Vroeger werd er alleen bier gebrouwen in de koude maanden, meestal van oktober tot maart of april. De brouwers ontdekten dat er in het bier teveel esters en andere ongunstige smaken worden gevormd als het vergist wordt bij een te hoge temperatuur. Daarom was het brouwseizoen beperkt tot de maanden dat de temperatuur het toeliet. Amateurbrouwers hebben hiervan geleerd en brouwen nu als de buitentemperatuur past bij de vergisting. Voor de meesten van ons betekent dit dat brouwen een seizoensgebonden bezigheid is die ongeveer overeenkomt met de schoolvakanties. Toch denken de meeste Amerikanen dat bier een zomerdrankje is. Veel biersoorten horen bij een seizoen, hetgeen is ontstaan uit de brouwpraktijk en sociale tradities van het land van oorsprong. Als amateurbrouwer ben je meer verbonden met bier dan niet-brouwers. Als het seizoen verandert, wil je iets drinken wat past bij de tijd van het jaar. Maar dikwijls is het seizoen aangebroken voordat je tijd hebt gehad om dat speciale bier te brouwen wat je nu had willen drinken. Ieder jaar, als in maart het traditionele voorjaars bock-seizoen begint, blijkt dat lang niet alle amateurbrouwers op tijd een lentebock hebben gemaakt.

Daarom besloot ik een brouw kalender aan te leggen. Op de volgende bladzijden vind je een lijst met suggesties van soorten bier die je in een bepaalde maand zou kunnen brouwen. Je kunt het dan drinken in de periode dat je het zou willen. Niet alle bieren zijn echte seizoen bieren. Sommige bieren wil je het hele jaar door drinken, andere horen meer bij een bepaald seizoen. Porter, bijvoorbeeld, wordt het hele jaar door geschonken. Om te voorkomen dat elk soort bier verbonden wordt met een bepaalde maand, heb ik een aantal algemene gedachten verzameld over seizoenbrouwen. Je kunt de maandelijkse omschrijvingen een beetje gebruiken bij het samenstellen van je eigen brouwkalender.

Winter

Laten we boven aan de kalender beginnen met winterbrouwideeën. Omdat de winter midden in het brouwseizoen valt, zijn er niet veel bieren die niet gebrouwen kunnen worden. Iedere brouwer heeft maar een beperkt aantal hulpmiddelen beschikbaar, zoals tijd en aantal gistvaten, dus moet je jezelf beperkingen opleggen. In januari dient de bierkelder goed gevuld te zijn met herfstbrouwsels en is het tijd om eens te denken aan bier wat je niet iedere dag drinkt en langere tijd moet rijpen. Ik geef de voorkeur aan barleywines, zware ales en zelfs dubbelbock om in het najaar te schenken. In aanvulling hierop kun je denken aan lichtere lagerbieren voor de lente en vroege zomer, zoals Helles en Dortmunder. Als je mee wilt doen aan wedstrijden, is de winter de beste tijd om je beste bieren te brouwen. De meeste wedstrijden beginnen in maart en lopen door tot juli. De meeste bieren die je in januari of februari maakt zijn ergens in deze periode op zijn best. Sommige soorten worden alleen maar beter als je ze lang laat liggen, soms zelfs langer dan een jaar.

Lente

Nu is het tijd om zomerbier te brouwen, als je dat nog niet gedaan mocht hebben, zoals pilsener, dortmunder, witbier en tarwebier. Dit is ook de juiste tijd om voor de zomer een donker ale, zoals porter of brown ale te brouwen en de ideale tijd voor Rauchbier om straks te drinken bij de barbecue. Ook is de lente een tijd om vast vooruit te kijken naar de late zomer en de vroege herfst. Omdat sommigen niet veel brouwen in de zomermaanden worden veel brouwspullen begin mei al opgeborgen. Brouw nog eens iets bijzonders voordat je de brouwketel opbergt en maak iets voor de eerste koude herfstdagen of voor een frisse zomeravond.

Zomer

In de zomer genieten we van ons bier en nemen een lage brouwactiviteit op de koop toe. Maar je hoeft niet geheel te stoppen in de zomer. Er zijn een paar speciale mogelijkheden, vooral als je bedenkt dat je in de zomer vers fruit en honing kunt krijgen. Brouw een hoeveelheid mead (honingbier) en houd het fruit in de gaten voor de speciale aanbiedingen. Als je lagerbier brouwt en de vergistingstemperaturen onder controle kunt houden, geeft het zomerweer geen problemen en kun je gewoon doorgaan met brouwen. Ale-brouwers kunnen toch een hoeveelheid brouwen in wat koele perioden en met eenvoudige hulpmiddelen het gistvat koelen. Een paar bijzondere soorten, zoals Weizen en sommige Belgische soorten met wat meer esters, kunnen toch veilig gebrouwen worden in wat warmer weer.

