CO2 hopextract

Het maken van CO₂-hopextract begint niet in een laboratorium maar op het veld, bij de oogst van verse hopbellen. Deze bellen worden direct na de pluk gedroogd tot een vochtgehalte tussen 8 en 10 procent, om bederf te voorkomen. Vervolgens worden ze samengeperst in balen of verwerkt tot T-90 pellets, waarna ze onder gekoelde omstandigheden worden opgeslagen. Vanaf dat moment begint een technisch verfijnd traject, dat het ruwe natuurproduct omvormt tot een geconcentreerde en stabiele vorm van hop: het CO₂-extract.

In een gespecialiseerd extractiecentrum worden de balen of pellets in een hogedrukvat gebracht. Daar wordt vloeibare kooldioxide – CO₂ – in een bijzonder fysisch stadium doorheen geleid. Onder een druk van rond de 300 bar en bij temperaturen van ongeveer 20 tot 25 °C bereikt CO₂ een zogenaamde superkritische toestand. In dat stadium is het geen gas, geen vloeistof, maar iets daartussenin: het gedraagt zich als een vloeistof met het doordringende vermogen van een gas. Dat maakt het bij uitstek geschikt om selectief stoffen op te lossen uit een complex mengsel zoals hop.

De superkritische CO₂ lost met grote efficiëntie de harsen op waarin de alfazuren zich bevinden – deze zijn verantwoordelijk voor de bitterheid in bier. Tegelijkertijd worden ook de etherische oliën meegenomen, die een groot deel van het aromatische karakter van hop bepalen. Wat achterblijft is vooral het plantaardige materiaal: de cellulose, bladgroen en vezels, die in het eindproduct juist niet gewenst zijn. Dit extractieproces duurt enkele uren, waarbij de CO₂ continu wordt gecirculeerd. Aan het einde van de cyclus wordt de druk verlaagd, zodat de CO₂ vanzelf weer verdampt. Wat overblijft, is een dikke, kleverige pasta van geconcentreerde hopbestanddelen: het CO₂-hopextract.

Deze pasta bevat geen oplosmiddelen, geen water, en vrijwel geen vegetatief materiaal. Daardoor is het extreem stabiel. In tegenstelling tot verse hop of pellets die gevoelig zijn voor oxidatie, licht en vocht, blijft dit extract jarenlang houdbaar – mits goed verpakt en koel opgeslagen. In de praktijk wordt het meestal in blikjes, tubes of potten bewaard, afgesloten onder stikstof of vacuüm om elke zuurstofinteractie te voorkomen. Een potje van enkele tientallen milliliters kan voldoende zijn om honderden liters bier van bitterheid te voorzien.

Wat CO₂-extract zo bijzonder maakt

Het extract is goudbruin tot bijna zwart van kleur en heeft een dikke, stroperige textuur. Het ruikt intens naar hop, al is dat aroma minder fris dan bij late whirlpoolhop of dryhop. De concentratie aan alfazuren varieert, afhankelijk van het hopras en de batch, maar ligt doorgaans tussen de 30 en 70 procent – een veelvoud van wat in gewone hop aanwezig is. Omdat het product vrijwel geen vaste stoffen bevat, lost het uitstekend op in warme wort, zeker wanneer het in kleine hoeveelheden wordt toegevoegd aan het begin of midden van het kookproces.

Hoewel het extract aroma bevat, wordt het in de praktijk vooral gebruikt als bitterhop. De aromatische oliën in het extract zijn wel degelijk aanwezig, maar vluchtiger en moeilijker te sturen dan bij klassieke hopgiften. Voor echte aromaopbouw kiezen brouwers vaak alsnog voor pellets of bloemen in whirlpool en dryhopstadium, maar gebruiken het extract als basisbittering. De grote kracht van CO₂-extract zit in de reproduceerbaarheid. Waar hopbellen van hetzelfde ras per jaar flink kunnen verschillen in alfazuurgehalte, biedt een gestandaardiseerd extract een constante factor. Dit is van groot belang voor brouwerijen die op commerciële schaal werken, waar elk batchverschil leidt tot merkbare variatie in het eindproduct.

De balans van voordelen en beperkingen

Voor wie efficiëntie zoekt, is CO₂-extract onovertroffen. Het scheelt opslagruimte, want je hebt slechts een fractie van de massa nodig in vergelijking met T-90 of T-45 pellets. Het scheelt in verliezen tijdens het koken en filteren, omdat er geen loze bladeren of groene resten zijn die zich ophopen in de whirlpool of filtersystemen. Bovendien levert het een schoner bier op met minder neiging tot troebelheid of vegetale bijsmaken. Vooral bij heldere, technische bieren zoals pilseners of lagers, of in bulkproductie waar hopconsumptie groot is, is dit een uitkomst.