De Brouwraad, mei 2025

In deze maandelijkse rubriek buigt een panel van ervaren brouwers zich over jouw prangende brouwvragen. Ieder panellid geeft onafhankelijk zijn of haar visie, zodat je als lezer kunt profiteren van meerdere invalshoeken en inzichten. Stuur jouw vraag in via redactie@twortwat.nl en ontdek hoe onze panelleden het aanpakken!

Het panel

Gery Uytenhaak brouwt ondertussen (samen met partner Ben) 14 jaar bier. Eenmaal bevangen door het brouwvirus heeft Gery de Stibon opleiding gedaan en daarna de opleiding voor bierkeurmeester. Naast sommelier is Gery sinds 2017 bierkeurmeester.

Theo van Eijden brouwt sinds 1996 en is al vele jaren zeer actief binnen de vereniging. Ook Theo is bierkeurmeester.

Roanne de Boer is professioneel brouwer bij brouwerij Klein Duimpje in Hillegom en opgeleid als brouwer bij Stibon en Lentis Rotterdam. Sinds 2018 is Roanne actief in de brouwerij en sinds de COVIDperiode full-time actief als brouwer. Daarnaast brouwt Roanne ook thuis.

De lezersvraag van deze maand

Ik brouw met een standaard kunststof vergistingsvat in een klimaatkast, een omgebouwde koelkast met verwarmingsmat en temperatuurregeling. Ik overweeg over te stappen op een RVS conisch vergistingsvat met een digitale thermometer. Wat is de beste manier om dit vat op temperatuur te houden? 

Gery

Overstappen naar een RVS conisch vergistingsvat heeft voordelen t.o.v. een standaard kunststof gistvat. Je hoeft niet meer over te hevelen, dat scheelt in stappen en verkleint de kans op infecties en extra zuurstofinslag. Ook aftappen van wort om bijvoorbeeld SG te meten (als je geen iSpindel hebt) of om te proeven is makkelijker. De meeste hebben namelijk een aftapkraantje. Via dat kraantje kan je uiteindelijk ook bottelen. Daar zit overigens wel een nadeel, het geeft iets meer verlies.

Wat betreft de vraag: als het RVS conische gistvat in de koelkast past, dan werkt verwarmen, dan wel koelen op dezelfde manier als bij een gewoon gistvat. Past het RVS gistvat niet in je koelkast, dan zou ik met het standaard gistvat blijven werken. Je kan de sensor van de temperatuurregeling op je gistvat plakken voor meer directe meting. Zelf hebben wij een RVS vat, zonder thermometer. Wel zit er een uitsparing in, waar een thermometer in kan. In dat buisje past de sensor van een STC-1000. Op die manier kan je de temperatuur van je wort meten en regelen met je temperatuurregeling. Een verwarmingsmat zal in dit geval waarschijnlijk een iets langzamere opwarming geven. Maar dat zal niet een heel groot verschil zijn. 

Theo

Het maakt niet uit of je in een kunststof vat vergist of in een RVS conisch vat. In beide gevallen moet je de omgevingstemperatuur een beetje beheersen. Als het in de zomer boven de 20 graden is, dan lukt dat al niet meer. Dan moet het vat in een koelkast (klimaatkast).  Ik kan de hele winter door wel in mijn berging vergisten. De temperatuur is daar tussen de 15 en 19 graden en dat vind ik nog acceptabel. In de zomer gaat het vat in de klimaatkast met een temperatuurregeling, de STC-1000. In de zomer en bij pils gaat het bier bij mij altijd de klimaatkast in.

Ik heb zelf een kunststof vat met een schroefdeksel en ook een RVS vat. Het maakt mij niet zo veel uit, ik heb daar geen voorkeur in. Ik heb een keer de thermometer van mijn RVS vat moeten vervangen en heb toen zelf deze weer gemonteerd met een boutje en een ringetje. Ik maakte de fout door staal te gebruiken en geen RVS. Met als gevolg dat mijn bier naar ijzer smaakte en de batch mislukte. Ik vind een RVS vat lastiger schoon te maken dan een kunststof vat. Op een RVS vat zitten kraantjes met schroefdraad-verbindingen. Die moet je elke keer demonteren en schoonmaken. Er zitten op mijn RVS vat ook meer richeltjes en randjes. Dat moet een stuk preciezer en als je zelf wat slordiger bent, dan kun je beter een kunststof vat nemen. Dan zie je in een oogopslag of het schoon is.

Als je voor RVS kiest, neem dan een goed vat. Bij kunststof vaten kan je kiezen tussen een eenvoudige emmer met klikdeksel of een vat met een schroefdeksel met pees. De laatste is natuurlijk beter. Dat geldt ook voor een RVS vat, daar heb je ook kwaliteitsverschil. Belangrijk is dat deze goed en gemakkelijk schoon te maken is, anders loop je toch het risico op infecties. Sinds ik mijn bier in de klimaatkast laat vergisten en minstens 3 weken laat lageren op 5 graden, zijn mijn bieren wel veel beter geworden. Je hebt ook RVS vaten waarbij je de temperatuur kan beheersen met een glycolkoeler. Persoonlijk vind ik dat te overdreven, ze zijn duur en ik proef het verschil niet. Het is wel zo dat bij zo'n systeem je klimaatkast weer beschikbaar is.

Roanne

Ik heb zelf een RVS conisch vat en ik kan het iedereen aanbevelen. Vanuit een conisch vat hoef je niet te hevelen, de gist zakt naar de bodem en je kan kraakhelder bier afvullen. Je kan de temperatuur ook goed beheersen en aflezen. De klimaatkast is prima voor de temperatuurbeheersing. Een tip van mij: doe de verwarmingsmat om de ketel en niet bijvoorbeeld eronder. Zo geeft de mat de temperatuur rechtstreeks aan het vat en niet aan de omgeving. De temperatuur-sensor zou ik in het bier doen. Er zit een afsluitring in de deksel, daar kun je het snoer door naar buiten laten lopen. Een simpele Ikea thermometer werkt al.

Als je met een automatische temperatuurregeling werkt, dan kan het anders. Dat doe ik ook in de winter. Ik gebruik een speciale warmteband om de tank. De temperatuursensor gaat dan tussen de band en de tank. Die sensor meet dan zowel de temperatuur van de warmteband alsook van de tank. Aan het begin is de warmteband warmer en de tank kouder. Doordat de sensor allebei meet, wordt de juiste temperatuur gemeten. Dit is een manier die ik zelf heb bedacht. Ik probeer thuis ook wel recepten uit om wellicht later bij Klein Duimpje te brouwen. De sensor plak ik vast met isolatietape.

Ik brouw ook met een kunststof vat. Op dit moment met een recept van Chat GPT. Die moet dan wel worden geheveld als het klaar is. Ik vind het fijner werken met een RVS conisch vat, maar het is op zich niet beter. Het reinigingsproces zorgt er onder andere voor dat je beter bier krijgt, tezamen met je gist, het water, het recept, etc. Ik vind zelf niet veel verschil zitten tussen het reinigen van een RVS vat ten opzichte van een kunststof vat. Schoonmaken is wel erg belangrijk. Ik heb zelf wel problemen gehad met mijn waterslot. De bijgeleverde kunststof kurk sprong er onder vergistingsdruk af bij een fanatieke vergisting. Ik doe het nu met een slangetje en een fles water.