Herfst

Voor de meeste amateurbrouwers begint het nieuwe brouwseizoen en is het tijd om de kelder opnieuw te vullen met je favoriete ales waarvan de hoeveelheid in de zomer behoorlijk is geslonken. Brouw om te beginnen de snelle ales: je favoriete pale ale, stevige porter of stout en vergeet vooral je bier niet voor de feestdagen. Dit is ook het seizoen voor lagers die lang moeten rijpen, zoals het bockbier waar je in maart of april van wilt genieten. Vergeet ook het fruit niet datje tijdens de zomer apart hebt gezet. Gebruik het bij een brouwsel en maak er iets bijzonders van, voordat je inspiratie door het koude weer verdreven wordt. Nu begint de kelder gevuld te raken, de dagen worden korter en wordt het weer tijd om je winterbrouwsels te bedenken!

Maand voor maand

Januari

Barleywine: Deze bijzondere ale moet lang rijpen en vormt een bijzondere aanvulling op je biervoorraad. Om er verzekerd van te zijn dat je het hele jaar door barleywine kunt drinken, moet je eigenlijk ieder jaar in januari een flinke hoeveelheid brouwen. Een mooi bier dat geldt als een symbool van overvloed en dat uitstekend geschikt is om het nieuwe jaar te beginnen.

Engelse pale-ale: Het bloemige karakter van Engelse hop doet me denken aan een koele, regenachtige dag in het voorjaar. Laat het maar regenen, als je een haardvuur hebt om je te verwarmen en een lekkere ale om aan te nippen. Zorg er wel voor dat je originele Engelse hopsoorten hebt, zoals Kent, Goldings, Fuggles, Brewers Gold en BuWon. Als je er mee bezig bent, verlang je al naar de regenbuien in april.

Februari

Meibock: Tijd om meibock te maken! In deze speciale versie van de bock-familie ontbreken de donkere moutsoorten. Dit bier lijkt het meest op de vroegere bockbieren. Dit waren simpele, heldere bieren met een hoog soortelijk gewicht en flink gehopt, zodat ze vervoerd konden worden voor de export.

Saké: Als je bierkelder behoorlijk goed gevuld is met brouw­sels van de herfst en de winter, is dit de juiste maand om eens te experimenteren met saké. (In het blad Proost nr. 10- 1995 staat een recept van saké met normaal verkrijgbare ingrediën­ten, Frits Haen)

Maart

Pilsener: Tijd om deze zomerklassieker te bereiden. Dit is het ideale bier voor warme middagen waarvan iedereen geniet tijdens dit deel van het jaar.

Märzen/Oktoberfest: Welk bier kun je beter brouwen in maart dan het 'maart' bier, Märzen. Het bier met dit hogere soortelijk gewicht werd vroeger gebrouwen aan het einde van de lente als een reserve om te drinken tijdens de lange hete zomer. Het bier wat overbleef, als het brouwseizoen weer begon aan het begin van de herfst, werd gedronken op het jaarlijkse feest wat we nu Oktoberfest noemen.

April

Brown porter: Veel mensen vinden dit een donkere ale voor de warme zomermaanden, als alternatief voor stout. Bij bieren van deze soort krijg je zin in de voorjaarsschoonmaak en de klusjes die in het begin van de zomer in de tuin moeten worden gedaan.

Wedding ales: Steeds vaker hoor je dat mensen bier maken om te schenken op hun eigen trouwdag of die van een ander. Wacht niet tot de laatste minuut. Als er een bruiloft is in juni of juli, waarvoor je het bier moet leveren, brouw het dan nu. Maak er iets feestelijks van, zoals een speciaal bitter bier of een bier met een echt karakter als Belgisch witbier. Rauchbier: Als je geniet van een goed glas Rauchbier bij de barbecue, dan is het nu tijd om te brouwen. Rook wat mout op de barbecue en bepaal je eigen Rauchbierspecialiteit.

Mei

Scotch ale: Iedereen wil in de zomer wel eens een bier dat de smaakpapillen streelt en de eetlust opwekt. Stevige Scotch ales zijn bijzonder smakelijk en passen goed bij veel seizoenen en gelegenheden. Je zult blij zijn als je dit in je kelder vindt op de eerste koude dagen van september of gewoon als welkome afwisseling tijdens de hete zomer.

Weiss/Weizen: Brouw een hoeveelheid in mei en de eerste dag van de zomer, in de derde week van juni, kun je er al van genieten. Organiseer een picknick of een barbecue en laat alle gasten iets meebrengen om het begin van de zomer te vieren.

Kölsch: Dit is een mooi, licht bier dat het hele jaar door gedronken kan worden. Ook je vrienden die niet zo avontuur­lijk zijn ingesteld als het over speciaalbieren gaat, kunnen er van genieten.

