Het belang van grondig reinigen en ontsmetten

door: Sam Nagels

Dit artikel is een reactie op het artikel ‘Achter het randje’ van Theo van Eijden over de aanpassing van zijn gistvat.

Als brouwer weet je dat het brouwen van bier niet alleen draait om het selecteren van de beste ingrediënten en het simpelweg volgen van een recept. Eén van de belangrijkste stappen in het brouwproces is het grondig reinigen en ontsmetten van je apparatuur. Er wordt wel eens om gelachen, maar om een zuiver bier te brouwen, zit de helft van het werk in poetsen.

Goed is niet goed genoeg

Voordat je begint met brouwen, en liefst ook meteen na het brouwen, is het essentieel om ervoor te zorgen dat al je apparatuur schoon is. Vuil, vet of bacteriën kunnen de kwaliteit van je bier beïnvloeden, zelfs in kleine hoeveelheden. Vuil en residu kunnen bijvoorbeeld de smaak van je bier veranderen of zelfs infecties veroorzaken die je hele brouwsel kunnen bederven. Het zou jammer zijn al die tijd en moeite te zien verdwijnen door de gootsteen omdat je eerder te lui of te oppervlakkig omsprong met het poetsen van materiaal. Infecties blijven één van de belangrijkste redenen voor het mislukken van bier.

Grondig poetsen is niet alleen essentieel voor een lekker bier, maar het zal ook de levensduur van je dierbare brouwapparatuur verlengen. We kunnen het beamen, want wij hebben al ketels van ettelijke jaren oud gezien die nog gloednieuw ogen en op topniveau presteren dankzij goed hygiënisch onderhoud!

Reinigen en ontsmetten gaan hand in hand!

Reinigen en ontsmetten zijn twee verschillende maar complementaire processen. Reinigen verwijdert vuil, vet en organisch materiaal van je apparatuur, terwijl ontsmetten bacteriën, gisten en andere micro-organismen doodt die infecties kunnen veroorzaken. Beide processen zijn essentieel voor een succesvolle poetsbeurt.

Wees dus niet te snel tevreden. Zelfs als je apparatuur er schoon uitziet kunnen er nog steeds microscopisch kleine organismen aanwezig zijn die je bier kunnen infecteren. Sommigen delen het op in het macrowerk (reinigen) en het microwerk (ontsmetten en desinfecteren). Eerst ga je reinigen, daarna kan je pas gaan ontsmetten (in het Engels zal je voor dit proces het woord ‘sanitizing’ tegenkomen).

De meest voorkomende reinigers voor thuisbrouwers zijn niet-bijtende, alkalische reinigers zoals Chemipro Wash en Five Star PBW (in poedervorm of vloeibaar). Ze zijn samengesteld om organische resten af te breken zonder dat er harde alkalische verbindingen nodig zijn. Ze zijn een stuk veiliger dan de bijtende varianten.

Als laatste spoeling, om micro-organismen aan te vallen, kan je best gaan voor een zure, anionische reiniging met Chemipro San of Star San van Five Star.

Hoe reinig ik mijn ketel en vergistingsvat met Chemipro Wash?

Doseer 14 gram Chemipro Wash per liter water of 21 gram per liter bij een intensieve reiniging. In principe is het product werkzaam op alle temperaturen, maar warm water (≈60°C) zorgt voor een betere oplossing en zal het poetsen alleen maar vergemakkelijken. Om zeker te zijn lees je best de bijsluiter van het product grondig door. Er staat naast de dosering ook een niet te missen stuk over de samenstelling en veiligheid. Haal ter voorbereiding alle gemakkelijk demonteerbare onderdelen uit elkaar.

Poetsproducten hebben tijd nodig! Laat je ketel en vergistingsvat minstens 15 minuten weken in de Chemipro Wash-oplossing. Voor all-in-one brouwsystemen zoals Brew Monk is het aanbevolen om de pomp aan te zetten bij het reinigen (zodra de korrels goed zijn opgelost), zodat ook daar alle vuil verwijderd wordt. Wie slim is maakt een verbinding tussen zijn pompuitlaat en de uitlaat van de kraan met een siliconen slang. Zo stroomt het poetsmiddel door je kraan weer de ketel binnen. Heb je een tegenstroomkoeler? Hang die er dan ook maar tussen. Handig toch?

Probeer verder te vermijden dat je met harde borstels of sponzen moet schuren op een roestvrijstalen oppervlak. Het is belangrijk om RVS-oppervlakken niet te beschadigen, omdat dit de beschermende laag kan verwijderen die ze van nature hebben. Deze beschermende laag, meestal een dunne laag chroomoxide, beschermt het onderliggende metaal. Als deze beschermende laag wordt beschadigd, kunnen de RVS oppervlakken vatbaar worden voor corrosie, wat leidt tot roestvorming en structurele verzwakking. Ook bij andere materialen is het een aandachtspunt, omdat er krassen kunnen ontstaan op het oppervlak. Hierdoor ontstaan er groeven waarin vuil en bacteriën zich kunnen ophopen. Dit kan later de effectiviteit van het reinigen verminderen en de kans op infecties vergroten.

