Going Baltic @ HopOnHopOff 2023

In november vorig jaar, zag ik op Facebook een oproep voorbijkomen van het Hop On Hop Off festival in Breda. Zij riepen 50 thuisbrouwers op om mee te doen aan een thuisbrouwwedstrijd. De wedstrijd draaide om het brouwen van een donker bier. Uiteraard zagen Chris en ik die uitdaging wel zitten en na een kort beraad, schreven wij ons enthousiast in.

De eisen van het te brouwen bier waren vrij summier:

• Een donker bier
• 8% alcohol of hoger
• EBC meer dan 30

Bovenstaande eisen lieten natuurlijk veel biertypen en talloze variaties toe. Aangezien donkere Barley Wines, Russian Imperial Stouts, Quadrupels, Black IPA's en dergelijke met allerlei toevoegingen voor de hand lagen, besloten wij ons te wagen aan een heel mooi biertype die wij zelden voorbij zien komen en wij zelf niet eerder hebben gebrouwen, namelijk een Baltic Porter!

Helaas waren commerciële versies niet makkelijk verkrijgbaar en hebben wij ons vooral moeten laten leiden door historie en beschrijvingen. We begonnen met de beschrijving van de BKG:

“Een Baltic Porter staat beschreven als boven- of ondergistend. De Baltic Porter is in vergelijking met een Engelse Porter meer alcoholisch en heeft een vollere smaak en zoetere afdronk. Daarnaast wordt meer gebruik gemaakt van Europese vasteland hopsoorten en Münchener mout.”
Geur: ‘Lichte geur van chocolade of zwarte mout. Fruitig, karamelmout, zoetig, soms droppig.
Moutig, vaak met karamel-, toffee-, nootachtige en / of zoethouttoetsen. Complex alcohol- en esterprofiel van gemiddelde sterkte en doet denken aan pruimen, rozijnen of bessen. Duidelijk donkere mout-karakter van chocolade, koffie of melasse, maar nooit verbrand. Geen hop. Geen zuurheid.’
Smaak: ‘Een rijke, moutige zoetheid met een complexe mix van diepe mout, gedroogd fruit esters, en alcohol. Heeft een zacht geroosterde smaak. De mout geeft een complexiteit van karamel, toffee, nootachtig, melasse en / of drop. Medium bitterheid van mout en hop.’

Om het onszelf niet te makkelijk te maken, besloten wij om een ondergistende versie te brouwen. Tijdens onze verdere zoektocht naar deze bierstijl, ontdekten wij dat er globaal twee richtingen zijn, namelijk met een basis van Münchenermout aangevuld met Pilsmout, of Pale Ale mout aangevuld met Münchenermout. Wij kozen ervoor om Maris Otter Pale Ale mout te gebruiken, aangevuld met Münchenermout. De moutstort is verder erg belangrijk, een Baltic Porter is wel donker en zwaar, maar heeft niet het geroosterde/gebrande van een Russian Imperial Stout, dus we wisten dat we terughoudend moesten zijn met de hoeveelheid (extreem) gebrande mouten. Historisch werd er vaak Brown malt gebruikt, dus dat hebben wij ook in de moutstort opgenomen. Ook de hop en de gist waren zorgvuldig gekozen.

Voor de wedstrijd werden de deelnemers uitgenodigd om een etiket te ontwerpen zodat de inzendingen voor de organisatie beter herkenbaar waren – De bieren werden overigens wel blind gekeurd door de jury. Vanwege de donkere kleur en de zachte, diepe smaken van ons bier besloten we het ‘Nocturnal’ te noemen, het Engelse woord voor nachtelijk. Met dat in het achterhoofd, hebben we een leuk etiket ontworpen met de maan en een uil op een ‘nachtelijke’ achtergrond. Vervolgens hebben wij op 14 februari drie bierflesjes ingeleverd in Breda.

De keuring van de bieren vond plaats op 7 maart en vond plaats in drie rondes met 16 juryleden. De juryleden hebben allen een achtergrond in speciaalbier, laat de organisatie weten: het zijn uiteraard bierliefhebbers, daarbij moet je denken aan biersommeliers, brouwers, aangevuld met leden van een biergilde.

Tijdens ronde 1 werd er in groepjes van vier juryleden gekeurd. De afzonderlijke scores werden opgeteld en gemiddeld. De top 10 van ronde 1 ging door naar de volgende ronde.

Bij ronde 2 werd er gekeurd in 2 groepen van 8 juryleden. De top 10 bieren werden opnieuw gekeurd, waarbij de score van ronde 1 niet meer meetelde. Iedere groep kreeg bieren die zij niet in de eerste ronde hadden gekeurd. De top 3 van de tweede ronde ging door naar de finale ronde.

Tijdens de finale ronde, keurden alle juryleden de drie bieren opnieuw. Wederom telden de eerdere cijfers niet mee. De nieuwe cijfers werden gemiddeld en zo kwam de top 3 volgorde tot stand.

Op zondag 2 april trokken wij vol goede moed richting de ijsbaan in Breda voor de uitslag tijdens de laatste dag van het Hop On Hop Off festival. We waren mooi op tijd om even te kletsen met onze vrienden en clubgenoten van Brouwmaatje, BE+ER brouwerij en Le Grand Crue. Om half zes was het eindelijk tijd voor de bekendmaking. De organisatie begon bij de 10^e plaats met een score van 7,4. Dit liep op tot een score van 7,95 voor de 4^e plaats. Zoals verwacht, hoorden we met name Imperial Stouts – veelal met toevoeging – en Quadrupels voorbijkomen. Een andere thuisbrouwer van het Peels Biergilde die wij daar spraken, hoewel niet in de top 10 geëindigd, had ook een heel interessant bier gebrouwen, namelijk een Dunkel Hopfenweisse.

Er was al gezegd dat de uitslag hoog was en enorm dichtbij elkaar lag en dat bleek ook wel te kloppen. De waarderingen van de 1, 2 en 3 lagen aanzienlijk hoger dan de rest en waren binnen 13 honderdsten van een punt van elkaar geëindigd! Met een score van 8,75 hoorden wij dan ook op derde plek onze naam genoemd worden voor onze Baltic Porter ‘Nocturnal’. De top 2 bestond beide uit Russian Imperial Stouts, welke respectievelijk 8,80 en 8,88 hadden gescoord.

Uiteraard zijn wij zeer trots op onze derde plaats en willen het recept dan ook graag met jullie delen.

Recept ‘Nocturnal’

Receptgegevens

Vergistbare ingrediënten

Hopgiften

Maischprofiel

Water profiel: Wim Mensink (PWN)

Toevoegingen

Gist

Vergistingsprofiel

Bottelsuiker
7 gram per liter