen om stenen uit blaas en nieren te verwijderen. Kauw op een blad bij kiespijn. Twee onderzoeken uitgevoerd op dieren wijzen erop dat Duizendblad de lever beschermt tegen toxische stoffen. Intensiveert de werking van andere kruiden. Deze plant maakt zijn omgeving sterk, minder luis bij planten, men kan bijvoorbeeld een oplossing maken met Brandnetel en Boerenwormkruid. Een zeer goede vlinderplant.

Verkoudheid en indigestie: hiertegen had je vroeger de duizendbladwijn. Daarvoor lieten ze 30 g verse, in stukjes gesneden duizendbladplantjes gedurende drie weken op een warme plek in 0,7 liter rode wijn trekken. Daarna filterden ze de wijn en voegden ze er wat honing aan toe. Hiervan dronken ze elke dag een likeurglaasje voor of na de lunch. Je kunt ook gemakkelijk DuizendbladBier maken: laat 15 gram Duizenblad gedurende 8 uur trekken in abdijbier. Niet om het op te drinken, maar om een voet- of handbad in te nemen tegen kloven. Een oud en beproefd middel!

Sierwaarde: De geliefde bloeiwijze in schermen maakt de plant erg geschikt voor bloembedden en borders, en ze slaan ook als kuipplant geen gek figuur. De bloemen lokken bijen en kunnen goed dienen als snij- of droogbloem.

Recepten met duizendblad

Lekkere kruidenpannenkoek met Duizendblad

250 g bloem
1/4 l water
1 ei
1/2 l melk
een mespuntje zout
20 g boter
25 g duizendbladblaadjes en 10 g andere kruidjes zoals citroenmelisse, tijm, rozemarijn, hysop

• Doe de bloem, het ei, de melk, het water en het zout in een kom.
• Meng alles door elkaar en laat even rusten.
• Doe er dan de kruiden door.
• Mix deze kruiden en doe ze in het beslag.
• Bak de koeken met een beetje boter goudbruin in de pan.

Roerei met duizendblad (4 personen);

200 gram jonge blaadjes en bloemen van duizendblad
6 eieren
3 eetlepels melk
snufje zout en peper
25 gram boter
olijfolie
100 gram brood.

• Was de blaadjes en trek de nerf er vanaf het uiteinde tot aan de steel uit.
• Klop de eieren met zout peper en melk.
• Maak de bloemknopjes los.
• Smoor blaadjes en bloemetjes in de olijfolie en boter.
• Doe er dan het eimengsel bij.
• Roer het eimengsel regelmatig van de pan los totdat de gewenste graad van gaarheid is bereikt.
• Serveer op vers geroosterd brood.

Salade van drie wilde kruiden:

Gelijke delen duizendblad, weegbree en waterkers,

een knoflookteentje

een halve komkommer

verse of gedroogde bieslook en fijngehakte peterselie

een halfgaar gekookte koude aardappel

saladedressing van citroen en room of citroen en olie of citroen, room en wat appelsap.

• Maak de kruiden schoon.
• Snijdt het duizendblad fijn.
• Snijd de komkommer en aardappel in dunne plakjes.
• Drapeer de waterkers in een kom.
• Doe de kruiden, komkommer, aardappel en tenslotte de dressing erbij en meng alles goed door elkaar.

Geraadpleegde internet sites:

http://www.plantaardigheden.nl/plant/beschr/gonnve/duizendblad.htm

http://www.tuinadvies.be/kruid_duizendblad.htm

http://www.diepenboomgaard.be/kruiden/duizendblad.htm

http://www.natuurlijkerwijs.com/duizendblad.htm

http://www.denachtuil.eu/kruiden-duizendblad.htm

http://www.tuinen.nl/artikel/1750/Duizendblad+(Achillea+Millefolium+L.)