Juni

American Lager/American Wheat: Als je houdt van een bier met weinig alcohol, vergeet het niet te brouwen voordat het hete deel van de zomer begint.

Belgisch ale: Een van de kenmerken van dit bier is dat er veel esters in zitten, dus de hogere vergistingstemperaturen die in juni voorkomen kunnen perfect zijn voor deze soort.

Saison is een typisch oogstbier, dat gebrouwen moet worden in de late lente of in het begin van de zomer, om daarna te consumeren in augustus of begin september.

Juli

Robuuste Porter: Een porter met veel body past goed bij de klusjes welke in de herfst nog moeten worden gedaan. Juli is ook een goede tijd voor het brouwen van een ale om in de vroege herfst te drinken. Let er wel op dat de omgevings­temperatuur niet boven de 24° C komt. Als alternatief kun je een 'coolbox' maken door het gistvat in een goed geïsoleerde kist te zetten en te koelen met ijs.

Augustus

Donker Weiss: De meesten vergeten deze moutige en toch aparte, verfrissende soort in hun brouwplannen. De ideale drank voor die zomerdagen die overgaan in een frisse avond. De esters die worden gevormd door de warmere vergisting in de zomer geven deze soort een aparte smaak.

Fruitbier: Let op de prijzen van vers fruit en bedenk wanneer je fruitige brouwsels gaat maken. Je kunt fruitbier in de zomer maken, maar het is natuurlijk ook mogelijk om het fruit in te vriezen en het fruitbier te brouwen als de temperaturen meer geschikt zijn. Fruit bier moet meestal lang rijpen en soms duurt het jaren voordat ze hun piek bereiken. Geduld wordt aangeraden.

September

Dubbelbock: Brouw deze vroeg in het seizoen zodat het lang kan lageren tijdens de winter. Een dubbelbock, gebrouwen in september, zal op zijn best zijn tijdens de verschillende bockfestivals in maart.

Amerikaanse Pale ale: Ik kan me geen bierkelder voorstellen zonder een goede American Pale ale. Als de hitte van de zomer voorbij is en ik weer aan brouwen begin te denken is dit de eerste die op mijn lijst komt. Als je een hoppig gezelschap wilt om het koude weer te trotseren, verhoog dan het soortelijk gewicht en de hopgift om er een lndian Pale ale van te maken.

Oktober

Lambic: De herfst is het traditionele seizoen voor de Belgen om lambiek te brouwen. Ze brouwen in deze tijd van het jaar omdat dan de ideale combinatie van micro-organismen aanwezig is voor de spontane gisting.Als je eens wilt experimenteren, brouw dan een hoeveelheid wort, stel deze bloot aan de lucht van een oktobernacht en kijk volgend jaar of het iets is geworden. Je kunt natuurlijk ook een lambiek brouwen en gebruik maken van de gistculturen die beschikbaar zijn in een van de vele thuisbrouwzaken. Alleen al voor de traditie zou je in de herfst moeten beginnen.

Christmas ale: In oktober krijg je de laatste kans om een goed bier te maken voor de feestdagen. Een beetje zwaarder bier gaat altijd goed samen met feestelijke aangelegenheden, dus wees niet te zuinig met de mout. Ook het gebruik van gember, kruiden of andere ingrediënten kunnen een heerlijk kerstbier opleveren.

Bock: Tijd om je favoriete recept te maken, vergist het en berg het op om te lageren tijdens de winter. Niet openmaken voor maart!

November

Russian Imperial Stout: Brouw het nu voor de koude nachten die gaan komen in januari en februari. Met veel alcohol en hop zou dit bier eigenlijk lang moeten rijpen en misschien een speciale behandeling krijgen tot de volgende winter.

December

Brown ale: Ik denk dat brown ales een ondergewaardeerde soort zijn. Binnen de grenzen van de traditionele Engelse versies kun je veel verschillende bieren maken. Door gebruik te maken van geroosterde mout kun je de juiste kleur krijgen voor een brown ale, terwijl je toch een unieke moutsmaak houdt. Experimenteer maar eens met de kleur en de hopgift, zodat je in het voorjaar weer eens wat anders in je kelder hebt.

Schwarzbier: deze soort is bijna onbekend in de Verenigde Staten. Dit bier past prima bij pikant eten uit landen als Mexico, Thailand of India. Het is ook een goede keus als je op een avond maar één biertje wilt drinken en je wilt een rijke smaak met veel body. Het donkerste lagerbier brouwen past natuurlijk goed bij de donkerste maand van het jaar. Kom

vroeg naar huis en geniet van het donkere nacht terwijl je de brouwketel vult. Het water loopt je al in de mond voordat je de gist toevoegt.

Ray Daniels

Vertaald uit Zymurgy voorjaar 1993 door Frits Haen. hoofdredacteur van onze zustervereniging de Roerstok.