Delirium, mei 2015

Cool of koel

Persoonlijk houd ik van gadgets. Eigenlijk maakt het niet eens zo gek veel uit waarop het betrekking heeft, maar de meest tot de verbeelding sprekende liggen toch meestal wel in de computer sfeer. Zo niet deze. Een mateloos interessant gadget vind ik de 'power meter' van Duracell. Twee stipjes op de zijkant van de batterij waar je op moet drukken en dan laat een zwart stripje waarbinnen een geel verschijnend stripje zien hoeveel energie er nog in de bewuste batterij zit. Gaaf! Af! Handig! In één woord: COOL!

Dat ding is in 1996 geïntroduceerd en sinds ik hem zie wil ik steeds weten hoe het werkt. Blijkbaar vind ik dat toch niet zó interessant, want meestal vergeet ik onmiddellijk ná gebruik de werking ervan op te zoeken. Inmiddels weet ik wat er achter zit, want voor dit stukje heb ik het toch maar eens opgezocht. Welnu, dit wordt bereikt met inkt en een miniscuul verwarmingselementje of eigenlijk een weerstandje, maar in de praktijk komt dat heel vaak op hetzelfde neer. Het gaat hier niet om gewone inkt, maar speciale 'thermochromische' inkt. Dat is dus inkt die alleen bij een bepaalde temperatuur een specifieke kleur heeft en anders niet. Hoe kom je erop. Dus door de stipjes in te drukken wordt het weerstandje op de beide polen van de batterij aangesloten en gaat er een stroompje lopen. Deze verwamt het stripje en de inkt krijgt zijn kleur (batterij vol) of niet (batterij leeg) of iets daar tussen in. Briljant!

Wat heeft dit te maken met bier? Niets! Althans… toch wel. Begin juni 2009 heeft Grolsch een koelmeter ontwikkeld voor op blikjes. Nou vind ik een Grolsch pilsje best OK, maar ik haal het zelf eigenlijk nooit in huis en al helemaal geen blikjes. Onlangs werd ik plots geconfronteerd met zo'n blikje. Niet thuis, maar bij iemand anders. Ik was al aan het tweede blikje bezig toen ik het woord Koelmeter zag, geschreven van onder naar boven en dáár weer boven de tekst: "als de koelmeter blauw is, smaakt je bier het lekkerst". Er naast liep een stripje van boven naar beneden en eindigde in zo'n 'sneeuwvlok sterretje', iets wat wij door de genadeloze marketing van koelkastfabrikanten met 'koel' associeren. Het leek nog het meest op een thermometer, maar dan één zonder schaal.

Dit stripje was blauw! Ik liet het snel aan de rest van het gezelschap zien en dit waren absoluut geen bierkenners. Men was er niet van overtuigd dat het stripje blauw was en ik moet toegeven dat in het zonlicht ook niet makkelijk te zien was. Toch zag ik het wel, maar inderdaad: het was zeer vaag. Even later was het bier blijkbaar opgewarmd tot boven de temperatuur waarbij het truukje werkt, want toen was de kleur definief weg. Jeeeee dat is innovatie. Gaaf! Af! Handig! In één woord: KOEL!

De volgende dag heb ik dus meteen op internet gezocht naar het verschijnsel en kwam toen achter een paar ontluisterende feiten

1. in wikipedia staat (vrij vertaald): "Thermochromie is de eigenschap van een substantie om van kleur te veranderen door een verandering in temperatuur". En, veel erger, "een praktische toepassing is in babyflesjes waarbij een kleurverandering aangeeft dat de inhoud koud genoeg is om te drinken". Wij Grolschdrinkers vallen dus terug in oude gewoontes, zij het dat we de flesjes voor blikjes hebben omgewisseld. En het was dus er allang...

2. Er zijn twee vormen van Thermochromische inkten: vloeibare kristallen (niet te verwarren met LCD) en leuco inkten. De vloeibare vorm is natuurlijk veel minder geschikt om een 'koelmeter' mee te maken die makkelijk op een blikje aan te brengen is. HIervoor heb je meerdere lagen nodig en dat is lastig tijdens het bedrukken van de buitenkant van het blikje. Deze vloeibare kristallen variant is wel veel nauwkeuriger. De Leuco variant is echter veel makkelijker te verwerken, maar is daarentegen veel onnauwkeuriger. De verander fase vindt plaats over een temperatuurbereik van ca 3°C. Dus ondanks dat Grolsch ons lijkt te behoeden van het drinken van te warm bier, kunnen we er zomaar 3 °C naast zitten. Hè bah… bier van 9 °C ipv 6 °C!

Vroegâh hadden we limonade glazen met daarop een plaatje. In de meest ondeugende uitvoering was het een dame die een bikini of badpak droeg en zodra er een koude vloeistof in geschonken werd, ging de badkleding uit. Dat was eigenlijk net zoiets. Nieuw is het dus niet. Toch moet je de mannen van Grolsch nageven dat ze weer wat innovatiefs bedacht hebben. Een biergadget. Een hebbedingetje. Dat vind ik knap. Wat ik een absolute misser vind, is dat de marketingmachine van Grolsch blijkbaar niet op de hoogte is van de 'koelmeter', anders had ik er toch in 2009 al vanaf geweten en was ik met rasse schreden naar de dichtsbijzijnde supermarkt gegaan om me zo'n biergadget aan te schaffen. Dat was Heineken vast niet overkomen. Die hadden James Nulnulnix vast in een film een biertje laten weigeren op basis van de kleur van het stripje.