Terug naar overzicht

Lokale granen, lokaal vermout

tww juni 2022
Door: Sophie de Boer

Graanhandel Engel v/d Bijl in Beinsdorp laat het zien.

Ambachtelijk mouten
Mout
Wie mout nodig heeft, bestelt dat bij een aantal mouterijen die we ondertussen allemaal wel bij naam kennen: Weyermann, Thomas Fawcett, Brewfern, Muntons, Dingemans, de Swaen, etc. De mouten die we bij deze bedrijven kopen hebben al een lange weg afgelegd voor ze bij ons de ketel in gaan. (Van de genoemde bedrijven is De Swaen wellicht in dit opzicht de gunstigste: naar verluidt betrekt dit Nederlandse bedrijf een groot deel van het graan van Zeeuwse boeren.) Het graan komt van ver en moet vervoerd worden naar de mouterij, vervolgens van de mouterij naar de groothandel en van de groothandel naar de detailhandel en vervolgens naar onze woonplaats. Geschat wordt dat het graan gemiddeld 2500 km aflegt onderweg van producteur naar consument. Dat is wel veel. Kan dat ook anders?

Jazeker, dat kan ook anders. In Beinsdorp, aan de Ringvaart, is graanhandel Engel v/d Bijl gevestigd, ook wel bekend als Engel Diervoeders. En bekend als lokale mouter van lokale granen. We zijn op bezoek gegaan bij Jasper Engel, directeur van het bedrijf, de vierde generatie van dit familiebedrijf. om hier eens wat meer over te weten te komen.

Hoe komt een graanhandelaar ertoe om te gaan mouten?

Jasper Engel vertelt hoe enkele jaren geleden uit contact met brouwerij Jopen bleek dat er interesse was in lokale granen voor de bierproductie. Die lokale granen werden gevonden bij Pieter Bijlsma, boer in de Haarlemmermeer. Boer Bijlsma legt zich al sinds jaar en dag toe op het produceren van oergranen, biologisch geproduceerde oude graanrassen. Lokale granen waren er dus. En als graanhandelaar was Jasper Engel weliswaar thuis in het behandelen van graan, in het  opschonen en selecteren, maar aan mouten was hij nog nooit begonnen. En dat is wel een vak apart.

Hij is zijn licht gaan opsteken bij ambachtelijke mouterijen. In Nederland viel dat niet mee, omdat kleine ambachtelijke mouterijen die vroeger in elk dorp wel te vinden waren, inmiddels vrijwel verdwenen waren. Dat was anders in de Verenigde Staten, waar ambachtelijk mouten juist in opkomst was. Dus daar heeft hij mouterijen bezocht, cursussen gevolgd, congressen bezocht en contact gelegd met een gilde van ambachtelijke mouters om de nodige kennis op te doen. Na deze grondige investering in kennis is hij gaan mouten voor bierproducenten.

Wat komt er kijken bij ambachtelijk mouten?

Ontkiemde mout met kleine worteltjes er aan
Ontkiemde mout

De principes van het mouten zijn dezelfde zowel bij grootschalig en als bij kleinschalig mouten. Graan opschonen, weken, laten ontkiemen, drogen en polijsten (de wortels er afhalen). Maar waar een grote mouterij daarvoor grote machines inzet en het proces zoveel mogelijk automatiseert, zorgt een mouter van kleinere hoeveelheden ervoor dat continu het proces handmatig wordt gemonitord. Het graan moet 48 uur weken, vervolgens 3 à 4 dagen kiemen en daarna drogen. De vochtigheid van het graan, de luchtvochtigheid, het mengen om te voorkomen dat wortels aan elkaar groeien, het vraagt een aantal keren per dag om controle en toezicht. Graanhandel Engel v/d Bijl vermout gerst, tarwe en haver en heeft veel ervaring met de productie van pilsmout, tarwemout en pale mout.

Zijn er meer lokale mouterijen zijn in Nederland?

Naast Graanhandel Engel v/d Bijl in Beinsdorp zijn er ongetwijfeld meer. Onderstaande lokale mouterijen zijn via internet te vinden:

  • Masterveld in Dinxperloo
  • Mouterij De Goudsbloem in Schiedam 
  • Brouwerij Praght in Dronten

Duurzamer brouwen

Voor wie duurzamer wil brouwen is het gebruik van lokale granen en het benutten van lokale mouterijen zeer interessant. Wel moet rekening gehouden worden met het gegeven dat er doorgaans een minimum is van 300 kilo graan nodig is om te vermouten. Dus amateurbrouwers moeten dit collectief gaan regelen. We zouden bijvoorbeeld voor onze brouwdagen lokale mout kunnen gebruiken. Dat vraagt om een jaarplanning van de brouwdagen. Gezien het aantal brouwers dat de brouwdagen bezoekt en gebruik maakt van de bestelservice moet dit te doen zijn. Qua duurzaamheid is ook nog het vermelden waard dat Graanhandel Engel v/d Bijl niet met gas verhit, maar met elektriciteit. En die weg van 2500 km die het graan normaal gesproken aflegt voor wij er bier mee maken? Die weg is bij Graanhandel Engel v/d/ Bijl verkort tot 30 km.

Oproep aan de lezer

Het clubblad van ’t Wort Wat wordt niet alleen in Haarlemmermeer en omgeving, maar ook in veel andere delen van Nederland gelezen. Wie kent nog meer lokale mouterijen buiten de hierboven genoemde? Wie heeft ervaringen met lokale mouterijen? Graag een berichtje naar redactie@twortwat.nl, zodat we het overzicht kunnen aanvullen.

Wie meer wil weten over lokale granen en lokale mouten kan rechtstreeks contact opnemen met Jasper Engel van Graanhandel Engel v/d/ Bijl via info@engel-diervoeders.nl. Jasper Engel is graag bereid toelichting te geven. En mout bestellen mag natuurlijk ook!

Terug naar overzicht