Laurier en Lindebloesem in het bier

Het was in 2001 toen Erik Deelissen en ik nog vaak samen brouwden in mijn schuurtje in Hoofddorp en we een ‘porter’ wilden brouwen die anders was dan de gewoonlijke porter recepten. We hadden al eens wat porters gebrouwen en ik kon me toen, tijdens het proeven van enkele flesjes, niet aan de indruk onttrekken dat er wat tonen van drop in het bier aanwezig waren. Niet een smaakafwijking volgens ons, maar een prettig toontje. Nu dacht ik terug aan vroeger, toen ik nog een kind was en laurierdrop erg lekker vond. In die jaren waren er een aantal brouwers binnen 't Wort Wat! flink aan het experimenteren met het gebruik van kruiden in hun bieren. Ernst de Moor nam daarin het voortouw en liet bieren proeven met gagel erin verwerkt met andere kruiden en vruchten. Ik heb naderhand een heel jaar (het jaar van de kruiden in het bier) artikelen geschreven over kruiden, hun historisch gebruik, hun kenmerken en het toepassen daarvan, ook in bier.

Maar goed, Erik en ik wilden toen een ‘laurier porter’ gaan maken. We maakten toen een batch bier van zo’n 90 liter. De hele dag in de weer geweest totdat we het meekoken van de benodigde hop bijna voltooid hadden. Ja, en dan moest er de laatste 10 minuten maar wat laurier toegevoegd worden. We hadden toen geen notie van hoeveel erin moest. We hadden gedroogde blaadjes laurier ter beschikking. We gokten toen dat er op die 90 liter één of twee blaadjes konden toevoegen. Ik weet de exacte hoeveelheid niet helemaal meer. Wat ik nog wel weet, is dat we na vier à vijf weken het bier hebben geproefd. Of de laurier proefden? Zeker wel, veel te dominant aanwezig. Sterk overheersend (astringent) zelfs. Vele weken later was dat al een beetje minder, maar je vullingen en je kronen in je gebit gingen glimmen als je een flesje opgedronken had. Dus nee, dat was het niet! We hebben het later nog eens overgedaan, maar toen met iets minder dan een half blaadje op 86 liter. Dat pakte veel beter uit. De laurier moet heel licht op de achtergrond aanwezig zijn.

Dit keer was het bier in balans. Wat we met de eerste versie gedaan hebben? Nu, van mijn deel heb ik nog wel een keer een flesje gedronken, maar de rest is via het riool de wijde wereld ingetrokken. Erik heeft zijn deel nog een paar jaar bewaard in zijn donkere, koele kelder onder het huis. Zo’n twee en een half à drie jaar later kwam hij uit die kelder met de stevige ‘laurier porter’ om deze ook nog eens door mij te laten proeven. Volgens Erik was het bier veel zachter geworden. En ja hoor, het bier was weliswaar al meer dan twee jaar oud, maar het was nog heel goed bier. Het is waarschijnlijk door de laurier goed geconserveerd gebleven. En de lauriersmaak was veel meer naar de achtergrond verdwenen. We waren er best enthousiast over, dat oude bier. We hebben dit bier ook nog ingezonden naar het ONK in de klasse V (vrije klasse). We moesten wel opgeven wat we met dit bier beoogd hadden te bereiken. Dat was toen een verplichting in die klasse bij het ONK. Kennelijk heeft het bier ook wel de goedkeuring kunnen wegdragen van de bierkeurmeesters, want het behaalde toch een derde plaats in de categorie V.

De tweede versie hebben we een keer tijdens een clubavond op het vat gehad. Edwin de Redelijkheid kon het bier wel waarderen en was met zijn maatje Erik Bakker net begonnen met hun eigen brouwerij onder de naam BE+ER. Zij wilden het recept wel eens proberen te brouwen. En na een aantal versies kwam Edwin mij een flesje BE+ER laurier porter brengen, met de vraag of ik het eens wilde proeven. Het was een uitstekend bier geworden. Bij mij weten wordt dit type porter nog steeds gebrouwen en verkocht.