http://community.compuserve.com/n/docs/docDownload.aspx?webtag=ws-nlnewage&guid=af35fee5-3cbc-471b-a49e-4605bb17b3a2

http://www.vannature.nl/monografie/Achillea_millefolium.html

Brown Porter is ontstaan aan het begin van de 18e eeuw in Engeland. De eerste verkoop ervan vond plaats zo rond 1722. Er vond toen een verandering plaats van het brouwen van bier in pubs en herbergen tot het brouwen in brouwerijen die de pubs etc. van bier gingen voorzien. Ook ontstond er een verandering van het drinken van gin naar het drinken van bier, oa veroorzaakt door de hoge belastingen op gedistilleerd.

Omdat in die tijd de mout gedroogd werd boven houten vuren was de mout die men verkreeg vaak geschroeid of verbrand waardoor er Brown Malt ontstond die erg weinig diastasische activiteit vertoonde. De bieren die men ervan brouwde waren over ‘t algemeen dus donker van kleur. Toen de mout later op vuur van kolen werd gedroogd was men in staat Pale Ale mout te maken die meer bruikbaar zetmeel bevatte om dat kolenvuur beter te controleren was. Het probleem was echter dat kolen veel duurder waren dan hout en bovendien gaven kolen giftige dampen af die de mout kon vergiftigen. Daarom werd het gebruik van Pale Ale mout niet algemeen totdat de uitvinding van cokes plaatsvond. Het was ook de reden dat Pale Ale bier duur was en vrijwel uitsluitend gebrouwen werd door de landelijke brouwers, die het in Londen verkochten met behoorlijke winsten.

In die tijd kende men nog geen thermometers, laat staan soortelijk gewicht meters. De maisch-techniek was ook heel anders dan tegenwoordig: men spoelde niet maar men herhaalde het maischen na het filteren door telkens vers warm water toe te voegen. Dat deed men wel tot 3 keer achter elkaar. De aldus verkregen worten werden elk apart gekookt en vergist. De op deze wijze verkregen bieren werden Strong, Common en Small genoemd. Men had ook geen idee van de werking van enzymen net als van de werking van de gist. Juist vanwege het gebrek aan kennis varieerde de kwaliteit van die bieren dan ook enorm.

Aan het begin van de 18e eeuw gebruikte men nog kruiden maar al snel ging men ook hop toevoegen. Aanvankelijk was de hopgift niet al te groot. Later werd meer hop toegevoegd, vooral toen het transport verbeterde waardoor er meer elders gebrouwen bier (zoals het zwaar gehopte Burton Pale Ale)  beschikbaar kwam in Londen. De Londense bierdrinkers stelden dit bier erg op prijs, waardoor de Londense brouwers ook meer hop gingen gebruiken.

Ook kwam er vers bruin bier naar Londen, wat daar gedurende enkele maanden gerijpt werd in enorme eiken vaten. Deze vaten haden dermate grote afmetingen, dat toen er in 1814  in de Horse Shoe brouwerij een vat van 18,5 meter diameter en 7 meter hoog en een inhoud van 20.000 vaten uit elkaar barstte, er acht mensen om het leven kwamen door verdrinking, verwonding, vergiftiging door de Porterdampen of door dronkenschap! 

De Londense brouwers hadden, vanwege hun krappe behuizing niet de beschikking over zulke grote vaten en hun bieren waren dan ook niet gerijpt. Daardoor smaakte het niet lekker en daarom werd het gemengd met ouder bier om het beter drinkbaar te maken. De Londense brouwers hadden geen keus dan voor veel geld Pale Ale bieren van de landelijke brouwers te kopen omdat hun afnemers vroegen om “3Threads” (dat een verbastering was van “3 Third”, daar de herbergiers hun bier samenstelden door het mengen van 3 soorten bier: Pale Ale, jong bruin bier en gerijpt bruin bier).

