Wat ruik ik nou toch?

(met dank aan Gery Uijtenhaak)

Opmerkingen over het keuren van bieren

Bij de brouwwedstrijd Brouw es een biertje voor je moeder zijn de ingeleverde bieren gekeurd door 8 keurmeesters, 4 mannen en 4 vrouwen. Zij keurden om en om de 27 ingestuurde bieren, dat wil zeggen dat telkens 4 keurmeesters hetzelfde bier keurden. De keuring vond plaats aan de hand van het bekende BKG keuringsformulier. De vrouwenjury kende de prijzen toe, de mannenjury fungeerde als schaduwjury. Daarmee wilden de organisatoren eens kijken of er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen bij het proeven en waarderen van bieren. De bieren met de hoogste cijfers werden ten slotte nog in een volgorde van 1 t/m 5 gezet door een jury bestaande uit één keurmeester en 4 vrouwen die geen keurmeester zijn, maar wel van bier houden en goed kunnen proeven.

Deze opzet verschafte veel onderling vergelijkbare BKG formulieren. Dit heeft geleid tot de volgende, niet-wetenschappelijke, observaties.

Vergelijking mannen/vrouwen

De scores lieten op het eerste gezicht een opmerkelijk verschil zien tussen mannen- en vrouwenkeuringen: de scores die mannen gaven lagen hoger dan die van vrouwen. Nadere bestudering van de toelichtingen op de BKG-formulieren zelf gaven deze verschillen in veel mindere mate te zien. Met andere woorden: vrouwen en mannen proefden ongeveer hetzelfde, maar de vrouwen waren kritischer en gaven minder hoge cijfers dan de mannen.

In het licht van dit geconstateerde verschil is het des te opmerkelijker dat mannen en vrouwen tot exact, maar dan ook exact, hetzelfde eindoordeel kwamen over de gekeurde bieren. Beide groepen kwamen tot dezelfde 5 beste bieren en die bieren waren ook in dezelfde volgorde 1 t/m 5 geplaatst.

Verschillen bij de BKG-formulieren

In het licht van het bovenstaande wordt het interessant om eens te kijken naar de verschillende onderdelen van de beoordelingen. Het gebruikte BKG-formulier kende 7 onderdelen, t.w.: Visuele aspecten (10 punten), Geur (20 punten), Smaak (20 punten), Basissmaak (10 punten), Body/mondgevoel (10 punten), Nasmaak (20 punten), Overall indruk (10)

Kijkend naar de scores op de verschillende onderdelen op het BKG-formulier, valt dan nog het volgende op. Bij het onderdeel Visuele aspecten zijn er bij de vrouwen onderling veel grotere verschillen in beoordeling dan bij de mannen onderling. En datzelfde doet zich in nog sterkere mate voor bij het onderdeel Geur. Het is kennelijk erg moeilijk om hetzelfde te ruiken. Dit doet zich bij zowel mannen als vrouwen voor, maar bij vrouwen in sterkere mate. En dat geeft wel te denken, aangezien het onderdeel Geur 20% uitmaakt van de totale beoordeling.

Ook bij het onderdeel Nasmaak waren de onderlinge verschillen, zowel bij de mannen als de vrouwen, aanzienlijk. Bij beide groepen liepen de beoordelingen flink uiteen. Ook dit onderdeel doet voor 20% mee in de totale beoordeling.

N.a.v. deze observatie werd ik gewezen op een passage in Het lichaam van Bill Bryson. De spreker in onderstaand citaat is Gary Beauchamp, oud-directeur van het Monell Chemical Senses Center.

Tot zover. Dit zou wel eens de verklaring kunnen zijn van het sterk uiteenlopen van de scores op het onderdeel Geur. Zou het Bierkeurmeesters Gilde hiervan op de hoogte zijn?

Tot slot valt dan natuurlijk extra op dat bij de onderdelen Smaak, Basissmaak, Body/mondgevoel en Overall indruk de beoordelingen zeer homogeen en eenduidig zijn, zowel bij mannen als bij vrouwen. Dit zijn dus kennelijk hele sterke onderdelen van het BKG-keuringsformulier.

En omgekeerd lijken de onderdelen Visuele aspecten, Geur, Nasmaak enigszins zwakke elementen in de totale beoordeling te zijn, die echter wel tezamen voor 50% meetellen!

Wat een grappig bedoelde brouwwedstrijd al niet teweeg kan brengen!