De omschrijving van dit bier is als volgt:

Laurier Porter

Dit volmoutige bier heeft een redelijk bittere afdronk die gevolgd wordt door een aangename droppige smaak. De smaak van laurier is op subtiele wijze in dit bier verwerkt. Bij het inschenken vormt zich een stevige, lichtbruine schuimkraag.

Karakteristieken

• Neus: fris kruidige/droppige geur.
• Smaak: mild kruidige lauriersmaak met droppige basis en licht gebrande/zoete toets compleet met zachte bittertje.
• Nasmaak: de smaken zakken samen weg tot een bittertje met een dropachtige lauriersmaak die licht aan de lippen blijft plakken.

Specificaties

• Alcohol percentage (%): 6,0
• EBC (kleur): ~164
• EBU (bitterheid): ~34
• Aanbevolen drinktemperatuur (°C): 6-9

Gebruikte ingrediënten

• Water
• Mouten: palemout, caramout, tarwemout, chocolademout, special-B, aromamout, zwarte mout.
• Hoppen: East Kent Goldings, Northern Brewer, Hallertau Hersbrucker.
• Gist: bovengistend.
• Overigen: Italiaanse laurierdrop, laurierblad.
• Allergenen: bevat gluten, drop, laurier.

Lente is bloesem

Het experimenteren van kruiden in bier ging toen voort. Ik had gelezen dat als je honing in je bier ging toepassen, je dan lindehoning moest nemen. Die honing had een verfijnde smaak die goed bij het bier zou passen. Nu dat had ik al een paar keer gedaan in een honingtripel. Ik vroeg me af, dat als die lindebloesem waaruit de honing afkomstig was, zo goed was, of je die bloesem als kruid niet kon toepassen in je bier. Nu, dat heb ik een aantal keren gedaan. De eerste keer kocht ik wat lindebloesem in een pakje op de markt en later bij een reformzaak die ook in kruiden handelde.

De bieren waren goed, maar niet echt uitzonderlijk. Ik paste ze toe in een lentebok. Later, toen ik met Theo van de Voorde en onze vrouwen een keer in Amsterdam rondliep, hebben we gezocht naar een specifieke theewinkel op de Zeedijk. Wijs & Zonen heette de winkel. Daar hadden ze ook lindebloesem als thee. Die was los te verkrijgen en naar onze mening ook nog vers. De lentebok met deze verse lindebloesem was werkelijk een succes. Het is later nog door meerdere mensen van 't Wort Wat! met succes gebrouwen. Toentertijd werd er door het restaurant ‘De Lieveling’ aan de Toolenburgerplas in Hoofddorp een wedstrijd uitgeschreven voor leden van 't Wort Wat! Doel was om voor dat restaurant een eigen bier te ontwikkelen dat in productie genomen kon worden. Hier had de lindebloesem een rol, getuige de volgende uitslag:

• Derde plaats: Lindebloesem/Jeneverbes van Walter Bakker & Ernst de Moor (score: 7.3)
• Tweede plaats: Lindebloesem van Jan Wurpel & Erik Deelissen (7.5)
• Eerste plaats: Kardemom / Sinaasappel / Koriander van JATTwerk (7.8)

(Bron: clubblad 't Wort Wat!, januari 2011)

Later, op de elfde van de elfde in tweeduizendelf heb ik dat bier op verzoek van Jacques Stricker nog eens gebrouwen. Jacques zou voor het eerst opa worden en wilde als de kleine geboren werd een bier klaar hebben, naar haar vernoemd (Luna). Het verhaal daarachter en het toenmalige recept kun je nog terugvinden in het clubblad van maart 2012.

Ook hier geldt weer dat je er niet te veel van moet gebruiken. Zo’n 3 à 4 gram op 20 liter. Toen gebruikte ik zo'n 12 gram per 90 liter bier met ook korianderzaden. Die laatste kan je eventueel weglaten. Toen gebruikte ik koriander in de overtuiging dat het als antioxidant kon fungeren. Probeer het eens bij een blonde of een lentebok. Daarin past het goed thuis.