Gedurende de lange rijping in de niet-behandelde houten vaten raakte dat bier ook nog besmet met melkzuurbacteriën waardoor het een zuur aroma kreeg, wat door de bierdrinkers in die tijd wel op prijs werd gesteld. Dit bier dus, een mengsel van verschillende bieren, gebrouwen in Londen zowel als daarbuiten kan beschouwd worden als de eerste “Porter”.

Er leefde in die tijd een Engelse brouwer met de naam Harwood en hij deed een poging om een bier te brouwen dat met de eigenschappen en de smaak van het drie-draden bier. Hij maakte in zijn brouwerij Bell Brewhouse een bier dat de naam “Entire “Butt” kreeg, later ingekort tot “Entire” en het werd verkocht in een pub met de naam Blue Last. Het is nooit duidelijk geworden of hij inderdaad een nieuw bier brouwde of dat hij het zelf mengde met eerder genoemde bieren zoals normaal de kasteleins deden. 

De bieren “Entire” en “3 Threads” kregen later de naam Porter en hier bestaan verschillende versies van waarom dat was. De meest gebruikelijke opvatting is die dat het de Porters waren , de werklui waarvan er in die tijd heel veel waren en die kennelijk veel bier (6 pints per dag inclusief 1 bij het ontbijt) dronken, die het naam hebben hebben gegeven.

De Engelse Porter is gemaakt tot ongeveer 1930 – 1940. Iin Ierland hield de Porter het langer uit, daar duurde het tot 1972 voordat het van de markt verdween.

Hoe is het verder gegaan met de Brown Porter? Er deden zich in de loop van de jaren verschillende gebeurtenissen voor die er de oorzaak van zijn dat de Brown Porter uiteindelijk van het toneel verdween.

Allereerst was er de vooruitgang van de techniek, waaronder de uitvinding van Soortelijk Gewicht meter. Deze was er de reden van dat men erachter kwam dat Pale Ale mout helemaal niet duurder was dan de Brown Malt. Integendeel, het bleek zelfs goedkoper te zijn omdat het per gewichtseenheid meer omzetbare zetmeel bevat dan Brown Malt. Andere belangrijke factoren waren de uitvinding van de stoommachine en de thermometer, waardoor men een veel grotere controle over het brouwproces kreeg.

Doordat de brouwers veel minder Brown Malt gingen gebruiken ten gunste van de Pale Ale Mout moesten ze andere stoffen aan het bier toevoegen om de bruine kleur van de Porter te behouden. Zo werd oa. gebrande suiker, melasse en zelfs drop gebruikt om het bier te kleuren. Dat dit niet altijd het gewenste resultaat gaf moge duidelijk zijn.

De oplossing voor dit probleem kwam van ene Daniel Wheeler, die de techniek om mout te roosteren bij hoge temperaturen (205 °C) had ontdekt. Omdat hij zijn uitvinding gepatenteerd had werd deze zwarte mout bekend onder de naam Patent Mout. Dat was in 1817. Zodoende kon men een Porter brouwen volgens de thans gangbare methode met als hoofdbestanddeel Pale mout en voor de kleur een kleine hoeveelheid Patent mout. Hoewel men er niet zeker van is, gaat men ervan uit dat de productie van Brown Malt kort daarna gestopt is.

Een andere factor die tot de ondergang van de Porter leidde was de Gin. In 1830 werd per inwoner per jaar bijna een gallon Gin gedronken, hetgeen de autoriteiten grote zorgen baarde. Als oplossing ging men het drinken van bier promoten en dat gebeurde door vergunningen om bier te verkopen zo goedkoop te maken (ongeveer 2 pond) dat de verkooppunten als paddenstoelen uit de grond schoten. Het gevolg was uiteraard dat er meer bier werd gedronken, maar niet alleen Porter, ook Pale Ale werd in toenemende mate gebrouwen en geconsumeerd. Toch ging het nog niet zo snel met de afname van het Porter gebruik, zo bestond rond 1863 de totale biervoorraad nog voor drie kwart uit Porter.