Ga bij het reinigen van je vergistingsvat op dezelfde manier te werk. De eerder gedemonteerde onderdelen kan je eventueel een tijdje laten weken in de Chemipro Wash-oplossing. Reinig moeilijk bereikbare plaatsen met een fijne borstel of spons.

Heb je lichtvervuilde materialen of nieuwe flessen bijvoorbeeld? Dan kan je op dezelfde manier met het mildere product Chemipro Oxi aan de slag!

Ten slotte ga je alles moeten naspoelen met zuiver water, zodat het poetsmiddel en de vuilresten verwijderd worden.

Hoe ga ik micro-organismen te lijf met Chemipro San?

Chemipro San is een krachtige reiniger die bacteriën, gisten en andere micro-organismen doodt die infecties kunnen veroorzaken. Meng 15-25 ml Chemipro San met water. Tijd is ook hier een belangrijk aspect om het poetsmiddel zijn werk te laten doen! Laat je vergistingsvat, apparatuur en flessen minstens 15 minuten weken in de Chemipro San-oplossing.

Spoel je vergistingsvat en apparatuur niet af na de reinigingsbeurt, het schuim van Chemipro San is niet schadelijk en laat geen smaak achter. Het schuim zorgt net voor een efficiënte reiniging doordat het in alle hoekjes en gaten kan doordringen. Je kunt ook het mengsel van Chemipro San en water in een sproeifles doen en je apparatuur gelijkmatig besproeien voor een grondige ontsmetting.

Wat is het passiveren van je roestvrijstalen oppervlak?

Passiveren is het vormen van een niet-reactieve (passieve) chroomoxide-laag om roestvrij staal te beschermen. Een effectieve manier om roestvrij staal te passiveren is door een 5% tot 10% Citrol-oplossing in warm water te gebruiken. Citrol bevat citroenzuur, wat uitermate geschikt en veilig is voor het passiveren van roestvrij staal.

Nadat je de Citrol-oplossing gelijkmatig hebt aangebracht op het oppervlak van je apparatuur, laat je de oplossing 24 uren drogen zonder af te spoelen met water. Hierdoor krijgt het staal de kans om een beschermende laag te vormen. Zo wordt je roestvrijstalen apparatuur beschermd tegen corrosie.

Door regelmatig je roestvrijstalen apparatuur te passiveren, help je de levensduur te verlengen en de prestaties te behouden. Dat lijkt ons the way to go nadat je hier met recht en rede in kwaliteit hebt geïnvesteerd.

Het is ook goed om te weten dat je Star San beter niet kunt gebruiken voor het passiveren van roestvrij staal. Hoewel Star San gemakkelijk verkrijgbaar is voor hobbybrouwers en twee zuren bevat (fosforzuur en dodecylbenzeensulfonzuur), hebben recente studies aangetoond dat deze minder effectief zijn dan andere zuren voor chemische passivering.

Desinfecteren van je oppervlakken

Chemipro DES is een handige, geurloze spray om je oppervlakken onmiddellijk te desinfecteren! Het biedt een krachtige werking tegen virussen, bacteriën, gisten en schimmels, zonder gedoe. Met Chemipro Des kan je gemakkelijk kleine oppervlakken, materialen en werkbladen desinfecteren, zonder dat je hoeft na te spoelen. Gebruik het bijvoorbeeld op de schaar waarmee je het gistzakje openknipt of reinig er je staalnamekraan mee na het nemen van een sample. Met een neutrale pH en een formule op basis van 80% ethanol is Chemipro DES veilig en effectief voor gebruik in de voedingssector. Dus, of je nu een beginner bent of een doorgewinterde brouwer, met Chemipro DES heb je een krachtig wapen tegen infecties in handen!

In een notendop

Afbeelding

Ga voor duurzaam en spaarzaam

Duurzaam en spaarzaam te werk te gaan voel je in je portemonnee en is goed voor het milieu. Gebruik de juiste hoeveelheid reinigings- en ontsmettingsmiddel om verspilling te voorkomen en hergebruik je reinigings- en ontsmettingsoplossingen als ze nog effectief zijn. Investeer in duurzame apparatuur die gemakkelijk te reinigen en te onderhouden is en spoel je apparatuur af met regenwater of hergebruik het spoelwater voor andere doeleinden. Zo kun je niet alleen een beter bier brouwen, maar ook bijdragen aan een schonere en duurzamere wereld.

Tot slot

Wie bij Brouwland koopt, krijgt de service inbegrepen. Op al onze Brew Monk artikelen krijg je 3 jaar garantie. Heb je toch een vraag of opmerking? Contacteer ons via brouwland.com.