Bepalen van alcoholpercentage

Soortelijk gewicht tabel voor bier

Door: Hans van Ameide

Een klein woordje vooraf. Velen zullen software gebruiken voor hun bierrecepten. En terecht. Als je alles zelf uit zou moeten rekenen heb je nog een behoorlijke klus. Dit verhaal is misschien leuk ter informatie maar niet echt heel praktisch. Dit gezegd hebbende: de reden dat men het Soortelijk Gewicht van wort wil weten is om het alcohol percentage van het bier te voorspellen. Bier is wat lastiger dan wijn omdat het moeilijker is om het SG na de vergisting te voorspellen. (Bij wijn is dat altijd praktisch 0.) Maar aangezien bier maken niet 100% precies is, zullen we het met een schatting moeten doen.

• Meet het SG van je wort met een hydrometer.
• Kijk in de SG kolom van de tabel wat de aanwezige hoeveelheid suiker is en hoeveel alcohol daardoor geproduceerd zou kunnen worden.
• Als je meer alcohol in je bier wilt: kijk in de tabel hoeveel suiker daarvoor nodig is en vergelijk het met de hoeveelheid suiker die al aanwezig is in het wort.
• Reken uit hoeveel extra suiker je nodig hebt om het SG te verhogen naar het verlangde SG en voeg dat toe aan je wort.

Laten we maar een voorbeeld doen

Je wilt 10 liter bier maken met 6% alcohol. Je verwacht dat het SG na vergisting 1010 zal zijn. De meting voor vergisting geeft een SG van 1040. In de tabel (zie hieronder) kun je zien dat er 100 gram per liter suiker aanwezig is en dat het alcoholpercentage na vergisting uitkomt op 3,9%.

Dit is duidelijk veel te weinig. Misschien is er iets misgegaan met het recept of het maischen. In de tabel kun je ook zien dat je 135 gram per liter nodig hebt om een alcoholpercentage te bereiken van 5,9%. Om dit te bereiken moet je dus nog 135 - 100 = 35 gram per liter toevoegen. In totaal moet je dus nog 350 gram suiker aan je wort toevoegen.

Als je wilt weten hoeveel alcohol er uiteindelijk in je bier zit en hoeveel suiker er nog over is moet je na de vergisting nog een SG meting doen.

• Meet het SG. Deze meting wordt beïnvloedt doordat er alcohol in de vloeistof aanwezig is. De meting van het SG komt daarom iets lager uit.
• Als het SG lager is dan je verwachtte is er meer alcohol in het bier en minder restsuiker. Klaar is Clara.
• Als het SG hoger is dan je verwachtte is er minder alcohol en meer restsuiker die niet door de gist is omgezet. In dit geval zou je kunnen besluiten om nog wat suiker toe te voegen om toch wat meer alcohol in je bier te krijgen. Je kunt de tabel ook gebruiken om te bepalen hoeveel suiker er over zou moeten zijn en hoeveel er daadwerkelijk over is. Als je het verschil toevoegt krijg je het alcoholpercentage dat je beoogde. Je moet wel zeker weten dat de vergisting gestopt is anders krijg je veel meer alcohol in je bier dan je had gepland!
• Als het SG een stuk hoger is dan je verwacht had, is de vergisting nog niet afgelopen. Controleer het SG na een week nog een keer. Het kan ook dat de vergisting vroegtijdig is gestopt. En dan heb je dus een probleem!

Laten we het voorbeeld er nog maar eens bij pakken

De vergisting is geëindigd en het SG blijkt 1014 te zijn in plaats van de geplande 1010. Je kunt nog een week wachten en kijken of het SG nog verder daalt, of, als je ervan overtuigd bent dat de vergisting afgelopen is, kun je besluiten om nog wat suiker toe te voegen. (Of je accepteert dat het alcohol percentage iets lager is.)

In de tabel kun je zien dat het alcohol percentage 5,3% geworden is en dat er nog 35 gram suiker per liter in het bier zit. (In plaats van de beoogde 25 gram). Als je toch uit wilt komen op 5,9% alcohol zul je nog 35-25=10 gram per liter (100 gram in totaal) aan je bier moeten toevoegen en wachten met bottelen tot dit vergist is. (Waarbij je je stiekem ook moet gaan afvragen waarom niet alle suiker vergist is.)

Nog een paar dingen over de tabel die ook niet zo interessant zijn: Ik heb nog geen boek gevonden met de formules die achter deze tabel zitten. Om één of andere reden leggen de boeken die ik heb geen link tussen het SG en de hoeveelheid suiker. (Of Plato of Brix waarden.)
 
Ik heb de tabel gemaakt door informatie te combineren uit een boek en andere informatie die ik op het internet vond.

Bron

http://www.levenindebrouwerij.org/blog/Soortelijk-gewicht-tabel-voor-bier