Er kwamen echter ook steeds meer nieuwe bieren op de markt, zoals bijvoorbeeld Stout en Mild Ale. Maar rond 1900 was de Porter consumptie door eerder genoemde oorzaken toch gedaald tot een niveau van een kwart van de totale biervoorraad.

De houding van het publiek ten aanzien van Porter werd ook beïnvloed door verandering van de drinkgewoonte. Aanvankelijk werd er bier gedronken uit aardewerken kroezen. Dit was omdat glazen zeer duur waren omdat er er een extreem hoge belasting zat op glas. Toen die belasting verdween zo rond 1800 en bier in glazen werd geserveerd begon men het uiterlijk van het bier net zo te waarderen als de smaak. Men verlangde dus dat het bier helder was, niet zuur en een mooie schuimkraag had.

Als laatste oorzaak voor het verdwijnen van de Porter kan het te lage alcoholpercentage genoemd worden, zeker ten opzichte van andere bieren uit die tijd. Porters hadden een Begin SG tussen de 1050 en 1055. Stouts, want er waren verschillende variëteiten in omloop, varieerden van 1066 tot 1074 voor een Single Stout,  van 1074 tot 1083 voor een Double Stout en van 1083 tot 1105 voor een Imperial Stout en zelfs boven de 1105 voor een Russian Export. Uiteindelijke was de kwaliteit van de Porter afgenomen tot dat van het goedkoopste bier dat er te koop was.

Een overzicht van de SG's van bieren aan het begin van de 20e eeuw in het blad “Practical Brewing”  geeft de volgende SG-waardes:

• Porter: 1040,
• Mild 1050,
• Bitter 1055,
• Stout 1055.

Het enige bier wat nog een lager SG had was het Light Ale, dat een SG had van 1033. De andere verschillen met het Mild bier zaten hem in het feit dat in de storting van Mild 20 % suiker zat en dat er veel meer hop werd toegevoegd. Uiteindelijk verdween Porter ten gunste van de Mild en dat was zo rond 1930 - 1940. Het duurde tot 1978 en 1979 voordat de Porter weer terugkeerde op de biermarkt. Het werd gebrouwen door de Penrhos Microbrouwerij en de onafhankelijke Timothy Tailer brouwerij. 

Gezocht is een rubriek, waarin het bestuur en commissies aandacht vragen voor personen en materiële zaken.

Denktank

De Denktank is opgezet, maar nog wat dunbevolkt. De denktank denkt na over technische vragen van leden, en zoekt achtergrondinformatie over een vraag. Dit antwoord wordt in de vorm van een artikel op internet en in het clubblad publiceert. Iedere maand wordt één vraag van een lid uitgewerkt, leden kunnen deze vragen aanmelden bij de denktank.

Momenteel bestaat de denktank alleen nog uit André van der Zee. Kom hem helpen!

Voel je ervoor deel te nemen aan de denktank, ben je niet bang voor wat uitzoekwerk? Meld je dan bij het bestuur.

Media commissie

De media commissie is op zoek naar leden die kunnen meehelpen met het organiseren en invoeren van artikelen op de website. Wat er aan artikelen binnenkomt, plaatsen commissieleden online. Op die manier verschijnt het zowel op de website als in het clubblad. Soms komt er enig redactiewerk bij kijken. En andere keren, hoewel dat niet nadrukkelijk wordt verlangd, schrijven commissieleden zelf artikelen.

Hoewel het aldoor nog lukt het clubblad te vullen, is het nauwellijks te doen om het werk af te krijgen. Onder het motto "Vele handen maken licht werk" vragen we jullie te komen helpen.

Voor meer informatie kun je terecht bij de voorzitter van de Mediacommissie, Rob Hagen, ’s avonds te bereiken op nummer 0252-673081. Je kunt je ook via e-mail aanmelden bij de redactie.