Terug naar overzicht

Bach en Bier

tww maart 2021
Door: Jan Olijhoek


J_S_Bach
Als fervent Bach luisteraar met het motto ‘Geen dag zonder Bach’ vroeg ik me af of deze Duitse barokmuziekvirtuoos, naast het componeren van een indrukwekkende hoeveelheid muziek, nog tijd zou hebben om een goed glas Duits bier te drinken en wat voor bier dat geweest zou kunnen zijn.

In de tijd van Bach was Duitsland nog verdeeld in allerlei vorstenhuizen die, naast allerlei privileges, ook het recht op het brouwen van bier naar zich toe trokken. Op de Wikipedia site ‘Bier in Duitsland’ staat o.a. In de vijftiende eeuw eigenden de baronnen van Degenberg zich het recht tot het brouwen van tarwebieren toe, dat ze later overdroegen aan het vorstenhuis Wittelsbach. Hun hofbrouwerij, het Staatliches Hofbräuhaus werd in 1589 in München geopend en produceerde in de eerste helft van de volgende eeuw grote hoeveelheden tarwebier. Op zekere ogenblik waren er ongeveer 30 Koninklijke brouwerijen in Beieren. Het gewone volk kon enkel bier van gerst drinken omdat de Koninklijke familie weigerde tarwe vrij te geven voor de bierproductie. Tarwebier kwam pas op de vrije markt toen de Koninklijke familie in 1850 de licentie verstrekte aan de Münchense brouwer Georg Schneider. De familiale brouwerij Weisses Bräuhaus G. Schneider & Sohn brouwt nog steeds tarwebieren.

Maar Bach leefde en woonde noordelijker, in de huidige deelstaat Thüringen, dus zal hij het daar gebruikelijke bier gedronken moeten hebben. Misschien een bier uit Bamberg, het bekende Rauchbier, ondergistend bier gebrouwen met mout gerookt boven beukenhout. Of een Gose, een bovengistend blond tarwebier dat zurig en verfrissend smaakt, oorspronkelijk uit Saksen en Thüringen en nu nog in Leipzig gebrouwen. Op de site ‘Follow the Beer’ staat over Gose: Gose is vernoemd naar het riviertje Gose dat door het centrum van Goslar, een stad in het noorden van de Harz in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Hier ontstond in de middeleeuwen een bierstijl die we tegenwoordig kennen als Gose. Deze bierstijl was nauw verwant aan de geuzebieren uit Brussel en omgeving omdat het vroeger ook met spontane gisting tot stand kwam. Het resultaat was een betrekkelijk zuur bier dat op smaak werd gebracht met koriander en zout. De bierstijl sloeg ook over naar Leipzig, 150 kilometer verderop gelegen en verdrong hier in de 18e en 19e eeuw alle andere bierstijlen. Ook in het nabijgelegen Halle sloeg het Gose-bier aan. Iedereen dronk in die tijd het Gose-bier. Dat veranderde in de 20e eeuw. Eén na één verdwenen de Gose-brouwerijen. In de 20e eeuw was de Gose zelfs helemaal verdwenen. De laatste Gose-brouwerij in Döllnitz werd in 1945 door de Russen verwoest. Na de oorlog volgde nog een korte opleving, maar in 1966 verdween de Gose alsnog. Twintig jaar later werd de eerste Gose weer gebrouwen.

Bach_s_two_week_beer_consumption
Wat voor soort bier Johann Sebastian Bach geboren in Eisenach, 21 maart 1685 en overleden te  Leipzig, 28 juli 1750 gedronken heeft weten we eigenlijk niet maar of het veel was weten we wel. Op de site http://www.bachbeer.com, de site van twee Amerikaanse professionele muziekanten, staat een onderzoek van Christoph Wolff, een Harvard-professor die veel onderzoek gedaan heeft naar J.S. Bach. Zijn boek uit 2001, Johann Sebastian Bach: The Learned Musician, volgt Wolff het leven van Bach, analyseert hij de muziek van Bach en onderzoekt hij zelfs het drinken van Bach. Wolff beschrijft Bachs reis in 1713 naar Halle om te overleggen over een orgelbouwproject in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Tijdens de reis van twee weken betaalde de kerk alle uitgaven van Bach, waaronder 18 groschen voor bier. Wolff legt uit dat “Bach voor 18 groschen tweeëndertig liter bier zou kopen.”

BachBeer heeft dat aantal in hedendaagse cijfers omgerekend, dus deden ze wat wiskunde en ontdekten: Bachs bierconsumptie over twee weken. Dus elke dag dronk Bach gemiddeld:

4,5 pinten, of
1,1 growlers, of
1 sixpack.

Wat de maat ook is, het is een indrukwekkende hoeveelheid bier.

Terug naar overzicht