Verhoging alcoholpercentage: een ‘vuistregel’

In het clubblad van augustus 2018 geeft Hans van Ameide, een manier om het alcoholpercentage te bepalen en te veranderen. Hij geeft daar een tabel bij en een rekenvoorbeeld. Jaren geleden kreeg ik van Antoon Balis van Brouwland (?) een methode waarmee een alcoholverhoging kan bereiken, maar met het verschil dat deze methode, mijns inziens, eenvoudiger is. Noem het een ‘vuistregel’.

Net zoals Hans aangeeft, bepaal je het Soortelijk Gewicht van het wort, maar dan meteen ná het koken en afkoelen. Je had een bepaald SG op het oog maar, oeps! het is te laag. Je kunt je afvragen waarom, maar daar verhoog je je alcohol aan het einde van het proces niet mee.

Goed, je hebt het SG vastgesteld en aan de hand van een lijst (‘Rekenen aan bier’, een lijst van Ernst de Moor) en dan kun je opzoeken wat het eind % alcohol zal worden bij het betreffende SG. Ja, dat is wel handig, want bijvoorbeeld een Barley Wine met als eindresultaat een alcoholgehalte van 5%, dat is buiten de orde!

Het uitgangspunt is: 17 gram kristalsuiker in één liter water/wort, resulteert ná de vergisting in 1% alcoholtoename. Nu is het dus makkelijk uitrekenen. Je weet het aantal liters wort (of je schat het een beetje), je weet hoeveel % -en alcohol je erbij wilt hebben en dan rekenen maar. Voorbeeld: 15 liter wort, 3% alcohol erbij = 15 ltr x 3% x 17 gram suiker → 765 gram suiker.

Wil je de volumetoename van het wort niet al te fors laten zijn, dan maak je een oplossing met dezelfde hoeveelheid water als suiker, even koken, af laten koelen en de oplossing bij het wort gieten. Wil je helemaal ‘zekerheid’ dan controleer je het SG onmiddelijk ná de suikergift meteen weer. Je weet dan of je het zo goed gedaan hebt. Gebruik wel een ‘steriele’ roerspaan want je wort is makkelijk te besmetten. (Ik deed deze toevoeging dezer dagen bij een Rochefort met een te laag SG.)

Wanneer je nu de tabellen die Hans heeft samengesteld erbij neemt en dan dezelfde gegevens gebruikt, dan zal je zien dat de hoeveelheid toe te voegen suiker bij beide methoden nagenoeg gelijk is. Och, het is simpel en misschien niet op 0,1% alcohol nauwkeurig, maar alleen de Dienst der Accijnzen heeft een nauwkeurige alcoholmeting. Da’s voor ons amateurs niet zo nodig.

Jean-Pierre Bylard